Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (135) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="135" file="0187" n="187" rhead="PARS SECUNDA."/>
            phyſice ſolum, contingat in H, & </s>
            <s xml:space="preserve">F, & </s>
            <s xml:space="preserve">gravitatem referat
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0187-01" xlink:href="note-0187-01a" xml:space="preserve">munis methodi
                <lb/>
              in eodem.</note>
            recta verticalis BO, ac ex puncto O ad rectas BH, BF du-
              <lb/>
            cantur rectæ OR, OI parallelæ ipſis BF, BH, & </s>
            <s xml:space="preserve">producta
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0187-02" xlink:href="note-0187-02a" xml:space="preserve">Fig. 46.</note>
            ſurſum BK tantundem, ducantur ex K ipſis BF, BH paral-
              <lb/>
            lelæ KE, KL uſque ad eaſdem BH, BF; </s>
            <s xml:space="preserve">ac patet, fore re-
              <lb/>
            ctas BE, BL æquales, & </s>
            <s xml:space="preserve">contrarias BR, BI. </s>
            <s xml:space="preserve">In communi
              <lb/>
            methodo reſolutionis virium concipitur gravitas BO reſoluta
              <lb/>
            in binas BR, BI, quarum prima urgeat planum AC, ſecun-
              <lb/>
            da DC: </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quoniam ſi angulus HCF fuerit ſatis acutus; </s>
            <s xml:space="preserve">erit
              <lb/>
            itidem ſatis acutus angulus R, qui ipſi æqualis eſſe debet, cum
              <lb/>
            uterque ſit complementum HBF ad duos rectos, alter ob pa-
              <lb/>
            rallelogrammum, alter ob angulos BHC, BFC rectos; </s>
            <s xml:space="preserve">fieri
              <lb/>
            poteſt, ut ſingula latera BR, RO, ſive BI, ſint, quantum li-
              <lb/>
            buerit, longiora quam BO; </s>
            <s xml:space="preserve">vires ſingulæ, quæ urgent illa pla-
              <lb/>
            na, poſſunt eſſe, quantum libuerit, majores, quam ſola gravi-
              <lb/>
            tas: </s>
            <s xml:space="preserve">mirantur multi, fieri poſſe, ut gravitas per ſolam ejuſ-
              <lb/>
            modi applicationem tantum quodammodo ſupra ſe aſſurgat, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            effectum tanto majorem edat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">285. </s>
            <s xml:space="preserve">Difficultas ejuſmodi in communi etiam ſententia evi-
              <lb/>
            tari facile poteſt exemplo vectis, de quo agemus infra, in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0187-03" xlink:href="note-0187-03a" xml:space="preserve">Solutio in ipſa
                <lb/>
              methodo com-
                <lb/>
              muni: in hac
                <lb/>
              Theoria nut-
                <lb/>
              lum ipſi diffi-
                <lb/>
              cultati eſſe lo-
                <lb/>
              cum.</note>
            quo ſola applicatio vis in multo majore diſtantia collocatæ
              <lb/>
            multo majorem effectum edit. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum in mea Theoria ne ul-
              <lb/>
            lus quidem difficultati eſt locus. </s>
            <s xml:space="preserve">Non reſolvitur revera gravi-
              <lb/>
            tas in duas vires BR, BI, quarum ſingulæ plana urgeant, ſed
              <lb/>
            gravitas inducit ejuſmodi acceſſum ad ea plana, in quo vires
              <lb/>
            repulſivæ perpendiculares ipſis planis agentes in globum com-
              <lb/>
            ponant vim BK æqualem, & </s>
            <s xml:space="preserve">contrariam gravitati BO, quam
              <lb/>
            ſuſtineat, & </s>
            <s xml:space="preserve">ulteriorem acceſſum impediat. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad id præſtandum
              <lb/>
            requiruntur illæ vires BE, BL æquales, & </s>
            <s xml:space="preserve">contrariæ hiſce
              <lb/>
            BR, BI, quæ rem conficiunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed quoniam vires ſunt mutuæ,
              <lb/>
            habebuntur repulſiones agentes in ipſa plana contrariæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqua-
              <lb/>
            les illis ipſis BE, BL, adeoque agent vires expreſſæ per illas
              <lb/>
            ipſas BR, BI, in quas communis methodus gravitatem reſolvit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">286. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi globus gravis P in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">47 e filo BP pen-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0187-04" xlink:href="note-0187-04a" xml:space="preserve">Aliud in glo-
                <lb/>
              bo ſuſpenſo filis
                <lb/>
              obliquis.</note>
            deat, ac ſuſtineatur ab obliquis filis AB, DB, exprimat au-
              <lb/>
            tem BH gravitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſit BK ipſi contraria, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualis, ac
              <lb/>
            ſint HI, KL parallelæ DB, & </s>
            <s xml:space="preserve">HR, KE parallelæ filo AB;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0187-05" xlink:href="note-0187-05a" xml:space="preserve">Fig. 47.</note>
            communis methodus reſolvit gravitatem BH in duas BR, BI,
              <lb/>
            quæ a filis ſuſtineantur, & </s>
            <s xml:space="preserve">illa tendant; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ego compono vim
              <lb/>
            BK gravitati contrariam, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualem e viribus BE, BL,
              <lb/>
            quas exerunt attractivas puncta fili, quæ ob pondus P delatum
              <lb/>
            deorſum ſua gravitate ita diſtrahuntur a ſe invicem, donec ha-
              <lb/>
            beantur vires attractivæ componentes ejuſmodi vim contrariam,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualem gravitati.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">287. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem per omnia caſuum diverſorum genera per-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0187-06" xlink:href="note-0187-06a" xml:space="preserve">Concluſio ge-
                <lb/>
              neralis pro hac
                <lb/>
              theoria, quæ
                <lb/>
              omnia præſtat
                <lb/>
              per ſolam com-
                <lb/>
              poſitionem.</note>
            vagati jam vidimus, nullam eſſe uſpiam in mea Theoria veram
              <lb/>
            aut virium, aut motuum reſolutionem, ſed omnia prorſus phæ-
              <lb/>
            nomena pendere a ſola compoſitione virium, & </s>
            <s xml:space="preserve">motuum, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>