Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (133) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="133" file="0185" n="185" rhead="PARS SECUNDA"/>
            tota velocitate, vel vi obliqua compoſita eundem motum, vel
              <lb/>
            idem æquilibrium reſtituet, ac idem omnino erit, in effectuum
              <lb/>
            computatione conſiderare partes illas binas, & </s>
            <s xml:space="preserve">alteram, vel u-
              <lb/>
            tramque impeditam, ac conſiderare priorem totam, aut velo-
              <lb/>
            citatem, aut vim, compoſitam cum iis novis contrariis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            æqualibus illi parti, vel illis partibus, quæ dicebantur elidi.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">In id autem, quod vel inſerne, vel ſuperne motum maſſæ cu-
              <lb/>
            juſpiam impedit, vel vim, non aget pars illa prioris velocita-
              <lb/>
            tis, vel illius vis, quæ concipitur reſoluta, ſed velocitas orta
              <lb/>
            a vi mutua, & </s>
            <s xml:space="preserve">contraria velocitati illi novæ genitæ in eadem
              <lb/>
            maſſa, a vi mutua, vel ipſa vis mutua, quæ ſemper debet a-
              <lb/>
            gere in partes contrarias, & </s>
            <s xml:space="preserve">cui occaſionem præbet illa deter-
              <lb/>
            minata diſtantia major, vel minor, quam ſit, quæ limites, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            æquilibrium conſtitueret,</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">280. </s>
            <s xml:space="preserve">Id quidem abunde apparet in ipſo ſuperiore exemplo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0185-01" xlink:href="note-0185-01a" xml:space="preserve">Exemplum rei
                <lb/>
              in ipſo globo
                <lb/>
              molli incurren-
                <lb/>
              te in planum
                <lb/>
              immobile.</note>
            Ibi in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">43 globus (quem concipiamus mollem) advenit
              <lb/>
            oblique per AB, & </s>
            <s xml:space="preserve">oblique impeditur a plano ejus progreſ-
              <lb/>
            ſus. </s>
            <s xml:space="preserve">Non eſt velocitas perpendicularis AF, vel EB, quæ ex-
              <lb/>
            tinguitur, durante AE, vel FB, uti diximus; </s>
            <s xml:space="preserve">nec illa urſit
              <lb/>
            planum CD. </s>
            <s xml:space="preserve">Velocitas AB occaſionem dedit globo acceden-
              <lb/>
            di ad planum CD uſque ad eam exiguam diſtantiam, in qua
              <lb/>
            vires variæ agerent; </s>
            <s xml:space="preserve">donec ex omnium actionibus conjunctis
              <lb/>
            impediretur ulterior acceſſus ad ipſum planum, ſive perpendi-
              <lb/>
            cularis diſtantiæ ulterior diminutio. </s>
            <s xml:space="preserve">Illæ vires agent ſimul in
              <lb/>
            directione perpendiculari ad ipſum planum juxta num. </s>
            <s xml:space="preserve">266:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">debebunt autem, ut impediant ejuſmodi ulteriorem acceſſum,
              <lb/>
            producere in ipſo globo velocitatem, quæ compoſita cum tota
              <lb/>
            BO perſeverante in eadem directione AB, exhibeat velocita-
              <lb/>
            tem per BI parallelam CD. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam vero triangula rectan-
              <lb/>
            gula AFB, BIO æqualia erunt neceſſario ob AB, BO æ-
              <lb/>
            quales; </s>
            <s xml:space="preserve">erit BEIO parallelogrammum, adeoque velocitas per-
              <lb/>
            pendicularis, quæ cum priore velocitate BO debeat compone-
              <lb/>
            re velocitatem per rectam parallelam plano, debebit neceſſario
              <lb/>
            eſſe contraria, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualis illi ipſi EB perpendiculari eidem
              <lb/>
            plano, in quam reſolvunt vulgo velocitatem AB. </s>
            <s xml:space="preserve">Interea ve-
              <lb/>
            ro vis, quæ ſemper agit in partes contrarias æqualiter, urſe-
              <lb/>
            rit planum tantundem, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnes in eo produxerit effectus il-
              <lb/>
            los, qui vulgo tribuuntur globo advenienti cum velocitate e-
              <lb/>
            juſmodi, ut perpendicularis ejus pars ſit EB.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">281. </s>
            <s xml:space="preserve">Idem accidet etiam in reliquis omnibus caſibus ſuperius
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0185-02" xlink:href="note-0185-02a" xml:space="preserve">Aliud globi de-
                <lb/>
              ſcendentis per
                <lb/>
              planum incli-
                <lb/>
              natum.</note>
            memoratis. </s>
            <s xml:space="preserve">Deſcendat globus gravis per planum inclinatum
              <lb/>
            CD (fig. </s>
            <s xml:space="preserve">44) oblique, quod in communi ſententia contin-
              <lb/>
            get hunc in modum. </s>
            <s xml:space="preserve">Reſolvunt gravitatem BO in duas, al-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0185-03" xlink:href="note-0185-03a" xml:space="preserve">Fig. 44.</note>
            teram BR perpendicularem plano CD, qua urgetur ipſum pla-
              <lb/>
            num, quod eum ſuſtinet; </s>
            <s xml:space="preserve">alteram BI, parallelam eidem pla-
              <lb/>
            no, quæ obliquum deſcenſum accelerat. </s>
            <s xml:space="preserve">In mea Theoria gra-
              <lb/>
            vitas cogit globum ſemper magis accedere ad planum CD;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">donec diſtantia ab eodem evadat ejuſmodi; </s>
            <s xml:space="preserve">ut vires </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>