Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
71
71 (65)
72
72 (66)
73
73 (67)
74
74 (68)
75
75 (69)
76
76 (70)
77
77 (71)
78
78 (72)
79
79 (73)
80
80 (74)
< >
page |< < (70) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div123" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3633" xml:space="preserve">
              <pb o="70" file="0076" n="76" rhead="ALHAZEN"/>
            duorum omnium uniuſmodi à uiſu, iteratur forma uniuerſalis, quæ eſt in illa ſpecie, cum diuerſita
              <lb/>
            te formarum particularium illorum indiuiduorum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3634" xml:space="preserve"> Et cum forma uniuerſalis iterabitur in anima,
              <lb/>
            figetur in anima, & quieſcet:</s>
            <s xml:id="echoid-s3635" xml:space="preserve"> & ex diuerſitate formarum particularium uenientium ad uiſum cum
              <lb/>
            formis uniuerſalibus apud intuitionem, comprehendet anima, quòd forma, in qua æquabuntur o-
              <lb/>
            mnia indiuidua illiuſmodi;</s>
            <s xml:id="echoid-s3636" xml:space="preserve"> eſt forma uniuerſalis illiuſmodi.</s>
            <s xml:id="echoid-s3637" xml:space="preserve"> Secundum ergo hũc modum erit per-
              <lb/>
            uentus formarum uniuerſalium, quas uiſus comprehendit ex modis uiſibilium in anima & in ima-
              <lb/>
            ginatione.</s>
            <s xml:id="echoid-s3638" xml:space="preserve"> Formæ ergo indiuiduorum uiſibilium, quas uiſus comprehendit, remanent in anima, &
              <lb/>
            figurantur in imaginatione:</s>
            <s xml:id="echoid-s3639" xml:space="preserve"> & quantò magis iterabitur comprehenſio eorum â uiſu, tantò magis
              <lb/>
            erunt fixæ in anima & in imaginatione.</s>
            <s xml:id="echoid-s3640" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div124" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head148" xml:space="preserve" style="it">68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-
            <lb/>
          tis. 66 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3641" xml:space="preserve">ET ſuſtentatio ſentientis in comprehenſione quidditatis uiſibilium non eſt, niſi ſuper formas
              <lb/>
            peruenientes in animam:</s>
            <s xml:id="echoid-s3642" xml:space="preserve"> quoniam comprehenſio quidditatis uiſibilium nõ erit, niſi per co-
              <lb/>
            gnitionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s3643" xml:space="preserve"> & cognitio non eſt, niſi ex comprehenſione formæ, quã uiſus comprehendit mo-
              <lb/>
            dò ad formam ſecundam, quæ eſt in imaginatione ex formis uiſibilium, quas uiſus comprehendit
              <lb/>
            antè:</s>
            <s xml:id="echoid-s3644" xml:space="preserve"> & ex comprehenſione conſiderationis formæ comprehenſæ modò ad aliam formarum per-
              <lb/>
            uenientium in imaginationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3645" xml:space="preserve"> Comprehenſio ergo quidditatis rei uiſæ nõ eſt, oiſi ex comprehen-
              <lb/>
            ſione aſsimilationis formæ rei uiſæ alicuius formarum quieſcẽtium in anima, fixarũ in imaginatio-
              <lb/>
            ne.</s>
            <s xml:id="echoid-s3646" xml:space="preserve"> Suſtentatio ergo ſentientis in comprehenſione quidditatis uiſibilium nõ eſt, niſi ſuper formam
              <lb/>
            uniuerſalem peruenientem in animam:</s>
            <s xml:id="echoid-s3647" xml:space="preserve"> & ſuſtentatio eius in cognitione indiuiduorum uiſibilium
              <lb/>
            non eſt, niſi ſuper formas indiuiduorum perueniẽtes in animam cuiuslibet indiuiduorum, quæ ui-
              <lb/>
            ſus comprehendit antè, & quorum formæ ſunt cõceptæ imaginatione antè & intellectæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s3648" xml:space="preserve"> Et uirtus
              <lb/>
            diſtinctiua naturaliter aſsimilat formas uiſibilium apud uiſionẽ, formis uiſis fixis in imaginatione,
              <lb/>
            quas anima acquirit ex formis uiſibilium.</s>
            <s xml:id="echoid-s3649" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehẽderit aliquam rem uiſam, ſta-
              <lb/>
            tim uirtus diſtinctiua quærit eius ſimile in formis exiſtentibus in imaginatione:</s>
            <s xml:id="echoid-s3650" xml:space="preserve"> & cũ inuenerit in
              <lb/>
            imaginatione aliquam ſimilem formæ illius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3651" xml:space="preserve"> cognoſcet illam rem uiſam, & comprehendet
              <lb/>
            quidditatem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3652" xml:space="preserve"> & ſi non inuenerit ex formis exiſtentibus in imaginatione formam ſimilem for-
              <lb/>
            mæ illius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3653" xml:space="preserve"> non cognoſcet illam rem uiſam, neq;</s>
            <s xml:id="echoid-s3654" xml:space="preserve"> comprehẽdet quidditatem eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s3655" xml:space="preserve"> Et propter
              <lb/>
            uelocitatem aſsimilationis formæ reiuiſæ apud uiſionem à uirtute diſtinctiua, fortè accidet ei er-
              <lb/>
            ror, ita quòd aſsimilabit rem uiſam alij rei uiſæ, quando in re uiſa fuerit aliqua intentio, quæ eſt in
              <lb/>
            illa alia re:</s>
            <s xml:id="echoid-s3656" xml:space="preserve"> deinde ſi conſiderauerit cum iteratione illam rem uiſam poſt iſtam diſpoſitionem, & cer
