Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (171) of 389 > >|
223171PARS TERTIA. ſunt veræ, & ſi exiſtant conditiones ab illa aſſumptæ, exiſtent
11quid reale: e.
legans analogia
loci cum tem-
pore in ordine
ad æqualitatis
menſuras.
utique &
conditionata inde eruta, ac relationes inter diſtantias
punctorum imaginarias ope Geometriæ ex certis conditioni-
bus deductæ, ſemper erunt reales, &
tales, quales eas invenit
Geometria, ubi illæ ipſæ conditiones in realibus punctorum
diſtantiis exiſtant.
Ceterum ubi de realibus diſtantiis agitur,
nec illud in ſenſu phyſico eſt verum, ubi punctum interiacet
aliis binis in eadem recta poſitis, a quibus æque diſtet, binas
illas diſtantias fore partes diſtantiæ punctorum extremorum
juxta ea quæ diximus num.
67. Phyſice diſtantia puncti primi
a ſecundo conſtituitur per puncta ipſa, &
binos reales ipſorum
exiſtendi modos, ita &
diſtantia ſecundi a tertio; quorum ſum-
ma continet omnia tria puncta cum tribus exiſtendi modis,
dum diſtantia primi a tertio conſtituitur per ſola duo puncta
extrema, &
duos ipſorum exiſtendi modos, quæ ablato inter-
medio reali puncto manet prorſus eadem.
Illæ duæ ſunt par-
tes illius tertiæ tantummodo in imaginario, &
geometrico ſta-
tu, qui concipit indefinite omnes poſſibiles intermedios exi-
ſtendi modos locales, &
per eam cognitionem abſtractam con-
cipit continua intervalla, ac eorum partes aſſignat, &
ope e-
juſmodi conceptuum ratiocinationes inſtituit ab aſſumptis con-
ditionibus petitas, quæ, ubi demum ad aliquod reale deducunt,
non niſi ad verum poſſint deducere, ſed quod verum ſit tan-
tummodo, ſi rite intelligantur termini, &
explicentur. Sic
quod aliqua diſtantia duorum punctorum ſit æqualis diſtantiæ
aliorum duorum, ſitum eſt in ipſa natura illorum modorum,
quibus exiſtunt, non in eo, quod illi modi, qui eam indivi-
duam diſtantiam conſtituunt, transferri poſſint, ut congruant.
Eodem pacto relatio duplæ, vel triplæ diſtantiæ habetur im-
mediate in ipſa eſſentia, &
natura illorum modorum. Vel
ſi potius velimus illam referre ad diſtantiam æqualem;
dici po-
terit, eam eſſe duplam alterius, quæ talis ſit, ut ſi alteri ex
alterius punctis ponatur tertium novum ad æqualem diſtantiam
ex parte altera;
diſtantia nova hujus tertii a primo ſit æqualis
illi, quæ duplæ nomen habet, &
ſic de reliquis, ubi ad rea-
lem ſtatum tranſitur.
Neque enim in ſtatu reali haberi poteſt uſ-
quam congruentia duarum magnitudinum in extenſione, ut ha-
beri nec in tempore poteſt unquam;
adeoque nec æqualitas per
congruentiam in ſtatu reali haberi poteſt, nec ratio dupla per
partium æqualitatem.
Ubi decempeda transfertur ex uno loco
in alium, ſuccedunt alii, atque alii punctorum extremorum e-
xiſtendi modi, qui relationes inducunt diſtantiarum ad ſenſum
æqualium:
ea æqualitas a nobis ſupponitur ex cauſis, nimirum
ex mutuo nexu per vires mutuas, uti hora hodierna ope egre-
gii horologii comparatur cum heſterna, itidem æqualitate ſup-
poſita ex cauſis, ſed loco ſuo divelli, &
ex uno die in alterum
hora eadem traduci nequaquam poteſt.
Verum hæc omnia
ad Metaphyſicam potius pertinent, &
ea fuſius cum

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index