Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
71 19
72 20
73 21
74 22
75 23
76 24
77 25
78 26
79 27
80 28
81 29
82 30
83 31
84 32
85 33
86 34
87 35
88 36
89 37
90 38
91 39
92 40
93 41
94 42
95 43
96 44
97 45
98 46
99 47
100 48
< >
page |< < (22) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="22" file="0074" n="74" rhead="THEORIÆ"/>
            omnes intermedias magnitudines progignatur velocitas, quod
              <lb/>
            quidem ita ſe habere optimi quique Phyſici affirmant. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ibi
              <lb/>
            quidem, qui momento temporis omnem illam velocitatem pro-
              <lb/>
            gigni, contra me affirmet, principium utique, ut ajunt, petat,
              <lb/>
            neceſſe eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Neque enim aqua, niſi foramen aperiatur, opercu-
              <lb/>
            lo dimoto, effluet; </s>
            <s xml:space="preserve">remotio vero operculi, ſive manu fiat, ſive
              <lb/>
            percuſſione aliqua, non poteſt fieri momento temporis, ſed de-
              <lb/>
            bet velocitatem ſuam acquirere per omnes gradus; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi illud ipſum,
              <lb/>
            quod quærimus, ſupponatur jam definitum, nimirum an in col-
              <lb/>
            liſione corporum communicatio motus fiat momento temporis,
              <lb/>
            an per omnes intermedios gradus, & </s>
            <s xml:space="preserve">magnitudines. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum eo
              <lb/>
            omiſſo, ſi etiam concipiamus momento temporis impedimen-
              <lb/>
            tum auferri, non idcirco momento itidem temporis omnis
              <lb/>
            illa velocitas produceretur; </s>
            <s xml:space="preserve">illa enim non a percuſſione ali-
              <lb/>
            qua, ſed a preſſione ſuperincumbentis aquæ orta, oriri uti-
              <lb/>
            que non poteſt, niſi per acceſſiones continuas tempuſculo
              <lb/>
            admodum parvo, ſed non omnino nullo: </s>
            <s xml:space="preserve">nam preſſio tempore
              <lb/>
            indiget, ut velocitatem progignat, in communi omnium ſen-
              <lb/>
            tentia.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:space="preserve">Illæſa igitur eſſe debet continuitatis lex, nec ad eam ever-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0074-01" xlink:href="note-0074-01a" xml:space="preserve">Tranfitus ad
                <lb/>
              metaphyſicam:
                <lb/>
              probationem:
                <lb/>
              limes in conti-
                <lb/>
              nuis unicus, ut
                <lb/>
              in Geometria.</note>
            tendam contra inductionem tam uberem quidquam poterunt
              <lb/>
            caſus allati hucuſque, vel iis ſimiles. </s>
            <s xml:space="preserve">At ejuſdem continuitatis
              <lb/>
            aliam metaphyſicam rationem adinveni, & </s>
            <s xml:space="preserve">propoſui in diſſer-
              <lb/>
            tatione De Lege Continuitatis, petitam ab ipſa continuitatis na-
              <lb/>
            tura, in qua quod Ariſtoteles ipſe olim notaverat, communis
              <lb/>
            eſſe debet limes, qui præcedentia cum conſequentibus conjun-
              <lb/>
            git, qui idcirco etiam indiviſibilis eſt in ea ratione, in qua eſt
              <lb/>
            limes. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic ſuperficies duo ſolida dirimens & </s>
            <s xml:space="preserve">craſſitudine ca-
              <lb/>
            ret, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſt unica, in qua immediatus ab una parte fit tranſi-
              <lb/>
            tus ad aliam; </s>
            <s xml:space="preserve">linea dirimens binas ſuperficiei continuæ partes
              <lb/>
            latitudine caret; </s>
            <s xml:space="preserve">punctum continuæ lineæ ſegmenta diſcrimi-
              <lb/>
            nans, dimenfione omni: </s>
            <s xml:space="preserve">nec duo ſunt puncta contigua, quo-
              <lb/>
            rum alterum ſit finis prioris ſegmenti, alterum initium ſe-
              <lb/>
            quentis, cum duo contigua indiviſibilia, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſa haberi
              <lb/>
            non poſſint ſine compenetratione, & </s>
            <s xml:space="preserve">coaleſcentia quadam in
              <lb/>
            unum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Idem in tem-
            <lb/>
          pore & in qua-
            <lb/>
          vis ſerie conti
            <lb/>
          nua: eviden-
            <lb/>
          tius in quibuſ-
            <lb/>
          dam:</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">49. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem autem pacto idem debet accidere etiam in tem-
              <lb/>
            pore, ut nimirum inter tempus continuum præcedens, & </s>
            <s xml:space="preserve">con-
              <lb/>
            tinuo ſubſequens unicum habeatur momentum, quod ſit in-
              <lb/>
            diviſibilis terminus utriuſque; </s>
            <s xml:space="preserve">nec duo momenta, uti ſupra
              <lb/>
            innuimus, contigua eſſe poſſint, ſed inter quodvis momen-
              <lb/>
            tum, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliud momentum debeat intercedere ſemper conti-
              <lb/>
            nuum aliquod tempus diviſibile in infinitum. </s>
            <s xml:space="preserve">Et eodem pacto
              <lb/>
            in quavis quantitate, quæ continuo tempore duret, haberi debet
              <lb/>
            ſeries quædam magnitudinum ejuſmodi, ut momento temporis
              <lb/>
            cuivis reſpondeat ſua, quæ præcedentem cum conſequente
              <lb/>
            conjungat, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab illa per aliquam determinatam magnitudi-
              <lb/>
            nem differat. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo in illo quantitatum genere, in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>