Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
61
61 (55) 		62
62 (56)
63
63 (57) 		64
64 (58)
65
65 (59) 		66
66 (60)
67
67 (61) 		68
68 (62)
69
69 (63) 		70
70 (64)
< >
page |< < (55) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div94" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve">
              <pb o="55" file="0061" n="61" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            & quantitates partium terræ interiacentium inter uiſum & ipſa, ſunt quantitates mediocres:</s>
            <s xml:id="echoid-s2839" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            quædam ſunt, quorum remotio eſt maxima & extra mediocritatem, & quantitates partium terræ
              <lb/>
            interiacentium inter uiſum & ipſa, ſunt extraneæ magnitudinis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2840" xml:space="preserve"> Et quantitates partium terrę com
              <lb/>
            prehenduntur à uiſu ſecundum modos, quos narrauimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2841" xml:space="preserve"> Illud ergo, quod eſt propinquum & me-
              <lb/>
            diocris quantitatis, comprehenditur, & certificatur à uiſu, & quantitas eius, quòd eſt extraneæ re-
              <lb/>
            motionis, non certificatur à uiſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2842" xml:space="preserve"> quoniam uiſus quando comprehenderit ſpatia:</s>
            <s xml:id="echoid-s2843" xml:space="preserve"> comprehen-
              <lb/>
            det quantitates eorundem, dum ſenſerit augmentationem longitudinis radij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2844" xml:space="preserve"> & dum ſenſerit an-
              <lb/>
            gulos, quos reſpiciunt partes paruæ partium ſpatij apud motum axis ſuper ſpatium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2845" xml:space="preserve"> & certifica-
              <lb/>
            bit quantitatem ſpatij, dum ſenſerit paruam augmentationem in longitudine radij, & augmen-
              <lb/>
            tationem paruam in angulo, quem reſpicit ſpatium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2846" xml:space="preserve"> Et cum remotio fuerit maxima, non ſentiet
              <lb/>
            augmentationem paruam in longitudine radij, nec ſentiet motum radij propter paruam partem
              <lb/>
            ſpatij, cuius remotio eſt maxima, nec ſentiet angulum, quem reſpicit parua pars remotionis ma-
              <lb/>
            ximæ, nec certificabit longitudinem radij peruenientis ad extremum ſpatij, nec certificabit quan-
              <lb/>
            titatem anguli, quem reſpicit ſpatium illud.</s>
            <s xml:id="echoid-s2847" xml:space="preserve"> Et cum non certificauerit longitudinem radij perue-
              <lb/>
            nientis ad extremum ſpatij, & non certificauerit quantitatem anguli, quem reſpicit ſpatium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2848" xml:space="preserve"> non
              <lb/>
            certificabit quantitatem ſpatij.</s>
            <s xml:id="echoid-s2849" xml:space="preserve"> Et etiam, quando remotio fuerit maxima, partes paruæ ſpatij, quæ
              <lb/>
            ſunt in ultimo ſpatij, non comprehenduntur à uiſu, nec diſtinguuntur ab eo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2850" xml:space="preserve"> quoniam parua
              <lb/>
            quantitas in remotione maxima latet uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2851" xml:space="preserve"> Cum ergo axis radialis mouebitur ſuper ſpatium re-
              <lb/>
            motum maximè, & perueniet ad remotionem maximam, tranſibit partem paruam ſpatij, &
              <lb/>
            non ſentiet ſentiens motum eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2852" xml:space="preserve"> quoniam parua pars in remotione maxima non facit angulum
              <lb/>
            ſenſibilem apud centrum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2853" xml:space="preserve"> Cum ergo axis radialis mouebitur ſuper ſpatium remotum, & ſen-
              <lb/>
            ſerit uiſus, quòd ipſe iam tranſierit aliquam partem ſpatij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2854" xml:space="preserve"> quantitas illius partis ſpatij, quam tran-
              <lb/>
            ſiuit, non erit quantitas, quam comprehendit per ſenſum, ſed erit maior:</s>
            <s xml:id="echoid-s2855" xml:space="preserve"> & quantò magis augmen-
              <lb/>
            tabitur remotio ſpatij, tantò magis partes latebunt uiſum apud ultimum ſpatij, & ſuper quas la-
              <lb/>
            tet motus radij uiſus, erunt maiores.</s>
            <s xml:id="echoid-s2856" xml:space="preserve"> Quantitates ergo remotionum maximarum, quæ ſunt ſu-
              <lb/>
            per faciem terræ, non certificantur à uiſu;</s>
            <s xml:id="echoid-s2857" xml:space="preserve"> quonram non certificat quantitatem longitudinis radij
              <lb/>
            peruenientis ad ultimum earum, nec quantitatem anguli, quem reſpicit illud ſpatium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2858" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div95" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head118" xml:space="preserve" style="it">40. Viſibile propinquum uiſui accur ati{us} uidetur. 15 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2859" xml:space="preserve">ET etiam ſentiens ſentit certificationem quantitatis ſpatij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2860" xml:space="preserve"> quoniam uiſibile propinquum
              <lb/>
            uiſui eſt certioris uiſionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2861" xml:space="preserve"> ſcilicet quia formæ uiſibilium propinquorum ſunt manifeſtio-
              <lb/>
            res, & comprehenduntur à uiſu manifeſtiore comprehenſione, & color & lux eorum ſunt
              <lb/>
            manifeſtiores, & ſitus ſuperficierum eorum apud uiſum, & ſitus partium eorum, & forma parti-
              <lb/>
            um eorum, & partium ſuperficierum ſunt manifeſtiores uiſui:</s>
            <s xml:id="echoid-s2862" xml:space="preserve"> & ſi in eis fuerit lineatio, aut pictura,
              <lb/>
            aut partes paruæ, apparebunt uiſui manifeſtius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2863" xml:space="preserve"> & non eſt ita de uiſibilibus remotionis maximæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2864" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniã formã rei uiſę, quę fuerit in remotione maxima, non certificabit uiſus ſecundum ſuum eſſe,
              <lb/>
            & dubitabit in colore, luce, & forma ſuperficierum eius, & nihil apparebit in ea ex ſubtilibus in-
              <lb/>
            tentionibus & ex partibus paruis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2865" xml:space="preserve"> Et iſta intentio manifeſta eſt ſenſui.</s>
            <s xml:id="echoid-s2866" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus compre-
              <lb/>
            henderit aliquod ſpatium ſuper faciem terræ, ſtatim ſentiet, priuſquam uiderit ultimum eius, &
              <lb/>
            quædam uiſibilia in ultimo eius, quòd illud ſpatium eſt ex ſpatijs mediocribus, aut ex ſpatijs ma-
              <lb/>
            ximæ remotionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2867" xml:space="preserve"> Si uerò certificauerit formam ultimi eius, aut formam rei uiſæ, quæ eſt apud ul-
              <lb/>
            tim
              <gap/>
              <gap/>
            eius, manifeſtè, & diſtinxerit etiam quantitatẽ illius ſpatij ſecundum modum prædictum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2868" xml:space="preserve">
              <lb/>
            tunc uirtus diſtinctiua etiam comprehendet, quòd quantitas illius ſpatij eſt certificata ex compre-
              <lb/>
            henſione manifeſtationis formæ ultimi eius, aut formæ rei uiſæ, quæ eſt apud ultimum eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2869" xml:space="preserve"> Si au-
              <lb/>
            tem non certificauerit formam ultimi eius, aut formam rei uiſæ, quæ eſt apud ultimum eius, non
              <lb/>
            certificabit quantitatem illius ſpatij.</s>
            <s xml:id="echoid-s2870" xml:space="preserve"> Et uirtus diſtinctiua apud conſiderationem iſtius ſpatij ſimul
              <lb/>
            comprehendet, quòd iſtud ſpatium non eſt certificatæ quantitatis, propter latentiam formæ ulti-
              <lb/>
            mi eius, aut formæ rei uiſæ, quæ eſt apud ultimum eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2871" xml:space="preserve"> Quantitates ergo remotionum uiſibili-
              <lb/>
            um diſtinguuntur à uiſu, & qualitas comprehenſionis quantitatum earum certificatur apud intui-
              <lb/>
            tionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2872" xml:space="preserve"> Et quando aſpiciens uoluerit certificare quantitatem rei uiſæ, & certificare quantitatem
              <lb/>
            remotionis rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2873" xml:space="preserve"> intuebitur remotionem, & diſtinguet ipſam, & ſic diſtinguetur ab eo remotio
              <lb/>
            certificata à remotione non certificata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2874" xml:space="preserve"> Nihil ergo eſt ex intentionibus uiſibilium, cuius quantitas
              <lb/>
            ſit certificata, niſi remotiones reſpicientes corpora ordinata continuata, & cuius etiam remotio-
              <lb/>
            nes ſunt mediocres.</s>
            <s xml:id="echoid-s2875" xml:space="preserve"> Quantitates ergo huiuſmodi remotionum comprehenduntur à uiſu ſecun-
              <lb/>
            dum modum, quem declarauimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2876" xml:space="preserve"> Et præter iſta non certificantur à uiſu, ſed æſtimantur & aſsi-
              <lb/>
            milantur:</s>
            <s xml:id="echoid-s2877" xml:space="preserve"> ſcilicet quòd uiſus aſsimilat remotionem rei uiſæ remotioni ſibi ſimilium ex uiſibilibus
              <lb/>
            aſſuetis, quorum quantitas remotionis eſt certificata iam ab eo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2878" xml:space="preserve"> Et cum uiſus ſenſerit iam laten-
              <lb/>
            tiam formæ rei uiſæ propter remotionem, dubitabit de quantitate remotionis eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2879" xml:space="preserve"> Et remotio
              <lb/>
            mediocris, cuius quantitas certificatur à uiſu, eſt remotio, apud cuiu
              <gap/>
            ultimum non latet uiſum
              <lb/>
            pars, habens proportionem ſenſibilem ad totam remotionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2880" xml:space="preserve"> & remotio mediocris reſpectu rei
              <lb/>
            uiſæ, in qua uiſus comprehendit ueram quantitatem rei uiſæ, eſt remotio mediocris, apud cu-
              <lb/>
            ius ultimum non latet pars illius rei uiſæ, habens proportionem ſenſibilem ad quantitatem rei
              <lb/>
            uiſæ, quando uiſus intuebitur illam partem per ſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s2881" xml:space="preserve"> Omne ergo ſpatium, in quo cuiuslibet partis
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum