Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (151) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="151" file="0203" n="203" rhead="PARS SECUNDA."/>
            reſiſtentia in altero B; </s>
            <s xml:space="preserve">vis ad reſiſtentiam eſt, ut BE, di-
              <lb/>
            ſtantia reſiſtentiæ a fulcro, ad AE diſtantiam vis ab eodem;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">fulcrum autem ſentiet ſummam virium. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quod de hoc
              <lb/>
            vectis genere dicitur, id omne ad libram pariter pertinet, quæ
              <lb/>
            ad hoc ipſum vectis genus reducitur. </s>
            <s xml:space="preserve">Si fulcrum ſit in alte-
              <lb/>
            ro extremo, ut in B, vis in altero, ut in A, & </s>
            <s xml:space="preserve">reſiſtentia
              <lb/>
            in medio, ut in E; </s>
            <s xml:space="preserve">vis ad reſiſtentiam erit in ratione diſtan-
              <lb/>
            tiæ EB ad diſtantiam majorem AB, cujus idcirco momen-
              <lb/>
            tum, ſeu energia, augetur in ratione ſuæ diſtantiæ AB ad
              <lb/>
            EB, ut nimirum poſſit tanto majori reſiſtentiæ æquivalere,
              <lb/>
            Si demum fuerit quidem fulcrum in altero extremo B, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            reſiſtentia in A, vis prior in E; </s>
            <s xml:space="preserve">tum e contrario erit reſiſten-
              <lb/>
            tia ad vim in majore ratione AB ad EB, decreſcente tan-
              <lb/>
            tundem hujus energia, ſeu momento. </s>
            <s xml:space="preserve">In utroque autem caſu
              <lb/>
            fulcrum ſentiet differentiam virium.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">327. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi perticæ utcunque inclinatæ applicetur pondus in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0203-01" xlink:href="note-0203-01a" xml:space="preserve">Conſectaria do-
                <lb/>
              ctrinæ de vecti-
                <lb/>
              bus, & prin
                <gap/>
                <lb/>
              cipium pro ſta
                <gap/>
                <lb/>
              tera: cur totum
                <lb/>
              pondus conſi-
                <lb/>
              deretur, ut col-
                <lb/>
              lectum in cen-
                <lb/>
              tro gravitatis.</note>
            aliquo puncto E, & </s>
            <s xml:space="preserve">bini humeros ſupponant in A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B,
              <lb/>
            ſentient ponderis partes inæquales in ratione reciproca diſtan-
              <lb/>
            tiarum ab ipſo; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ſi e contrario bina pondera ſuſpendantur
              <lb/>
            in A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B utcunque inæqualia, aſſumpto autem puncto E,
              <lb/>
            cujus diſtantiæ a punctis A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B ſint in ratione reciproca i-
              <lb/>
            pſorum ponderum, adeoque maſſarum, quibus pondera pro-
              <lb/>
            portionalia ſunt, quod idcirco erit centrum gravitatis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſuſpen-
              <lb/>
            ſa per id punctum pertica, vel ſuppoſito fulcro, habebitur æ-
              <lb/>
            quilibrium, & </s>
            <s xml:space="preserve">in E habebitur vis æqualis ſummæ ponderum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo ſi pertica ſit utcunque inflexa, & </s>
            <s xml:space="preserve">pendeant in
              <lb/>
            A, & </s>
            <s xml:space="preserve">B pondera; </s>
            <s xml:space="preserve">ſuſpendatur autem ipſa pertica per C
              <lb/>
            ita, ut directio verticalis tranſeat per centrum gravitatis; </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            habebitur æquilibrium, & </s>
            <s xml:space="preserve">ibi ſentietur vis æqualis ſummæ pon-
              <lb/>
            derum, cum ob naturam centri gravitatis debeant eſſe ſingu-
              <lb/>
            la pondera, ſeu maſſæ ductæ in ſuas perpendiculares diſtantias
              <lb/>
            a linea verticali, quam etiam vocant lineam directionis, hinc,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">inde æqualia. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam vires ponderum ſunt parallelæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">in
              <lb/>
            iis juxta num. </s>
            <s xml:space="preserve">320 ſatis eſt ad æquilibrium, ſi vires mo-
              <lb/>
            trices ſint reciproce proportionales diſtantiis a directione vi-
              <lb/>
            rium tranſeunte per tertium punctum: </s>
            <s xml:space="preserve">ſentietur autem in ſuſ-
              <lb/>
            penſione vis æqualis ſummæ ponderum. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque inde fluit,
              <lb/>
            quidquid vulgo traditur de æquilibrio ſolidorum, ubi linea di-
              <lb/>
            rectionis tranſit per baſim, ſive fulcrum, vel per punctum ſu-
              <lb/>
            ſpenſionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimul illud apparet, cur in iis caſibus haberi poſ-
              <lb/>
            ſit tota maſſa tanquam collecta in ſuo centro gravitatis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ha-
              <lb/>
            beatur æquilibrium impedito ejus deſcenſu tantummodo. </s>
            <s xml:space="preserve">Gravi-
              <lb/>
            tas omnium punctorum non applicatur ad centrum gravitatis,
              <lb/>
            nec ibi ipſa agit per ſeſe; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ejuſmodi eſſe debent diſtantiæ pun-
              <lb/>
            ctorum totius ſyſtematis, ut inter fulcrum, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum ipſi im-
              <lb/>
            minens habeatur vis quædam æqualis ſummæ virium omnium
              <lb/>
            parallelarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">directa ad partes oppoſitas directionibus il-
              <lb/>
            larum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>