14120GEOMETRIA SUBTERRANEA.
CONSECTARIVM.
37.
Vſus huius inſtrumenti eſt, ut beneficio regulae mobilis
ſpecus cuiusdam directio in mundi plagam, ſiue diſceſſus
a linea meridiana, inueſtigetur, et quia in tali pyxide regula
horam alicuius cauernae axi debitam monſtrat, non opus
eſt plagarum ortus et occaſus permutatione; adeoque hic
compaſſus ſimilis eſt uulgarium, qui circumferuntur, et tantum
diuiſione peripheriae diſtinguitur. Aetate Agricolae, ſeculo
16, eiusmodi compaſſum prae ceteris fuiſſe in uſu, apparet ex
libro s. eiusdem de re metallica, p. 105.
ſpecus cuiusdam directio in mundi plagam, ſiue diſceſſus
a linea meridiana, inueſtigetur, et quia in tali pyxide regula
horam alicuius cauernae axi debitam monſtrat, non opus
eſt plagarum ortus et occaſus permutatione; adeoque hic
compaſſus ſimilis eſt uulgarium, qui circumferuntur, et tantum
diuiſione peripheriae diſtinguitur. Aetate Agricolae, ſeculo
16, eiusmodi compaſſum prae ceteris fuiſſe in uſu, apparet ex
libro s. eiusdem de re metallica, p. 105.
SCHOLION.
38.
Cum uero breuis acus magnetica non ſatis accurate indicet
in circulo horario punctum, finitores aliam compaſſi iacentis
formam, quae figura 15. ob oculos ponitur, inuenerunt. Nimirum
11Figur 15. ex ligno duriore conficitur rectangulum, 6. digitos longum, 1. dig.
altum, et in medio eiusdem, pro acu locanda, cauum orbiculare pa-
ratur, cuius diameter eſt 2 {1/2} digitorum. Circa hoc cauum foramen
orbiculus aeneus tranſuerſariis diametris firmatur, in quo horarum
diuiſiones et numeri ſcripti ſunt. In centro autem harum diametro-
rum, ſtilus figitur, intra regulae MNO medium inſerendus,
ut circa hunc ſtilum, ueluti circa axem ſuum, regula aenea, diame-
tro compaſſi panlo maior, altero extremo unco praedita, uoluatur.
Ita enim fiet, ut etiam hoc organo reperiantur ſpecuum ſubterra-
neorum directiones, quando funiculus parietibus fodinae parallelus,
unco M regulae annexus, una ducit regulam, ut angulus, quem
cum linea meridiana funiculus efficit, innoteſcat, Si hoc inſtru-
mentum fulcro inſtruatur, erit aa praxin tanto commodius.
in circulo horario punctum, finitores aliam compaſſi iacentis
formam, quae figura 15. ob oculos ponitur, inuenerunt. Nimirum
11Figur 15. ex ligno duriore conficitur rectangulum, 6. digitos longum, 1. dig.
altum, et in medio eiusdem, pro acu locanda, cauum orbiculare pa-
ratur, cuius diameter eſt 2 {1/2} digitorum. Circa hoc cauum foramen
orbiculus aeneus tranſuerſariis diametris firmatur, in quo horarum
diuiſiones et numeri ſcripti ſunt. In centro autem harum diametro-
rum, ſtilus figitur, intra regulae MNO medium inſerendus,
ut circa hunc ſtilum, ueluti circa axem ſuum, regula aenea, diame-
tro compaſſi panlo maior, altero extremo unco praedita, uoluatur.
Ita enim fiet, ut etiam hoc organo reperiantur ſpecuum ſubterra-
neorum directiones, quando funiculus parietibus fodinae parallelus,
unco M regulae annexus, una ducit regulam, ut angulus, quem
cum linea meridiana funiculus efficit, innoteſcat, Si hoc inſtru-
mentum fulcro inſtruatur, erit aa praxin tanto commodius.
DEFINITIO XVII.
39.
Circuli horarii (Stunden - Scheiben) ſunt orbes aenei,
22Figur. 16. diametri 4. digitorum, habentes peripheriam in ho-
ras, conſueta menſoribus ratione, diuiſam. Inſtruuntur
praeterea ſinguli duabus laminis recuruis,
22Figur. 16. diametri 4. digitorum, habentes peripheriam in ho-
ras, conſueta menſoribus ratione, diuiſam. Inſtruuntur
praeterea ſinguli duabus laminis recuruis,
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib