14322GEOMETRIA SVBTERRANEA.
SCHOLION IV.
43.
Hactenus de inſtrumentis, quae ad geometriam ſubterr aneam
excolendam ſpectant, pro inſtituti modo explicaui. Quoni-
am autem in iis praecipua ſunt, quae acu magnetica ueluti animan-
tur, pauca adhuc circa eam materiam addere placet. Scilicet in-
ferius docebitur, quomodo etiam ſine ullo magnete dimenſio fodi-
narum, etſi laborioſius, et per aliquas ambages, praeſtetur. Atta-
men cum in geometria ſubterranea, qualis nunc colitur, praeſtan-
tiſſima acus magneticae utilitas ſit, apparet exinde, artem, quam
tradere ingredior, hac forma non adeo antiquam eſſe. Magnetis
enim uirtus, qua principes mundi partes, ſeptemtriones uidelicet
et auſtrum, reſpicit, ante ſeculum decimum quartum ignorata fuit.
Sunt quidem, qui ex Photii Bibliotheca locum afferunt, in
quo Euſebius quidam Baetuli lapidis beneficio una nocte iter ducen-
torum ſtadiorum confeciſſe dicitur; uerum notum eſt, magnetem
lapidem, niſi liber ſit, in plagas laudatas non conuerti, ſed ſuo pon-
dere uictum quieſcere, et praeterea Photio magis de accelerati-
one, quam regimine nauis ſermo eſt. Qui autem Alberti M.
teſtimonio, ex opere de mineralibus lib. 2. tr. 3. c. 6. , nitun-
tur, ubi ex incerto quodam, ſiue apocrypho, ut uocant, Ariſtotelis libro,
de lapidibus, refert, magnetem gaudere ui apprehendendi ferrum,
et in ſeptentriönem ſeuertendi, illis reſpondit ATHAN. Kirghervs
de arte magnetica lib. I. P. I. c. 6. p. 27. edit. Colon. docet nem-
pe, Albertum de ui noua magnetis, circa initium ſeculi XII, certi-
orem redditum, non auſum fuiſſe, eam defendere, ſine Ariſto-
telis auctoritate, atque adeo, ut eo facilius probaret, inſolitam et
hactenus ignotam magnetis proprietatem, Ariſtotelis aliquem librum
et teſtimonium, finxiſſe. Verum mihi probabilius uidetur, locum
illum, in Alberti librum, ab alio ſequiore deſcriptore inſertum,
atque ideo ſuppoſitum fuiſſe, ut nouo inuento, quod ſeculi XIV.
principio curioſorum naturae indagatorum ſcriptionibus maxime
celebrabatur, antiquitas maior conciliaretur. Adducunt me in hanc
ſententiam Georgii Agricolae uerba, quae lib. 5. de na-
tura foſſilium p. 246. ed. Baſil. 1558. f. leguntur; Albertus M.
inquit, ſua aetate magnetem inuentum eſſe ſcribit, qui una
parte ferrum ad ſe traheret, abigeret a ſe altera contraria.
excolendam ſpectant, pro inſtituti modo explicaui. Quoni-
am autem in iis praecipua ſunt, quae acu magnetica ueluti animan-
tur, pauca adhuc circa eam materiam addere placet. Scilicet in-
ferius docebitur, quomodo etiam ſine ullo magnete dimenſio fodi-
narum, etſi laborioſius, et per aliquas ambages, praeſtetur. Atta-
men cum in geometria ſubterranea, qualis nunc colitur, praeſtan-
tiſſima acus magneticae utilitas ſit, apparet exinde, artem, quam
tradere ingredior, hac forma non adeo antiquam eſſe. Magnetis
enim uirtus, qua principes mundi partes, ſeptemtriones uidelicet
et auſtrum, reſpicit, ante ſeculum decimum quartum ignorata fuit.
Sunt quidem, qui ex Photii Bibliotheca locum afferunt, in
quo Euſebius quidam Baetuli lapidis beneficio una nocte iter ducen-
torum ſtadiorum confeciſſe dicitur; uerum notum eſt, magnetem
lapidem, niſi liber ſit, in plagas laudatas non conuerti, ſed ſuo pon-
dere uictum quieſcere, et praeterea Photio magis de accelerati-
one, quam regimine nauis ſermo eſt. Qui autem Alberti M.
teſtimonio, ex opere de mineralibus lib. 2. tr. 3. c. 6. , nitun-
tur, ubi ex incerto quodam, ſiue apocrypho, ut uocant, Ariſtotelis libro,
de lapidibus, refert, magnetem gaudere ui apprehendendi ferrum,
et in ſeptentriönem ſeuertendi, illis reſpondit ATHAN. Kirghervs
de arte magnetica lib. I. P. I. c. 6. p. 27. edit. Colon. docet nem-
pe, Albertum de ui noua magnetis, circa initium ſeculi XII, certi-
orem redditum, non auſum fuiſſe, eam defendere, ſine Ariſto-
telis auctoritate, atque adeo, ut eo facilius probaret, inſolitam et
hactenus ignotam magnetis proprietatem, Ariſtotelis aliquem librum
et teſtimonium, finxiſſe. Verum mihi probabilius uidetur, locum
illum, in Alberti librum, ab alio ſequiore deſcriptore inſertum,
atque ideo ſuppoſitum fuiſſe, ut nouo inuento, quod ſeculi XIV.
principio curioſorum naturae indagatorum ſcriptionibus maxime
celebrabatur, antiquitas maior conciliaretur. Adducunt me in hanc
ſententiam Georgii Agricolae uerba, quae lib. 5. de na-
tura foſſilium p. 246. ed. Baſil. 1558. f. leguntur; Albertus M.
inquit, ſua aetate magnetem inuentum eſſe ſcribit, qui una
parte ferrum ad ſe traheret, abigeret a ſe altera contraria.