              <lb/>
            tificauerit formam eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3657" xml:space="preserve"> aſsimilabit ipſam formæ ſimili ei in rei ueritate, & manifeſtabitur illi ſe-
              <lb/>
            cundò, quòd errauerat in prima aſsimilatione.</s>
            <s xml:id="echoid-s3658" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum comprehenduntur
              <lb/>
            quidditates uiſibilium per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3659" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div125" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head149" xml:space="preserve" style="it">69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3660" xml:space="preserve">ET cum omnes iſtæ intentiones ſint declaratæ, dicamus modò:</s>
            <s xml:id="echoid-s3661" xml:space="preserve"> quòd comprehenſio uiſibi-
              <lb/>
            lium per intuitionem erit duobus modis:</s>
            <s xml:id="echoid-s3662" xml:space="preserve"> comprehenſio ſola intuitione:</s>
            <s xml:id="echoid-s3663" xml:space="preserve"> & comprehenſio
              <lb/>
            per intuitionem cum ſcientia præcedente.</s>
            <s xml:id="echoid-s3664" xml:space="preserve"> Comprehenſio uerò, quæ eſt ſola intuitione, eſt
              <lb/>
            comprehenſio uiſibilium extraneorum, quæ uiſus non uidit antè:</s>
            <s xml:id="echoid-s3665" xml:space="preserve"> aut uiſibilium, quæ uiſus com-
              <lb/>
            prehendit antè, ſed non meminit uiſionis illorum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3666" xml:space="preserve"> Quoniam uiſus quando comprehenderit ali-
              <lb/>
            quam rem uiſam, quam antè non percepit uidendo, necrem uiſam huius ſpeciei, & uoluerit aſpi-
              <lb/>
            ciens certificare formam huius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3667" xml:space="preserve"> intuebitur ipſam, & conſiderabit per intuitionem omnes
              <lb/>
            intentiones, quæ ſunt in ea, & comprehendet per intuitionem formam eius ueram.</s>
            <s xml:id="echoid-s3668" xml:space="preserve"> Et cum antè
              <lb/>
            non perceperitillam rem uiſam, neq;</s>
            <s xml:id="echoid-s3669" xml:space="preserve"> aliquam rem huius ſpeciei:</s>
            <s xml:id="echoid-s3670" xml:space="preserve"> non cognoſcet formam eius apud
              <lb/>
            eius comprehenſionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s3671" xml:space="preserve"> & in talibus indiget uiſus intuitione ad formam propriam.</s>
            <s xml:id="echoid-s3672" xml:space="preserve"> Erit ergo cer-
              <lb/>
            tificatio formæ huiuſinodi uiſibilium non niſi per ſolam intuitionem tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s3673" xml:space="preserve"> Et ſimiliter quando
              <lb/>
            uiſus comprehenderit aliquam rem uiſam, quam antè percepit, & non meminit ipſius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3674" xml:space="preserve"> non cogno-
              <lb/>
            ſcet formam eius niſi per intuitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3675" xml:space="preserve"> Erit ergo comprehenſio huiuſmodi uiſibilium per ſolam in-
              <lb/>
            tuitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3676" xml:space="preserve"> Comprehenſio uerò, quæ eſt per intuitionem cum ſcientia pręcedente, eſt comprehen-
              <lb/>
            ſio omnium uiſibilium, quæ uiſus comprehendit antè, aut de quorum ſpecie aliquid comprehen-
              <lb/>
            dit uiſus antè, & peruenerunt formæ ſpecierum eorum & indiuiduorum eorum in animam.</s>
            <s xml:id="echoid-s3677" xml:space="preserve"> Cum
              <lb/>
            ergo uiſus comprehendit aliquam rem uiſam, quam antè comprehendit, aut cuius ſpeciei àliquam
              <lb/>
            rem antè comprehendit:</s>
            <s xml:id="echoid-s3678" xml:space="preserve"> ſtatim apud aſpectum illius rei uiſæ comprehendet totam formaim eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3679" xml:space="preserve">
              <lb/>
            deinde modica intuitione comprehendet totam formam eius, quæ eſt uniuerſalis forma ſpeciei.</s>
            <s xml:id="echoid-s3680" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Cum ergo antè comprehendit uiſibilia illiuſmodi rei uiſæ, & peruenerit forma ſpeciei illius rei ul-
              <lb/>
            ſæ in ſuam animam, & fuerit memor ex forma uniuerſali illiuſmodi rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s3681" xml:space="preserve"> cognoſcet formam
              <lb/>
            uniuerſalem, quam comprehendit in illa re uiſa apud comprehenſionem eius, & apud cognitio-
              <lb/>
            nem formæ uniuerſalis, quam comprehendit in illa re uiſa, ſtatim cognoſcet illam rem uiſam ſpe-
              <lb/>
            cialiter:</s>
            <s xml:id="echoid-s3682" xml:space="preserve"> deinde quando intuitus fuerit intentiones reſiduas, quæ ſunt in illa re uiſa, certifica-
              <lb/>
            bit formam eius particularem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3683" xml:space="preserve"> Si autem non percepit antè illam rem uiſam, aut fortè percepit il-
              <lb/>
            lam, ſed non meminit de perceptione illius:</s>
            <s xml:id="echoid-s3684" xml:space="preserve"> non cognoſcet formam particularem:</s>
            <s xml:id="echoid-s3685" xml:space="preserve"> & cum non
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>