Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (185) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="185" file="0237" n="237" rhead="PARS TERTIA."/>
            ſi gravitas generalis in infinitum protendatur cum eadem illa
              <lb/>
            lege, & </s>
            <s xml:space="preserve">eodem aſymptotico crure, utique non ſolum hoc ſy-
              <lb/>
            ſtema noſtrum ſolare, ſed univerſa corporea natura ita, paul-
              <lb/>
            latim utique, ſed tamen perpetuo ab eo ſtatu recederet, in
              <lb/>
            quo eſt condita, & </s>
            <s xml:space="preserve">univerſa ad interitum neceſſario rueret, ac
              <lb/>
            omnis materia deberet demum in unicam informem maſſam
              <lb/>
            conglobari, cum fixarum gravitas in ſe invicem, nullo obli-
              <lb/>
            quo, & </s>
            <s xml:space="preserve">curvilineo motu elidatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Id quidem haud ita ſe ha-
              <lb/>
            bere, demonſtrari omnino non poteſt: </s>
            <s xml:space="preserve">adhuc tamen Divi-
              <lb/>
            næ Providentiæ videtur melius conſulere Theoria, quæ ejus
              <lb/>
            etiam ruinæ univerſalis evitandæ viam aperiat, ut aperit ſane
              <lb/>
            mea. </s>
            <s xml:space="preserve">Fieri enim poteſt, uti notavimus n. </s>
            <s xml:space="preserve">170, ut poſtremus
              <lb/>
            ille curvæ meæ arcus, qui exhibet gravitatem, poſteaquam re-
              <lb/>
            ceſſerit ad diſtantias majores, quam ſint cometarum omnium
              <lb/>
            ad noſtrum ſolare ſyſtema pertinentium diſtantiæ maximæ a
              <lb/>
            Sole, incipiat recedere plurimum ab hyperbola habente ordina-
              <lb/>
            tas reciprocas quadratorum diſtantiæ, ac iterum axem ſecet, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            contorqueatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Eo pacto poſſet totum aggregatum fixarum
              <lb/>
            cum Sole eſſe unica particula ordinis ſuperioris ad eas, quæ
              <lb/>
            hoc ipſum ſyſtema componunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">pertinere ad ſyſtema adhuc
              <lb/>
            in immenſum majus, & </s>
            <s xml:space="preserve">fieri poſſet, ut plurimi ſint ejus ge-
              <lb/>
            neris ordines particularum ejuſmodi etiam, ut ejuſdem ordi-
              <lb/>
            nis particulæ ſint penitus a ſe invicem ſegregatæ ſine ullo poſ-
              <lb/>
            ſibili commeatu ex una in aliam per aſymptoticos arcus plu-
              <lb/>
            res meæ curvæ, juxta ea, quæ expoſui a num. </s>
            <s xml:space="preserve">171.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">406. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc pacto difficultas, quæ a neceſſario fixarum acceſ-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0237-01" xlink:href="note-0237-01a" xml:space="preserve">Cohæſio: expli-
                <lb/>
              catio per quie-
                <lb/>
              tem, vel motus
                <lb/>
              conſpirantes.</note>
            ſu repetebatur contra Newtonianam Theoriam, in mea peni-
              <lb/>
            tus evaneſcit, ac ſimul a gravitate jam gradum fecimus ad co-
              <lb/>
            hæſionem, quam ex generalibus materiæ proprietatibus poſue-
              <lb/>
            ram poſtremo loco. </s>
            <s xml:space="preserve">Cohæſionem explicuerunt aliqui per pu-
              <lb/>
            ram quietem, ut Carteſiani, alii per motus conſpirantes, ut
              <lb/>
            Joannes Bernoullius, ac Leibnitius, quam explicationem illu-
              <lb/>
            ſtrarunt exemplo illius veli aquæ, quod in fontibus quibuſdam
              <lb/>
            cernimus, quod velum fit tantummodo ex conſpirante motu
              <lb/>
            guttularum tenuiſſimarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">tamen ſi quis digito velit per-
              <lb/>
            x
              <unsure/>
            umpere, eo majorem reſiſtentiam ſentit, quo velocitas aquæ
              <lb/>
            effluentis eſt major, ut idcirco multo adhuc major conſpiran-
              <lb/>
            tis motus velocitas videatur noſtrorum cohæſionem corporum
              <lb/>
            exhibere, quæ non niſi immani vi confringimus, ac in partes
              <lb/>
            dividimus. </s>
            <s xml:space="preserve">Utraque explicandi ratio eodem redit, ſi quietis
              <lb/>
            nomine intelligatur non utique abſoluta quies, quæ translata
              <lb/>
            Tellure a Carteſianis nequaquam admittebatur, ſed reſpectiva:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">nam etiam conſpirantes motus nihil ſunt aliud, niſi quies re-
              <lb/>
            ſpectiva illarum partium, quæ conſpirant in motibus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">407. </s>
            <s xml:space="preserve">At neutra eam explicat, quam cohæſionem reipſa di-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0237-02" xlink:href="note-0237-02a" xml:space="preserve">Illas exponere
                <lb/>
              effectum, cau-
                <lb/>
              ſam non exhi-
                <lb/>
              bere.</note>
            cimus, ſed cohæſionis quendam velut effectum. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea, quæ co-
              <lb/>
            hærent, utique reſpective quieſcunt, ſive motus conſpiran-
              <lb/>
            tes habent, & </s>
            <s xml:space="preserve">id quidem ipſum in hac mea Theoria </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>