104ALHAZEN& iſta compreſsio eſt oppoſita foramini, quod eſt in anteriori uueæ:
& ſitus eius conſimilis eſt cum
eo. Et iſte humor diuiditur in partes duas diuerſæ diaphanitatis, & altera illarum ſequitur anterius
eius, & altera ſequitur eius poſterius: & diaphanitas partis poſterioris eius aſsimilatur diaphanita
ti uitri quaſi fruſtati: & iſta pars dicitur humor uitreus. Et continet duas has partes cõgregatas tela
ualde tenuis, & dicitur aranea, quoniam aſsimilatur texturæ araneæ. Et in poſteriore parte conca-
uitatis ſphæræ uueæ dicitur, quod eſt foramen rotundum, & eſt ſuper extremitatem concauitatis
nerui: & ſphæra glacialis eſt compoſita in iſto foramine: & rotunditas iſtius foraminis (& eſt extre-
mitas nerui) continet medium ſphæræ glacialis: & conſolidatur uuea cum glaciali in circulo cõti-
nente iſtud foramen. Et dicitur quòd ortus uueæ eſt ex tunica interiore duarum tunicarũ duorum
neruorum opticorum: & quòd ortus corneæ eſt ex tunica exteriore duarum tunicarũ iſtius nerui.
& implet concauitatem uueæ humor albus, tenuis, clarus, diaphanus: & dicitur albugineus, quoniã
aſsimilatur albumini oui in tenuitate, & albedine, & diaphanitate eius: & ipſe implet concauitatem
uueæ, & contingit anterius glacialis, & implet foramen, quod eſt in anteriori uueæ, & contingit cõ-
cauum corneæ. Et ſphæra glacialis eſt cõpoſita ſuper concauitatem nerui: & ſequitur cõcauitatem
nerui humor uitreus. Erunt ergo cornea, & humor albugineus, & glacialis, & uitreus ſe conſequen-
tes. Et omnes iſtæ tunicæ ſunt diaphanæ: Et foramen, quod eſt in anteriori uueæ, eſt oppoſitum fo-
ramini concauitatis nerui. Et dicitur, quòd ſpiritus uiſibilis emittitur ex anteriori parte cerebri, &
implet duas concauitates duorum neruorũ primorum coniunctorum cum cerebro, & peruenit ad
neruum communem, & implet concauitatem eius, & uenit ad duos neruos ſecũdos opticos, & im-
plet ipſos, & peruenit ad glacialem, & dat ei uirtutem uiſibilem.
eo. Et iſte humor diuiditur in partes duas diuerſæ diaphanitatis, & altera illarum ſequitur anterius
eius, & altera ſequitur eius poſterius: & diaphanitas partis poſterioris eius aſsimilatur diaphanita
ti uitri quaſi fruſtati: & iſta pars dicitur humor uitreus. Et continet duas has partes cõgregatas tela
ualde tenuis, & dicitur aranea, quoniam aſsimilatur texturæ araneæ. Et in poſteriore parte conca-
uitatis ſphæræ uueæ dicitur, quod eſt foramen rotundum, & eſt ſuper extremitatem concauitatis
nerui: & ſphæra glacialis eſt compoſita in iſto foramine: & rotunditas iſtius foraminis (& eſt extre-
mitas nerui) continet medium ſphæræ glacialis: & conſolidatur uuea cum glaciali in circulo cõti-
nente iſtud foramen. Et dicitur quòd ortus uueæ eſt ex tunica interiore duarum tunicarũ duorum
neruorum opticorum: & quòd ortus corneæ eſt ex tunica exteriore duarum tunicarũ iſtius nerui.
& implet concauitatem uueæ humor albus, tenuis, clarus, diaphanus: & dicitur albugineus, quoniã
aſsimilatur albumini oui in tenuitate, & albedine, & diaphanitate eius: & ipſe implet concauitatem
uueæ, & contingit anterius glacialis, & implet foramen, quod eſt in anteriori uueæ, & contingit cõ-
cauum corneæ. Et ſphæra glacialis eſt cõpoſita ſuper concauitatem nerui: & ſequitur cõcauitatem
nerui humor uitreus. Erunt ergo cornea, & humor albugineus, & glacialis, & uitreus ſe conſequen-
tes. Et omnes iſtæ tunicæ ſunt diaphanæ: Et foramen, quod eſt in anteriori uueæ, eſt oppoſitum fo-
ramini concauitatis nerui. Et dicitur, quòd ſpiritus uiſibilis emittitur ex anteriori parte cerebri, &
implet duas concauitates duorum neruorũ primorum coniunctorum cum cerebro, & peruenit ad
neruum communem, & implet concauitatem eius, & uenit ad duos neruos ſecũdos opticos, & im-
plet ipſos, & peruenit ad glacialem, & dat ei uirtutem uiſibilem.
5. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete, ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3.
ET inter circumferentiam glacialis coniunctam cum uuea, & foramen, quod eſt in cõcauo oſ-
ſis, ex quo exit neruus, eſt ſpatium aliquantulum: & neruus extẽditur in iſto ſpatio ex fine fo-
raminis uſq; ad circumferentiam glacialis ſecundũ pyramid alitatẽ & amplificationẽ: & quã-
tò magis elongatur à foramine oſsis, tantò m agis amplificatur, quouſq; perueniat ad circumferen-
tiam ſphæræ glacialis, & conſolidetur cũ circumferentia eius. Et corpus conſolidatiuæ continet i-
ſtam partem pyramidalem nerui, & continet ſphæram uueã: & ſphæra uueæ antecedit medium cõ-
ſolidatiuæ ad partem manifeſtam oculi. Et corpus conſolidatiuæ eſt conſolidatum cum ſphæra u-
uea, & cum extremitate pyramidali, & cuſtodit ſitum eius. Cum ergo mouetur oculus, mouebitur
ſecundum ſe totum, & ſic declinabit neruus, ſuper quem componitur oculus, apud motum eius, &
erit declinatio apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis: quoniam concauitas oſsis continet to-
tum oculum, & oculus mouetur ſecundum ſe totum in iſta cõcauitate: & cõſolidatiua conſolidatur
cum eo quod eſt in anteriori oculi ex neruo, & ex tunicis reſiduis, & cuſtodit ſemper ſitũ eius. De-
clinatio ergo nerui apud motum oculi, non eſt, niſi à poſteriori totius oculi: eſt ergo apud foramen,
quod eſt in concauitate totius oſsis. Similiter quando oculus quieuerit, & neruus declinauerit, nõ
erit declinatio niſi apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis. Nã non mutatur ſitus partiũ totius
oculi inter ſe, neque apud motum neque apud quietem. Declinatio ergo nerui, ſuper quem cõponi
tur oculus, nõ eſt, niſi apud foramẽ, quod eſt in cõcauitate oſsis, ſiue moueatur oculus, ſiue quieſcat.
ſis, ex quo exit neruus, eſt ſpatium aliquantulum: & neruus extẽditur in iſto ſpatio ex fine fo-
raminis uſq; ad circumferentiam glacialis ſecundũ pyramid alitatẽ & amplificationẽ: & quã-
tò magis elongatur à foramine oſsis, tantò m agis amplificatur, quouſq; perueniat ad circumferen-
tiam ſphæræ glacialis, & conſolidetur cũ circumferentia eius. Et corpus conſolidatiuæ continet i-
ſtam partem pyramidalem nerui, & continet ſphæram uueã: & ſphæra uueæ antecedit medium cõ-
ſolidatiuæ ad partem manifeſtam oculi. Et corpus conſolidatiuæ eſt conſolidatum cum ſphæra u-
uea, & cum extremitate pyramidali, & cuſtodit ſitum eius. Cum ergo mouetur oculus, mouebitur
ſecundum ſe totum, & ſic declinabit neruus, ſuper quem componitur oculus, apud motum eius, &
erit declinatio apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis: quoniam concauitas oſsis continet to-
tum oculum, & oculus mouetur ſecundum ſe totum in iſta cõcauitate: & cõſolidatiua conſolidatur
cum eo quod eſt in anteriori oculi ex neruo, & ex tunicis reſiduis, & cuſtodit ſemper ſitũ eius. De-
clinatio ergo nerui apud motum oculi, non eſt, niſi à poſteriori totius oculi: eſt ergo apud foramen,
quod eſt in concauitate totius oſsis. Similiter quando oculus quieuerit, & neruus declinauerit, nõ
erit declinatio niſi apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis. Nã non mutatur ſitus partiũ totius
oculi inter ſe, neque apud motum neque apud quietem. Declinatio ergo nerui, ſuper quem cõponi
tur oculus, nõ eſt, niſi apud foramẽ, quod eſt in cõcauitate oſsis, ſiue moueatur oculus, ſiue quieſcat.
6. Ocul{us} tot{us} & ſpher a uuea centris differunt: & oculi centrum
ect alti{us}. 8 p 3.
ect alti{us}. 8 p 3.
