Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (98) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="98" file="0150" n="150" rhead="THEORIÆ"/>
            poſita ex omnibus dirigetur neceſſario ad punctum aliquod in-
              <lb/>
            tra maſſulam ſitum, adeoque ad ſenſum ejus directio erit ea-
              <lb/>
            dem, ac directio rectæ tendentis ad mediam maſſulam, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            æquabitur vis ipſa ad ſenſum ſummæ virium omnium puncto-
              <lb/>
            rum conſtituentium ipſam maſſulam, adeoque erit attractiva
              <lb/>
            ſemper, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ſenſum proportionalis in diverſis etiam maſſu-
              <lb/>
            lis numero punctorum directe, & </s>
            <s xml:space="preserve">quadrato diſtantiæ a medio
              <lb/>
            maſſulæ ipſius reciproce; </s>
            <s xml:space="preserve">ſive generaliter erit in ratione com-
              <lb/>
            poſita ex directa ſimplici
              <lb/>
            maſſarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">reciproca duplicata di-
              <lb/>
            itantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Multo autem majus erit diſcrimen in exiguis il-
              <lb/>
            lis di
              <lb/>
            ſtantiis, ſi non unicum punctum a maſſula illa ſolicitetur,
              <lb/>
            ſed maſſula alia, cujus vis componatur e ſingulis viribus ſin-
              <lb/>
            gulorum ſuorum punctorum, quod tamen in maſſula etiam re-
              <lb/>
            ſpectu maſſulæ admodum remotæ evaneſcet, ſingulis ejus pun-
              <lb/>
            ctis vires habentibus ad ſenſum æquales, & </s>
            <s xml:space="preserve">agentes in eadem
              <lb/>
            ad ſenſum directione; </s>
            <s xml:space="preserve">unde ſiet, ut vis motrix ejus maſſulæ
              <lb/>
            ſolici
              <lb/>
            tatæ, orta ab actionibus illius alterius remotæ maſſulæ,
              <lb/>
            ſit ad ſenſum proportionalis numero punctorum, quæ habet
              <lb/>
            ipſa, numero eorum, quæ habet altera, & </s>
            <s xml:space="preserve">quadrato diſtantiæ,
              <lb/>
            quæcunque ſit diverſa diſpoſitio punctorum i
              <lb/>
            n utralibet, qui-
              <lb/>
            cunque numerus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">213. </s>
            <s xml:space="preserve">Mirum ſane, quantum in applicatione ad Phyſicam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0150-01" xlink:href="note-0150-01a" xml:space="preserve">Inde neceſſaria
                <lb/>
              omnium corpo-
                <lb/>
              rum uniſormi
                <lb/>
              tas in gravitate,
                <lb/>
              difformitas in
                <lb/>
              aliis innumeris
                <lb/>
              proprietatibus.</note>
            hæc animadverſio habitura ſit uſum; </s>
            <s xml:space="preserve">nam inde conſtabit, cur
              <lb/>
            omnia corporum genera gravitatem acceleratricem habeant pro-
              <lb/>
            portionalem maſſæ, in quam tendunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">quadrato diſtantiæ,
              <lb/>
            adeoque in ſuperſicie Terræ aurum, & </s>
            <s xml:space="preserve">pluma cum æquali ce-
              <lb/>
            leritate deſcendant ſecluſa reſiſtentia, vim autem totam, quam
              <lb/>
            etiam pondus appellamus, proportionalem præterea maſſæ
              <lb/>
            ſuæ, adeoque in ordine ad gravitatem nullum ſit diſcrimen,
              <lb/>
            quæcunque diſſerentia habeatur inter corpora, quæ gravitant,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">in quæ gravitant, ſed ad ſolam demum maſſam, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſtan-
              <lb/>
            tiam res omnis deveniat; </s>
            <s xml:space="preserve">at in iis proprietatibus, quæ pen-
              <lb/>
            dent a minimis diſtantiis, in quibus ni
              <unsure/>
            mirum ſiunt reſlexio-
              <lb/>
            nes lucis, & </s>
            <s xml:space="preserve">reſractiones cum ſeparatione colorum pro viſu,
              <lb/>
            vellicationes ſibrarum palati pro guſtu, incurſus odoriferarum
              <lb/>
            particularum pro odoratu, tremor communicatus particulis ae-
              <lb/>
            ris proximis, & </s>
            <s xml:space="preserve">propagatus uſque ad tympanum auriculare pro
              <lb/>
            auditu, aſperitas, ac aliæ ſenſibiles ejuſmodi qualitates pro ta-
              <lb/>
            ctu, tot cohæſionum tam diverſa genera, ſecretiones, nutri-
              <lb/>
            tioneſque, fermentationes, conſlagrationes, diſploſiones, diſſolu-
              <lb/>
            tiones, præcipitationes, ac alii effectus Chemici omnes, & </s>
            <s xml:space="preserve">mil-
              <lb/>
            le alia ejuſmodi, quæ diverſa corpora a ſe invicem diſcernunt,
              <lb/>
            in iis, inquam, tantum ſit diſcrimen, & </s>
            <s xml:space="preserve">vires tam variæ, ac
              <lb/>
            tam varii motus, qui tam varia phænomena, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnes ſpeci-
              <lb/>
            ſicas tot corporum differentias inducunt, conſenſu Theoriæ hu-
              <lb/>
            jus cum omni Natura ſane admirabili. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed hęc, quæ huc uſque
              <lb/>
            dicta ſunt ad maſſas pertinent, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad applicationem ad Phyſicam:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">interea peculiaria quędam perſequar ex in
              <unsure/>
            numeris iis, quę </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>