Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54

3327OPTICAE LIBER II. duntur ſecundum iſtam ordinationem, oportet, ut forma perueniens ad quodlibet punctum ſuper
ficiei glacialis, ſemper extendatur ſuper eandem uerticationem ad idem punctum loci nerui com-
munis, ad quod peruenit forma: ſed tamẽ forma perueniens ad quodlibet punctum ſuperficiei gla-
cialis, peruenit ſemper ad idem punctum ſuperficiei uitrei. Et ſequitur ex hoc, ut ex omnibus duo-
bus punctis conſimilis ſitus in reſpectu duorum oculorum, extendantur duæ formæ ad idem pun-
ctum in neruo communi: & etiam ſequitur ex hoc, ut corpus ſentiens, quod eſt in cõcauo nerui, ſit
aliquantulum diaphanum, ut appareant in eo formæ lucis & coloris. Et etiam ſequitur, ut ſit eius
diaphanitas ſimilis diaphanitati humoris uitrei, ut nõ refringantur formæ apud peruentum earum
ad ultimam ſuperficiem uitrei, uicinantem concauo nerui: quoniam quando diaphanitas duorum
corporum fuerit conſimilis, non refringentur formæ. Et non eſt poſsibile, ut formæ refringantur
apud iſtam ſuperficiem: quoniam iſta ſuperficies eſt ſphærica. Si autem formæ refringerẽtur ab iſta
ſuperficie, non elongarentur ab ea, niſi modicùm, & fierent ſtatim monſtruoſæ. Refractio ergo for-
marum non poteſt eſſe apud iſtam ſuperficiem. Et cum diaphanitas corporis ſentientis, quod eſt in
concauo nerui, non ſit diuerſa à diaphanitate humoris uitrei: non faciet contingere iſta diuerſitas
aliquam diuerſitatem in forma. Et quamuis forma extendatur cum extenſione ſenſus: diaphanitas
tamen corporis ſentientis, quod eſt in concauo nerui, nõ eſt diuerſa à diaphanitate corporis uitrei.
Diaphanitas autem iſta iſtius corporis non eſt, niſi ut extendantur formæ in eo ſecundum uertica-
tiones, quas exigit diaphanitas, & ut recipiat formas lucis & coloris, & ut appareãt in eo: quoniam
corpus non recipit lucem & colorem, neque pertranſeuntin eo formæ lucis & coloris, niſi ſit dia-
phanum, aut fuerit in eo aliquid diaphanitatis. Et nõ apparet lux & color in corpore diaphano, niſi
ſit in eius diaphanitate aliquid ſpiſsitudinis: & propter hoc non eſt glacialis in fine diaphanitatis,
neque in ſine ſpiſsitudinis. Corpus ergo ſentiens, quod eſt in concauo nerui, eſt diaphanum, & in
eo eſt inſuper aliquid ſpiſsitudinis. Forma autem pertranſit in iſto corpore cũ eo, quod eſt in eo de
diaphanitate: & apparent in eo formæ uirtuti ſenſitiuæ cũ eo, quod eſt in eo de ſpiſsitudine. Et ſen-
tiens ultimum non comprehendit formas lucis & coloris, niſi ex formis peruenientibus ad iſtud
corpu apud peruentum earum ad neruum communem: & comprehẽdit lucem ex illuminatione
iſtius corporis, & colorem ex coloratione. Secũdum ergo hunc modum erit peruentus formarum
ad ultimum ſentiens, & comprehenſio ultimi ſentientis quò ad illas.

7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ
ſphærarum. 24 p 3.

ET poſtquam declaratum eſt, quòd formæ refringãtur apud ſuperficiem uitrei: dicamus quòd
axis pyramidis radialis nõ poteſt eſſe declinans ſuper iſtam ſuperficiem, neq; poteſt eſſe alia
linea perpendicularis ſuper ipſam. Quoniam ſi axis fuerit declinans ſuper iſtam ſuperficiem,
quando formæ peruenirent ad iſtam ſuperficiem, diuerſificarentur in ordinatione, & mutarentur
ipſarum diſpoſitiones. Formæ autem non poſſunt peruenire in ſuperficiem uitrei ſecundum ſuum
eſſe, niſi fuerit axis pyramidis ſuper iſtam ſuperficiem perpendicularis. Quoniam quãdo uiſus fue-
rit oppoſitus alicui rei uiſæ, & peruenerit axis radialis ſuper iſtam ſuperficiem iſtius rei uiſæ: per-
ueniet forma illius rei uiſæ in ſuperficiem glacialis ordinata ſecundum ordinationem partium ſu-
perſiciei rei uiſæ, & perueniet forma puncti, quod eſt apud extremitatem axis ſuperficiei rei uiſæ,
ad punctum, quod eſt ſuper axem in ſuperficie glacialis [per 18 n 1] & peruenient formæ omnium
punctorum ſuperficiei rei uiſæ, quorũ remotio à puncto, quod eſt apud extremitatẽ axis, eſt æqua-
lis, ad puncta formarum, quæ ſunt in ſuperficie glacialis, quorum remotio à puncto, quod eſt ſuper
axem, æqualis eſt: quoniam omnia puncta peruenientia ad ſuperficiem glacialis, ſunt ſuper lineas
radiales extenſas à centro uiſus ad ſuperficiem uiſus, & axis radialis eſt perpendicularis ſuper ſu-
perficiem glacialis. Omnes ergo ſuperficies planæ exeuntes ab axe, & ſecantes ſuperficiem glacia-
lis, erunt [per 18 p 11] perpendiculares ſuper iſtam ſuperficiem. Et iam declaratum eſt [3 n] quòd
ſuperficies humoris uitrei, aut eſt plana, aut eſt ſphærica, & centrum eius non eſt centrum uiſus. Si
ergo axis radialis eſt declinans ſuper iſtam ſuperficiem, & nõ eſt perpendicularis ſuper ipſam: non
exibit ab axe ſuperficies plana perpendicularis ſuper iſtam ſuperficiẽ, niſi una ſuperficies tantùm,
& omnes ſuperficies reſiduæ exeuntes ab axe erunt declinãtes ſuper ipſam: quoniam hæc eſt pro-
prietas linearũ declinantium ſuper ſuperficies planas & ſphæricas. Imaginemur igitur ſuperficiem
a b c d, exeuntem ab axe a c, & perpendicula-
8[Figure 8]a b d h g e f i c riter ſuper ſuperficiem uitrei f g e extendi: ſe-
cabit ergo ſuperficiem uitrei & ſuperficiẽ gla-
cialis, & ſignabit in eis duas differentias com-
munes: in glaciali quidem b d, in uitreo uerò
e f: & imaginemur ſuper differẽtiam commu-
nem, quæ eſt communis huic ſuperficiei & ſu-
perficiei glacialis, duo puncta b, d: & ſint re-
mota à puncto a, quod eſt ſuper axem, æquali-
ter: & imaginemur duas lineas exeuntes à cen
tro glacialis, quod eſt c, uſq; ad iſta duo pũcta
b, d, & ſint c b, c d. Erũt ergo [per 1 p 11] hę duæ

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54

Scan	Original
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54

Scan	Original
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54