Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

List of thumbnails

< >
61
61
62
62
63
63 (39)
64
64 (40)
65
65 (41)
66
66 (42)
67
67 (43)
68
68 (44)
69
69 (45)
70
70 (46)
< >
page |< < (44) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div85" type="section" level="1" n="59">
          <pb o="44" file="0064" n="68" rhead="De Mundi Fabrica"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4353" xml:space="preserve">Eandem quantitatem veteres alij ſyderum obſeruatores alia, ſimili tamen via compererunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4354" xml:space="preserve">nam ex duo-
              <lb/>
            bus diuerſis locis Poli altitudines obſeruarent, eo modo quem in meridiano circulo expoſuimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s4355" xml:space="preserve">quæ binæ
              <lb/>
            altitudines neceſſario tanto meridiani arcu diſcrepabant, quantus quoque erat arcus terreſtris meridiani in-
              <lb/>
            ter eadem duo loca interiectus; </s>
            <s xml:id="echoid-s4356" xml:space="preserve">qualis in eadem figura eſlet arcus S D, differentiam altitudinum poli loco-
              <lb/>
            rum H I, qui tantus eſt, quantus eſt arcus H I, inter eadem loca contentus; </s>
            <s xml:id="echoid-s4357" xml:space="preserve">quot enim gradus quiſ piam am-
              <lb/>
            bulans ab H, in I, in terra obiret, totidem gradib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4358" xml:space="preserve">ei polus D, ſupra alium horizontem C F, eleuaretur; </s>
            <s xml:id="echoid-s4359" xml:space="preserve">quin
              <lb/>
            etiam eidem horizon ſucceſſiuè permutatur, quouſque ſit in horizonte C F. </s>
            <s xml:id="echoid-s4360" xml:space="preserve">cognito igitur per quadrantem
              <lb/>
            arcu S D. </s>
            <s xml:id="echoid-s4361" xml:space="preserve">cognitus quoque erit arcus H I, in gradibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s4362" xml:space="preserve">dimenſo igitur arcu H I, per ſtadia, vel per millia-
              <lb/>
            ria, patebat quot vnus gradus milliaria contineret. </s>
            <s xml:id="echoid-s4363" xml:space="preserve">atque hi duo modi vti faciliores, ita priſcis illis, ac mi-
              <lb/>
            nus exercitatis prius occurrerunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s4364" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4365" xml:space="preserve">Verum poſt priſcos hoſce indagatores ſubtiliori ad modum via terreſtrem ambitum Eratoſthenes inda-
              <lb/>
            gauit: </s>
            <s xml:id="echoid-s4366" xml:space="preserve">is autem Alexandriæ in Ægypto ante Chriſti natalem annis circiter 250. </s>
            <s xml:id="echoid-s4367" xml:space="preserve">Syderali ſcientiæ nauabat
              <lb/>
            operam. </s>
            <s xml:id="echoid-s4368" xml:space="preserve">huius igitur rei cauſa, duas elegit vrbes, quæ ſub eodem eſſent meridiano, Alexandriam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4369" xml:space="preserve">Syenem;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4370" xml:space="preserve">quarum Syene quæ auſtralior eſt, ſita eſt præcisè ſub Cancri tropico. </s>
            <s xml:id="echoid-s4371" xml:space="preserve">Alexandriæ deinde in platea quapiam
              <lb/>
            ſatis magna, haſtam horizonti perpendicularem erexit; </s>
            <s xml:id="echoid-s4372" xml:space="preserve">poſtea æſtiui ſolſtitij tempore, quo ſcilicet ſol Can-
              <lb/>
            cri tropicum percurrit, ac proinde in meridie directè ſupra Syenem imminet, ſiue ei fit verticalis, vnde, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4373" xml:space="preserve">
              <lb/>
            radios ei perpendiculariter demittit, eodem inquam tempore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4374" xml:space="preserve">quidem exactè meridiano, meridianam
              <lb/>
            haſtæ illius Alexandriæ erectæ vmbram obſeruauit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4375" xml:space="preserve">diligenter angulum notauit, quem ſolis radius per
              <lb/>
            haſtæ verticem tranſiens, cum ipſa haſta conſtituebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s4376" xml:space="preserve">eumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s4377" xml:space="preserve">quot gradib. </s>
            <s xml:id="echoid-s4378" xml:space="preserve">conſtaret accuratè expendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4379" xml:space="preserve">quæ
              <lb/>
            vt probè præcipiantur ſit figura ſequens in qua Sol, E F, terra G A B, ſitque arcus G A B, ſub meridiano Ale-
              <lb/>
            xandriæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4380" xml:space="preserve">Syenes communi. </s>
            <s xml:id="echoid-s4381" xml:space="preserve">Alexandria ſit vbi A. </s>
            <s xml:id="echoid-s4382" xml:space="preserve">Syene vbi B, Cancro. </s>
            <s xml:id="echoid-s4383" xml:space="preserve">Sole igitur Cancri tropicum ob-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0064-01" xlink:href="fig-0064-01a" number="37">
                <image file="0064-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0064-01"/>
              </figure>
            eunte, erit ſolis radius in meridie ipſi Syene ad perpendiculum,
              <lb/>
            qui ſit in figura F B, deſcendatque vſque ad centrum terræ C. </s>
            <s xml:id="echoid-s4384" xml:space="preserve">Ha-
              <lb/>
            ſta Alexandriæ erecta ſit A D, quæ ſimiliter ad centrum C, cum
              <lb/>
            radio F B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s4385" xml:space="preserve">concurrat: </s>
            <s xml:id="echoid-s4386" xml:space="preserve">eodem tempore ſolis alter radius per ha-
              <lb/>
            ſtæ apicem D. </s>
            <s xml:id="echoid-s4387" xml:space="preserve">tranſiens ſit E D G. </s>
            <s xml:id="echoid-s4388" xml:space="preserve">duos hoſce radios abſque ſenſi-
              <lb/>
            bili errore, ob nimiam ſolis à terra diſtantiam ſupponebat eſſe pa-
              <lb/>
            ralellos quibus prænotatis ſic ratiocinabatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s4389" xml:space="preserve">cum linea D A C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4390" xml:space="preserve">incidat in duas paralellas E D G. </s>
            <s xml:id="echoid-s4391" xml:space="preserve">F B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s4392" xml:space="preserve">erunt per 29. </s>
            <s xml:id="echoid-s4393" xml:space="preserve">primi Elem. </s>
            <s xml:id="echoid-s4394" xml:space="preserve">
              <lb/>
            duo anguli alterni G D A. </s>
            <s xml:id="echoid-s4395" xml:space="preserve">A C B. </s>
            <s xml:id="echoid-s4396" xml:space="preserve">æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s4397" xml:space="preserve">quod etiam patebit ſi
              <lb/>
            vterque expendatur per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s4398" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s4399" xml:space="preserve">Appar. </s>
            <s xml:id="echoid-s4400" xml:space="preserve">deſcripto videlicet arcu,
              <lb/>
            A I. </s>
            <s xml:id="echoid-s4401" xml:space="preserve">ex centro D. </s>
            <s xml:id="echoid-s4402" xml:space="preserve">eoque in gradus diuiſo; </s>
            <s xml:id="echoid-s4403" xml:space="preserve">quot enim gradus in eo
              <lb/>
            erunt, tot neceſſario in arcu terræ A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s4404" xml:space="preserve">eſſe neceſſe eſt, cum angu-
              <lb/>
            lo D. </s>
            <s xml:id="echoid-s4405" xml:space="preserve">æqualis eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4406" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4407" xml:space="preserve">proinde erunt arcus ſimiles, vt in prima pro-
              <lb/>
            poſitione Apparatus explicatum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s4408" xml:space="preserve">cognito igitur angulo D. </s>
            <s xml:id="echoid-s4409" xml:space="preserve">ad
              <lb/>
            haſlæ verticem, cognoſcitur etiam, quod ſanè mirum eſt, angulus
              <lb/>
            C. </s>
            <s xml:id="echoid-s4410" xml:space="preserve">quamuis ſit in terræ centro, atque abyſſo detruſus; </s>
            <s xml:id="echoid-s4411" xml:space="preserve">quare etiam
              <lb/>
            innoteſcit quantitas arcus A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s4412" xml:space="preserve">meridiani inter Alexandriam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4413" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Syenem, quot ſcilicet gradus contineat. </s>
            <s xml:id="echoid-s4414" xml:space="preserve">tradit autem Cleomedes
              <lb/>