SVperficies autem manifeſta corneæ eſt ſuperficies ſphærica, & eſt continuata cum ſuperfi ie
totius oculi & cum toto oculo: & totus oculus eſt maior ſphæra uuea, quæ eſt quiddam eius:
Superficies autem manifeſta corneæ eſt cũ ſuperficie totius oculi, & eſt maior ſuperficie ſphę-
ræ uueæ: ſemidiameter ergo eius eſt maior ſemidiametro uueæ. Et quia ſuperficies intrinſeca cor-
neæ ſuperpoſita foramini uueæ eſt ſuperficies ſphærica concaua, æquidiſtans ſuperficiei manifeſtæ
ipſius corneæ, quoniam tota cornea eſt æqualis ſpiſsitudinis, propterea quòd centrum ſuperficiei
concauæ corneæ eſt idẽ cũ centro manifeſtæ ſuperficiei ſuæ conuexæ: ſed ſuperficies concaua cor
neæ ſecat ſuperficiem ſpheræ uueę ſuper circumferentiam foraminis, quod eſt in anteriori parte u-
ueæ: centrum ergo eius eſt remotius in profundo, quã centrum uueæ, quoniam hoc eſt in proprie-
tatibus centrorũ ſphęrarũ ſe interſecantium. Et etiã quia ſphęra uuea non eſt in medio conſolidati-
uę, ſed antecedit ad partẽ ſuperficiei manifeſtæ oculi, & ſuperficies manifeſta oculi eſt ex ſphęra ma
iore ſphæra uueæ, erit centrum ſuperficiei manifeſtæ oculi remotius in profundo centro uueæ.
totius oculi & cum toto oculo: & totus oculus eſt maior ſphæra uuea, quæ eſt quiddam eius:
Superficies autem manifeſta corneæ eſt cũ ſuperficie totius oculi, & eſt maior ſuperficie ſphę-
ræ uueæ: ſemidiameter ergo eius eſt maior ſemidiametro uueæ. Et quia ſuperficies intrinſeca cor-
neæ ſuperpoſita foramini uueæ eſt ſuperficies ſphærica concaua, æquidiſtans ſuperficiei manifeſtæ
ipſius corneæ, quoniam tota cornea eſt æqualis ſpiſsitudinis, propterea quòd centrum ſuperficiei
concauæ corneæ eſt idẽ cũ centro manifeſtæ ſuperficiei ſuæ conuexæ: ſed ſuperficies concaua cor
neæ ſecat ſuperficiem ſpheræ uueę ſuper circumferentiam foraminis, quod eſt in anteriori parte u-
ueæ: centrum ergo eius eſt remotius in profundo, quã centrum uueæ, quoniam hoc eſt in proprie-
tatibus centrorũ ſphęrarũ ſe interſecantium. Et etiã quia ſphęra uuea non eſt in medio conſolidati-
uę, ſed antecedit ad partẽ ſuperficiei manifeſtæ oculi, & ſuperficies manifeſta oculi eſt ex ſphęra ma
iore ſphæra uueæ, erit centrum ſuperficiei manifeſtæ oculi remotius in profundo centro uueæ.
7. Rect a connectens centra ſphær arum corneæ & uueæ, continuata tranſit per
centrum for aminis uueæ, & medium caui nerui optici. 9 p 3.
centrum for aminis uueæ, & medium caui nerui optici. 9 p 3.
ET recta linea, quæ continuat duo centra, ſcilicet ctrum ſuperficiei corneæ, & centrum uueę,
quando extrahiturct, peruenit ad centrum foraminis, quod eſt in anteriori uueę, & ad duo
media duarum ſuperficierũ corneæ æquidiſtantium: ſuperficies enim concaua corneę & con
uexa uueæ ſunt ſuperficies ſphæricę ſecantes ſe: & linea quæ continuat centra earũ, tranſit per cen
trum circuliſectionis, & eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem eius: quia linea, quę exit à cen-
tro circuli ſectionis, & eft perpendicularis ſuper ſuperficiem eius, tranſit
per centra duarum ſphærarum.
quando extrahiturct, peruenit ad centrum foraminis, quod eſt in anteriori uueę, & ad duo
media duarum ſuperficierũ corneæ æquidiſtantium: ſuperficies enim concaua corneę & con
uexa uueæ ſunt ſuperficies ſphæricę ſecantes ſe: & linea quæ continuat centra earũ, tranſit per cen
trum circuliſectionis, & eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem eius: quia linea, quę exit à cen-
tro circuli ſectionis, & eft perpendicularis ſuper ſuperficiem eius, tranſit
per centra duarum ſphærarum.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib