Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7 (1)
8
8 (2)
9
9 (3)
10
10 (4)
< >
page |< < (4) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div11" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s442" xml:space="preserve">
              <pb o="4" file="0010" n="10" rhead="ALHAZEN"/>
            & iſta compreſsio eſt oppoſita foramini, quod eſt in anteriori uueæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s443" xml:space="preserve"> & ſitus eius conſimilis eſt cum
              <lb/>
            eo.</s>
            <s xml:id="echoid-s444" xml:space="preserve"> Et iſte humor diuiditur in partes duas diuerſæ diaphanitatis, & altera illarum ſequitur anterius
              <lb/>
            eius, & altera ſequitur eius poſterius:</s>
            <s xml:id="echoid-s445" xml:space="preserve"> & diaphanitas partis poſterioris eius aſsimilatur diaphanita
              <lb/>
            ti uitri quaſi fruſtati:</s>
            <s xml:id="echoid-s446" xml:space="preserve"> & iſta pars dicitur humor uitreus.</s>
            <s xml:id="echoid-s447" xml:space="preserve"> Et continet duas has partes cõgregatas tela
              <lb/>
            ualde tenuis, & dicitur aranea, quoniam aſsimilatur texturæ araneæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s448" xml:space="preserve"> Et in poſteriore parte conca-
              <lb/>
            uitatis ſphæræ uueæ dicitur, quod eſt foramen rotundum, & eſt ſuper extremitatem concauitatis
              <lb/>
            nerui:</s>
            <s xml:id="echoid-s449" xml:space="preserve"> & ſphæra glacialis eſt compoſita in iſto foramine:</s>
            <s xml:id="echoid-s450" xml:space="preserve"> & rotunditas iſtius foraminis (& eſt extre-
              <lb/>
            mitas nerui) continet medium ſphæræ glacialis:</s>
            <s xml:id="echoid-s451" xml:space="preserve"> & conſolidatur uuea cum glaciali in circulo cõti-
              <lb/>
            nente iſtud foramen.</s>
            <s xml:id="echoid-s452" xml:space="preserve"> Et dicitur quòd ortus uueæ eſt ex tunica interiore duarum tunicarũ duorum
              <lb/>
            neruorum opticorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s453" xml:space="preserve"> & quòd ortus corneæ eſt ex tunica exteriore duarum tunicarũ iſtius nerui.</s>
            <s xml:id="echoid-s454" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & implet concauitatem uueæ humor albus, tenuis, clarus, diaphanus:</s>
            <s xml:id="echoid-s455" xml:space="preserve"> & dicitur albugineus, quoniã
              <lb/>
            aſsimilatur albumini oui in tenuitate, & albedine, & diaphanitate eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s456" xml:space="preserve"> & ipſe implet concauitatem
              <lb/>
            uueæ, & contingit anterius glacialis, & implet foramen, quod eſt in anteriori uueæ, & contingit cõ-
              <lb/>
            cauum corneæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s457" xml:space="preserve"> Et ſphæra glacialis eſt cõpoſita ſuper concauitatem nerui:</s>
            <s xml:id="echoid-s458" xml:space="preserve"> & ſequitur cõcauitatem
              <lb/>
            nerui humor uitreus.</s>
            <s xml:id="echoid-s459" xml:space="preserve"> Erunt ergo cornea, & humor albugineus, & glacialis, & uitreus ſe conſequen-
              <lb/>
            tes.</s>
            <s xml:id="echoid-s460" xml:space="preserve"> Et omnes iſtæ tunicæ ſunt diaphanæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s461" xml:space="preserve"> Et foramen, quod eſt in anteriori uueæ, eſt oppoſitum fo-
              <lb/>
            ramini concauitatis nerui.</s>
            <s xml:id="echoid-s462" xml:space="preserve"> Et dicitur, quòd ſpiritus uiſibilis emittitur ex anteriori parte cerebri, &
              <lb/>
            implet duas concauitates duorum neruorũ primorum coniunctorum cum cerebro, & peruenit ad
              <lb/>
            neruum communem, & implet concauitatem eius, & uenit ad duos neruos ſecũdos opticos, & im-
              <lb/>
            plet ipſos, & peruenit ad glacialem, & dat ei uirtutem uiſibilem.</s>
            <s xml:id="echoid-s463" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div12" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head33" xml:space="preserve" style="it">5. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete, ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s464" xml:space="preserve">ET inter circumferentiam glacialis coniunctam cum uuea, & foramen, quod eſt in cõcauo oſ-
              <lb/>
            ſis, ex quo exit neruus, eſt ſpatium aliquantulum:</s>
            <s xml:id="echoid-s465" xml:space="preserve"> & neruus extẽditur in iſto ſpatio ex fine fo-
              <lb/>
            raminis uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s466" xml:space="preserve"> ad circumferentiam glacialis ſecundũ pyramid alitatẽ & amplificationẽ:</s>
            <s xml:id="echoid-s467" xml:space="preserve"> & quã-
              <lb/>
            tò magis elongatur à foramine oſsis, tantò m agis amplificatur, quouſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s468" xml:space="preserve"> perueniat ad circumferen-
              <lb/>
            tiam ſphæræ glacialis, & conſolidetur cũ circumferentia eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s469" xml:space="preserve"> Et corpus conſolidatiuæ continet i-
              <lb/>
            ſtam partem pyramidalem nerui, & continet ſphæram uueã:</s>
            <s xml:id="echoid-s470" xml:space="preserve"> & ſphæra uueæ antecedit medium cõ-
              <lb/>
            ſolidatiuæ ad partem manifeſtam oculi.</s>
            <s xml:id="echoid-s471" xml:space="preserve"> Et corpus conſolidatiuæ eſt conſolidatum cum ſphæra u-
              <lb/>
            uea, & cum extremitate pyramidali, & cuſtodit ſitum eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s472" xml:space="preserve"> Cum ergo mouetur oculus, mouebitur
              <lb/>
            ſecundum ſe totum, & ſic declinabit neruus, ſuper quem componitur oculus, apud motum eius, &
              <lb/>
            erit declinatio apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis:</s>
            <s xml:id="echoid-s473" xml:space="preserve"> quoniam concauitas oſsis continet to-
              <lb/>
            tum oculum, & oculus mouetur ſecundum ſe totum in iſta cõcauitate:</s>
            <s xml:id="echoid-s474" xml:space="preserve"> & cõſolidatiua conſolidatur
              <lb/>
            cum eo quod eſt in anteriori oculi ex neruo, & ex tunicis reſiduis, & cuſtodit ſemper ſitũ eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s475" xml:space="preserve"> De-
              <lb/>
            clinatio ergo nerui apud motum oculi, non eſt, niſi à poſteriori totius oculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s476" xml:space="preserve"> eſt ergo apud foramen,
              <lb/>
            quod eſt in concauitate totius oſsis.</s>
            <s xml:id="echoid-s477" xml:space="preserve"> Similiter quando oculus quieuerit, & neruus declinauerit, nõ
              <lb/>
            erit declinatio niſi apud foramen, quod eſt in concauitate oſsis.</s>
            <s xml:id="echoid-s478" xml:space="preserve"> Nã non mutatur ſitus partiũ totius
              <lb/>
            oculi inter ſe, neque apud motum neque apud quietem.</s>
            <s xml:id="echoid-s479" xml:space="preserve"> Declinatio ergo nerui, ſuper quem cõponi
              <lb/>
            tur oculus, nõ eſt, niſi apud foramẽ, quod eſt in cõcauitate oſsis, ſiue moueatur oculus, ſiue quieſcat.</s>
            <s xml:id="echoid-s480" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div13" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head34" xml:space="preserve" style="it">6. Ocul{us} tot{us} & ſpher a uuea centris differunt: & oculi centrum
            <lb/>
          ect alti{us}. 8 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s481" xml:space="preserve">SVperficies autem manifeſta corneæ eſt ſuperficies ſphærica, & eſt continuata cum ſuperfi ie
              <lb/>
            totius oculi & cum toto oculo:</s>
            <s xml:id="echoid-s482" xml:space="preserve"> & totus oculus eſt maior ſphæra uuea, quæ eſt quiddam eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s483" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Superficies autem manifeſta corneæ eſt cũ ſuperficie totius oculi, & eſt maior ſuperficie ſphę-
              <lb/>
            ræ uueæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s484" xml:space="preserve"> ſemidiameter ergo eius eſt maior ſemidiametro uueæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s485" xml:space="preserve"> Et quia ſuperficies intrinſeca cor-
              <lb/>
            neæ ſuperpoſita foramini uueæ eſt ſuperficies ſphærica concaua, æquidiſtans ſuperficiei manifeſtæ
              <lb/>
            ipſius corneæ, quoniam tota cornea eſt æqualis ſpiſsitudinis, propterea quòd centrum ſuperficiei
              <lb/>
            concauæ corneæ eſt idẽ cũ centro manifeſtæ ſuperficiei ſuæ conuexæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s486" xml:space="preserve"> ſed ſuperficies concaua cor
              <lb/>
            neæ ſecat ſuperficiem ſpheræ uueę ſuper circumferentiam foraminis, quod eſt in anteriori parte u-
              <lb/>
            ueæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s487" xml:space="preserve"> centrum ergo eius eſt remotius in profundo, quã centrum uueæ, quoniam hoc eſt in proprie-
              <lb/>
            tatibus centrorũ ſphęrarũ ſe interſecantium.</s>
            <s xml:id="echoid-s488" xml:space="preserve"> Et etiã quia ſphęra uuea non eſt in medio conſolidati-
              <lb/>
            uę, ſed antecedit ad partẽ ſuperficiei manifeſtæ oculi, & ſuperficies manifeſta oculi eſt ex ſphęra ma
              <lb/>
            iore ſphæra uueæ, erit centrum ſuperficiei manifeſtæ oculi remotius in profundo centro uueæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s489" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div14" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head35" xml:space="preserve" style="it">7. Rect a connectens centra ſphær arum corneæ & uueæ, continuata tranſit per
            <lb/>
          centrum for aminis uueæ, & medium caui nerui optici. 9 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s490" xml:space="preserve">ET recta linea, quæ continuat duo centra, ſcilicet ctrum ſuperficiei corneæ, & centrum uueę,
              <lb/>
            quando extrahitur
              <gap/>
            ct
              <gap/>
            , peruenit ad centrum foraminis, quod eſt in anteriori uueę, & ad duo
              <lb/>
            media duarum ſuperficierũ corneæ æquidiſtantium:</s>
            <s xml:id="echoid-s491" xml:space="preserve"> ſuperficies enim concaua corneę & con
              <lb/>
            uexa uueæ ſunt ſuperficies ſphæricę ſecantes ſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s492" xml:space="preserve"> & linea quæ continuat centra earũ, tranſit per cen
              <lb/>
            trum circuliſectionis, & eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s493" xml:space="preserve"> quia linea, quę exit à cen-
              <lb/>
            tro circuli ſectionis, & eft perpendicularis ſuper ſuperficiem eius, tranſit
              <lb/>
            per centra duarum ſphærarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s494" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>