            in ſuis Meteoris, Eratoſthenem reperiſſe hunc arcum gradum 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s4415" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4416" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s4417" xml:space="preserve">quintas. </s>
            <s xml:id="echoid-s4418" xml:space="preserve">idem arcus A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s4419" xml:space="preserve">quæ eſt diſtantia prædictarum vr-
              <lb/>
            bium, cognitus erat etiam in ſtadij, continebat enim ſtadia 6183. </s>
            <s xml:id="echoid-s4420" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4421" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s4422" xml:space="preserve">tertiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s4423" xml:space="preserve">vnde arithmeticis rationibus vni gradui 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s4424" xml:space="preserve">ſtadia,
              <lb/>
            ac proinde toti terræ perimetro 252, 000. </s>
            <s xml:id="echoid-s4425" xml:space="preserve">ſtadia attribuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4426" xml:space="preserve">quæ ef-
              <lb/>
            ficiunt milliaria aſtronomica 31, 500.</s>
            <s xml:id="echoid-s4427" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4428" xml:space="preserve">Poſt Eratoſthenem Poſſidonius ille Philoſophus (cuius lanuæ,
              <lb/>
            cum ad eum audiendum Pompeius Magnus adiret, Imperij faſces
              <lb/>
            ſubmiſſit) nouam de eadem re rationem excogitauit; </s>
            <s xml:id="echoid-s4429" xml:space="preserve">duo enim
              <lb/>
            loca ſub eodem meridiano ſita aſſumpſit, Rhodum vbi ipſe dege-
              <lb/>
            bat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4430" xml:space="preserve">Alexandriam; </s>
            <s xml:id="echoid-s4431" xml:space="preserve">quorum itinerum interuallum iam explo-
              <lb/>
            ratum habebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s4432" xml:space="preserve">atque vtrobique inſignis illius ſtellæ, quæ Cano-
              <lb/>
            pus dicitur, quæque in Argus temone fulget, meridianam alti-
              <lb/>
            tudinem depræhendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s4433" xml:space="preserve">hæc porrò Rhodi horizontem vix aſcen-
              <lb/>
            dit, ſed eum leuiter ita perſtringit, vt ex editioribus tantum lo-
              <lb/>
            cis videri queat: </s>
            <s xml:id="echoid-s4434" xml:space="preserve">illinc vero Alexandriam procedenti fit ea ſem-
              <lb/>
            per ſublimior, donec Alexandriæ eleuetur in meridiano circu-
              <lb/>
            lo partibus 7 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s4435" xml:space="preserve">rectè igitur concluſit aſlumpta@ vrbes terrenum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s4436" xml:space="preserve">meridiani arcum inter cipere totidem partium; </s>
            <s xml:id="echoid-s4437" xml:space="preserve">eadem videlicet argumentatione qua vſi fuerant maiores in
              <lb/>
            poli eleuatione, eadem fini, obſeruanda: </s>
            <s xml:id="echoid-s4438" xml:space="preserve">atqui Rhodum inter, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4439" xml:space="preserve">Alexandriam compertum illi erat conti-
              <lb/>
            neri ſtadiorum 5, 000. </s>
            <s xml:id="echoid-s4440" xml:space="preserve">quare cum partes 7 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s4441" xml:space="preserve">ſint totius maximi circuli pars 48. </s>
            <s xml:id="echoid-s4442" xml:space="preserve">fit vt ſi 5, 000. </s>
            <s xml:id="echoid-s4443" xml:space="preserve">multiplicen-
              <lb/>
            tur per 48. </s>
            <s xml:id="echoid-s4444" xml:space="preserve">producatur numerus ſtadiorum totius terreni ambitus, videlicet 240, 000. </s>
            <s xml:id="echoid-s4445" xml:space="preserve">ideſt, ducenta qua-
              <lb/>
            draginta millia; </s>
            <s xml:id="echoid-s4446" xml:space="preserve">quæ efficiunt milliaria aſtronomica 30.</s>
            <s xml:id="echoid-s4447" xml:space="preserve">000, ex Cleomede. </s>
            <s xml:id="echoid-s4448" xml:space="preserve">idem obtineri poteſt ex cuiuluis
              <lb/>
            alius ſtellæ fixæ obſeruatione. </s>
            <s xml:id="echoid-s4449" xml:space="preserve">Hipparcus etiam, teſte Plinio Aſtronomiæ conſultiſſimus, quippe qui </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>