Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
< >
page |< < (14) of 389 > >|
6614THEORIÆ rum magnum, & parvum ſint tantummodo reſpectiva: &
jure quidem id cenſuit;
ſi nomine graduum incrementa
magnitudinis cujuſcunque momentanea intelligerentur.
Ve-
rum id ita intelligendum eſt;
ut ſingulis momentis ſinguli ſta-
tus reſpondeant:
incrementa, vel decrementa non niſi conti-
nuis tempuſculis.
33. Id ſane admodum facile concipitur ope Geometriæ. Sit
11Geometriæ uſus
ad eam expo-
nendam: mo-
menta punctis,
tempora conti-
nua lineis ex-
preſſa.
recta quædam AB in ſig.
3, ad quam referatur quædam alia
linea C D E.
Exprimat prior ex iis tempus, uti ſolet uti-
que in ipſis horologiis circularis peripheria ab indicis cuſpide
denotata tempus definire.
Quemadmodum in Geometria in
lineis puncta ſunt indiviſibiles limites continuarum lineæ par-
22Fig. 3. tium, non vero partes lineæ ipſius;
ita in tempore diſtinguen-
dæ erunt partes continui temporis reſpondentes ipſis lineæ
partibus, continuæ itidem &
ipſæ, a momentis, quæ ſunt in-
diviſibiles earum partium limites, &
punctis reſpondent; nec
inpoſterum alio ſenſu agens de tempore momenti nomen adhi-
bebo, quam eo indiviſibilis limitis;
particulam vero temporis
utcunque exiguam, &
habitam etiam pro inſiniteſima, tem-
puſculum appellabo.
34. Si jam a quovis puncto rectæ AB, ut F, H, erigatur
33Fluxus ordina-
tæ tranſeuntis
per magnitudi-
nes omnes in-
termedias.
ordinata perpendicularis F G, H I, uſque ad lineam C D;
ea
poterit repræſentare quantitatem quampiam continuo variabi-
lem.
Cuicunque momento temporis F, H, reſpondebit ſua
ejus quantitatis magnitudo F G, H I;
momentis autem inter-
mediis aliis K, M, aliæ magnitudines, K L, M N, reſpon-
debunt;
ac ſi a puncto G ad I continua, & finita abeat pars
lineæ C D E, facile patet, &
accurate demonſtrari poteſt, ut-
cunque eadem contorqueatur, nullum fore punctum K inter-
medium, cui aliqua ordinata KL non reſpondeat;
& e conver-
ſo nullam fore ordinatam magnitudinis intermediæ inter F G,
HI, quæ alicui puncto inter F, H intermedio non reſpondeat.
35. Quantitas illa variabilis per hanc variabilem ordinatam
44Idem in quan-
titate variabili
expreſſa: æqui-
vocatio in voce
gradus.
expreſſa mutatur juxta continuitatis legem, quia a magnitu-
dine F G, quam habet momento temporis F, ad magnitudi-
nem H I, quæ reſpondet momento temporis H, tranſit per
omnes intermedias magnitudines K L, M N, reſpondentes in-
termediis momentis K, M, &
momento cuivis reſpondet de-
terminata magnitudo.
Quod ſi aſſumatur tempuſculum quod-
dam continuum K M utcunque exiguum ita, ut inter puncta
L, N arcus ipſe L N non mutet receſſum a recta A B in acceſ-
ſum;
ducta L O ipſi parallela, habebitur quantitas N O, quæ
in ſchemate exhibito eſt incrementum magnitudinis ejus quan-
titatis continuo variatæ.
Quo minor eſt ibi temporis parti-
cula K M, eo minus eſt id incrementum N O, &
illa evane-
ſcente, ubi congruant momenta K, M, hoc etiam evaneſcit.
Poteſt quævis magnitudo K L, M N appellari ſtatus quidam
variabilis illius quantitatis, &
gradus nomine deberet potius

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index