Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
61
61 (55) 		62
62 (56)
63
63 (57) 		64
64 (58)
65
65 (59) 		66
66 (60)
67
67 (61) 		68
68 (62)
69
69 (63) 		70
70 (64)
< >
page |< < (52) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div93" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2695" xml:space="preserve">
              <pb o="52" file="0058" n="58" rhead="ALHAZEN"/>
            ſtinctiuæ non eſt, niſi in parte ſuperficiei membri ſentientis, in quam peruenit forma rei uiſæ, cum
              <lb/>
            conſideratione remotionis rei uiſæ à ſuperficie uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2696" xml:space="preserve"> Quoniam quantitas partis, in quam perue-
              <lb/>
            nit forma, nunquam erit niſi ſecundum quantitatem anguli, quem reſpicit illa pars apud centrum
              <lb/>
            uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2697" xml:space="preserve"> Et non eſt inter remotionem rei uiſæ à ſuperficie uiſus, & remotionem eius à centro uiſus
              <lb/>
            in maiori parte diuerſitas operans in remotionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2698" xml:space="preserve"> Et etiam iam declaratum eſt, [18 n 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s2699" xml:space="preserve"> & 24.</s>
            <s xml:id="echoid-s2700" xml:space="preserve">
              <lb/>
            25 n] quòd ſentiens comprehendit uerticationes, quæ ſunt inter centrum uiſus & rem uiſam, quæ
              <lb/>
            ſunt uerticationes linearum radialium, & comprehendit uerticationum ordinationem, & ordina-
              <lb/>
            tionem uiſibilium, & ordinationem partium rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2701" xml:space="preserve"> Et cum ſentiens comprehendit hæc:</s>
            <s xml:id="echoid-s2702" xml:space="preserve"> uirtus
              <lb/>
            diſtinctiua comprehendit, quòd iſtæ uerticationes quantò magis elongantur à uiſu, tantò magis
              <lb/>
            ampliantur ſpatia, quæ ſunt inter earum extremitates.</s>
            <s xml:id="echoid-s2703" xml:space="preserve"> Et iſta intentio iam etiam quieta eſt in ani-
              <lb/>
            ma:</s>
            <s xml:id="echoid-s2704" xml:space="preserve"> & præterea, quietum eſt etiam in anima, quòd lineæ radiales quantò magis elongabuntur à
              <lb/>
            uiſu, tantò erit res uiſa apud earum extremitates minor.</s>
            <s xml:id="echoid-s2705" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehenderit ali-
              <lb/>
            quam rem uiſam, & comprehenderit terminos eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2706" xml:space="preserve"> comprehendet uerticationes, ex quibus com-
              <lb/>
            prehendet terminos rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2707" xml:space="preserve"> & uerticationes, ex quibus comprehendet terminos rei uiſæ, ſunt
              <lb/>
            lineæ continentes angulum, qui eſt apud centrum uiſus, quem reſpicit illa res uiſa, & ſunt lineæ
              <lb/>
            continentes locum uiſus, in quem peruenit forma rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2708" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehenderit uer-
              <lb/>
            ticationes:</s>
            <s xml:id="echoid-s2709" xml:space="preserve"> imaginabitur uirtus diſtinctiua extenſionem iſtarum linearum à centro uiſus uſque ad
              <lb/>
            terminos rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2710" xml:space="preserve"> & quando ſimul comprehenderit quantitatem remotionis rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2711" xml:space="preserve"> imagina-
              <lb/>
            bitur quantitatem longitudinum iſtarum linearum, & quantitatem ſpatij, quod eſt inter extremi-
              <lb/>
            tates earum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2712" xml:space="preserve"> & ſpatia, quæ ſunt inter extremitates iſtarum linearum, ſunt diametri rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2713" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            quando uirtus diſtinctiua imaginabitur quantitatem anguli, & quantitatem longitudinum linea-
              <lb/>
            rum radialium, & quantitatem ſpatiorum, quæ ſunt inter extremitates earum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2714" xml:space="preserve"> comprehendet
              <lb/>
            quantitatem rei uiſæ ſecundum ſuum eſſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s2715" xml:space="preserve"> Verticationes autem, quæ extenduntur inter centrum
              <lb/>
            uiſus & terminos cuiuslibet rei uiſæ comprehenſæ à uiſu, comprehenduntur à ſentiente, & à uir-
              <lb/>
            tute diſtinctiua:</s>
            <s xml:id="echoid-s2716" xml:space="preserve"> & ſentiens & uirtus diſtinctiua comprehendunt quantitatem partis uiſus, in
              <lb/>
            quam peruenit forma illius rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2717" xml:space="preserve"> Et cum uirtus diſtinctiua comprehenderit uerticationes li-
              <lb/>
            nearum radialium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2718" xml:space="preserve"> comprehendet ſitus earum inter ſe, & comprehendet appropinquationem ea-
              <lb/>
            rum inter ſe, & comprehendet qualitatem extenſionis earum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2719" xml:space="preserve"> & nihil remanet, quo completur
              <lb/>
            comprehenſio magnitudinis rei uiſæ, niſi quantitas remotionis rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2720" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt in
              <lb/>
            qualitate comprehenſionis remotionis rei uiſæ, [24 n] quòd cuiuslibet rei uiſæ remotio com-
              <lb/>
            prehenditur à uiſu, aut certè, aut æſtimatione.</s>
            <s xml:id="echoid-s2721" xml:space="preserve"> Et cum uirtus diſtinctiua comprehenderit ſitus li-
              <lb/>
            nearum radialium continentium terminos rei uiſæ, & quantitatem partis, quæ eſt inter ipſas li-
              <lb/>
            neas radiales, & ſuperficiem membri ſentientis, quæ eſt quantitas anguli, & imaginata fuerit ſi-
              <lb/>
            mul quantitatem remotionis rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2722" xml:space="preserve"> ſtatim imaginabitur quantitatem anguli, & remotionis ſi-
              <lb/>
            mul.</s>
            <s xml:id="echoid-s2723" xml:space="preserve"> Et cum imaginata fuerit quantitatem anguli & remotionis ſimul, comprehendet quantita-
              <lb/>
            tem rei uiſæ ſecundum quantitatem anguli, & ſecundum quantitatem remotionis ſimul.</s>
            <s xml:id="echoid-s2724" xml:space="preserve"> Et uir-
              <lb/>
            tus diſtinctiua imaginatur quantitatem remotionis cuiuslibet rei uiſæ comprehenſæ à uiſu, & i-
              <lb/>
            maginatur uerticationes continentes terminos illius, & per imaginationem iſtam perueniet ad i-
              <lb/>
            pſam forma pyramidis continentis rem uiſam, & quantitas baſis eius, quæ eſt res uiſa:</s>
            <s xml:id="echoid-s2725" xml:space="preserve"> & ſic per-
              <lb/>
            ueniet ad illam quantitas rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2726" xml:space="preserve"> Et ſignificatio, quòd comprehenſio magnitudinis rei uiſæ ſit
              <lb/>
            per comparationem magnitudinis ad remotionem rei uiſæ, eſt:</s>
            <s xml:id="echoid-s2727" xml:space="preserve"> Quia uiſus quando comprehen-
              <lb/>
            derit duo uiſibilia diuerſæ remotionis, & reſpicientia eundem angulum apud centrum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2728" xml:space="preserve"> ſci-
              <lb/>
            licet, ut radij tranſeuntes per extrema primi illorum, perueniant ad extrema ſecundi, & primum
              <lb/>
            illorum non cooperuerit totum ſecundum, & comprehenderit uiſus remotionem cuiuslibet illo-
              <lb/>
            rum comprehenſione certificata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2729" xml:space="preserve"> ſemper uiſibile remotius comprehendetur à uiſu uiſibili pro-
              <lb/>
            pinquiore maius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2730" xml:space="preserve"> Et quantò remotius uiſibile magis elongabitur, & uiſus certificauerit quanti-
              <lb/>
            tatem remotionis eius, tantò comprehendetur maius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2731" xml:space="preserve"> Verbi gratia:</s>
            <s xml:id="echoid-s2732" xml:space="preserve"> quando aliquis aſpexerit pa-
              <lb/>
            rietem remotum à uiſu remotione mediocri:</s>
            <s xml:id="echoid-s2733" xml:space="preserve"> & certificauerit uiſus remotionem illius parietis,
              <lb/>
            & quantitatem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2734" xml:space="preserve"> & certificauerit quantitatem latitudinis eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2735" xml:space="preserve"> deinde appoſuerit manum u-
              <lb/>
            ni uiſui inter uiſum & parietem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2736" xml:space="preserve"> & clauſerit alterum oculum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2737" xml:space="preserve"> inueniet tunc, quòd manus eius co-
              <lb/>
            operiet portionem magnam illius parietis, & comprehendet quantitatem manus eius in iſta diſ-
              <lb/>
            poſitione, & comprehendet quòd quantitas cooperta à manu ex pariete, eſt multò maior quan-
              <lb/>
            titate manus eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2738" xml:space="preserve"> & uiſus ſimul comprehendet uerticationes linearum radialium, & compre-
              <lb/>
            hendet angulum, quem continent lineæ radiales.</s>
            <s xml:id="echoid-s2739" xml:space="preserve"> Tunc ergo uiſus comprehendet, quòd angu-
              <lb/>
            lus, quem reſpiciunt manus & paries, eſt idem angulus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2740" xml:space="preserve"> & tunc etiam comprehendet, quòd
              <lb/>
            pars parietis cooperta manu eius, eſt multò maior manu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2741" xml:space="preserve"> Et cum ita ſit:</s>
            <s xml:id="echoid-s2742" xml:space="preserve"> uirtus diſtinctiua in illa
              <lb/>
            comprehenſione comprehendit, quòd remotius duorum uiſibilium diuerſæ remotionis, reſpici-
              <lb/>
            entium unum angulum, eſt maioris quantitatis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2743" xml:space="preserve"> Deinde quando quis in illa diſpoſitione uiſum
              <lb/>
            ſuum auerterit:</s>
            <s xml:id="echoid-s2744" xml:space="preserve"> & aſpexerit alium parietem remotiorem illo pariete:</s>
            <s xml:id="echoid-s2745" xml:space="preserve"> & appoſuerit manum ſu-
              <lb/>
            am inter uiſum & illum parietem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2746" xml:space="preserve"> inueniet, quòd illud, quod cooperitur ex ſecundo pariete, eſt
              <lb/>
            maius illo, quod cooperitur ex primo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2747" xml:space="preserve"> Et ſi tunc afpexerit cœlum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2748" xml:space="preserve"> inueniet quòd manus eius
              <lb/>
            cooperiet medium illius, quod apparet de cœlo, aut magnam portionem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2749" xml:space="preserve"> tamen aſpiciens
              <lb/>
            non dubitabit, quin manus eius nihil ſit reſpectu illius, quod cooperuerit de cœlo ſecundum ſen-
              <lb/>
            ſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2750" xml:space="preserve"> Determinabitur ergo ex iſta experimentatione, quòd uiſus non comprehendit quantita-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum