Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] THEORIA PHILOSOPHIÆ NATURALIS REDACTA AD UNICAM LEGEM VIRIUM IN NATURA EXISTENTIUM, AVCTORE P ROGERIO JOSEPHO BOSCOVICH Societatis Jesu, NUNC AB IPSO PERPOLITA, ET AUCTA, Ac a plurimis præcedentium editionum mendis expurgata. EDITIO VENETA PRIMA IPSO AUCTORE PRÆSENTE, ET CORRIGENTE.
[3.] VENETIIS, MDCCLXIII. Ex Typographia Remondiniana. SUPERIORUM PERMISSU, ac PRIVILEGIO.
[4.] ASSERTIONES EX UNIVERSA PHILOSOPHIA, QUAS IN ALMA AC CELEBERRIMA UNIVERSITATE GRÆCENSI Anno M. D. CC. LXV. Menſe Auguſto, die publice defendendas ſuſcepit PERILLUSTRIS, REVER. ac PERDOCTUS DOMINUS MAXIMILIANUS CHIOLICH DE LEVENSPERG, S. R. I. E. Dalmata, Patritius Segnienſis, ex Arcbiducali Soc. J eſu Convict. Colleg. EX PRÆLECTIONIBUS A. R. & CI. P. LEOPOLDI BIWALD, e S. J. AA. LL. & Phiſophiæ Doctoris, ejusdemque Profeſſoris Publici & Ordinarii. A. R. & Clar. P. FRANCISCI GRUEBER, e S. J. AA. LL. & Philoſoph. Doctoris ac Ethices Profeſſoris Publici ac ordinarii. A. R. & C1. P. FRANCISCI PACHNER, e S. J. AA. LL. & Philoſophiæ Doctoris, ac Mathe-ſeos Profeſſoris Publici & Ordinarii.
[5.] HONORIBUS ILLUSTRISSIMI, ac REVERENDISSMI DOMINI, DOMINI PII D EMANZADOR, DEI ET APOSTOLIC Æ SEDIS GRATIA ECCLESIARUM CANONICE UNITARUM SEGNIENSIS ET MODRUSIENSIS, SEU CORBAVIENSIS EPISCOPI, SACRATISSIMÆ CÆSAREO - REGIÆ ET APOSTOLICÆ MAJ ESTATIS CONSILIARII &c. &c. DOMINI, DOMINI AC PATRONI SUI GRATIOSISSIMI, CUI SE SUASQUE ASSERTIONES PHILOSOPHICAS D. D. D. CLIENTUMINFIMUS MAXIMILIANUS CHIOLICH DELEVENSPERG.
[6.] EX PHILOSOPHIA. I
[7.] EX ETHICA.
[8.] EX MATHESI.
[9.] TYPOGRAPHUS VENETUS LECTORI.
[10.] EPISTOLA AUCTORIS DEDICATORIA PRIMÆ EDITIONIS VIENNENSIS Ad Celsissimum TUNC Principem Archiepiscopum Viennensem, NUNC PRÆTEREA ET Cardinalem Eminentissimum, ET Episcopum Vacciensem CHRISTOPHORUM E COMITIBUS DE MIGAZZI.
[11.] AD LECTOREM EX EDITIONE VIENNENSI.
[12.] SYNOPSIS TOTIUS OPERIS? EX EDITIONE VIENNENSI PARS I.
[13.] PARS II.
[14.] PARS III.
[15.] INDEX PARS I.
[16.] PARS II.
[17.] PARS III.
[18.] APPENDIX.
[19.] SUPPLEMENTA.
[20.] NOI RIFORMATORI Dello Studio di Padova.
[21.] PHILOSOPHIÆ NATURALIS THEORIA PARS I. Theoriæ expoſitio , analytica deductio , & vindicatio.
[22.] PARS II Theoriæ applicatio ad Mechanicam.
[23.] PARS III Applicatio Theoriæ ad Phyſicam.
[24.] APPENDIX Ad Metaphyſicam pertinens DE ANIMA, & DEO
[25.] §. I. De Spatio, ac Tempore (a).
[26.] §. II. De Spatio, & Tempore, ut a nobis cognoſcuntur.
[27.] §. III. Solutio analytica Problematis determinantis naturam Legis Virium.
[28.] § IV. Contra vires in minimis diſtantiis attractivas, & excreſcentes in infinitum.
[29.] § V. De Æquilibrio binarum maſſarum connexarum invicem per bina alia puncta
[30.] §. VI. EPISTOLA AUCTORIS AD P. CAROLUM SCHERFFER. SOCIETATIS JESU.
< >
page |< < of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb file="0010" n="10"/>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XIII. </s>
            <s xml:space="preserve">Hanc virium legem apte repræſentat curva unica continua. </s>
            <s xml:space="preserve">Ejus
              <lb/>
            vero ope præcipuæ corporum proprietates, impenetrabilitas, extenſio, co-
              <lb/>
            bæſio, figura ſenſibilis, mobilitas &</s>
            <s xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:space="preserve">exponi poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XIV. </s>
            <s xml:space="preserve">Attractivas corporum vires præ aliis evincunt pbænomena gravi-
              <lb/>
            tatis, quæ neque per materiæ ſubtilis preſſionem rectilineam, neque per ejus-
              <lb/>
            dem oſcillationes continuas, neque per vorticem, ſive unum, ſive plures ex-
              <lb/>
            poni poſſ nt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XV. </s>
            <s xml:space="preserve">Dicendum igitur gravitatem baud differre ab attractione univer-
              <lb/>
            ſali in d ſtantiis paulo majoribus agente in ratione reciproca duplicata diſtan-
              <lb/>
            tiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Qua poſita pbœnomena omnia corporum gravium recte explicantur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XVI. </s>
            <s xml:space="preserve">Admiſſa ejusmodi attractionis lege ſequitur primo, punctum ex-
              <lb/>
            tra ſpbæram in æqualibus ſaltem a centro diſtantiis, bomogeneam ſitum,
              <lb/>
            in ejus centrum perinde gravitare, ac ſi tota ibidem illius maſſa exiſteret.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XVII. </s>
            <s xml:space="preserve">2do. </s>
            <s xml:space="preserve">Punctum collocatum intra ſpbæram, vel Ellypſoidem
              <lb/>
            cavam in æquilibrio eſſe, 3tio attractionem punctorum intra ſpbæram poſi-
              <lb/>
            torum, eſſe in ratione directa diſtantiarum a centro.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XVIII. </s>
            <s xml:space="preserve">Vires repulſivas in natura exiſtere, probant corpora elaſtica,
              <lb/>
            tam ſolida, quam fluida, quorum pbænomena per ſolam attractionem expli-
              <lb/>
            cari nequeunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XIX. </s>
            <s xml:space="preserve">Virium alternationes oſtendunt præcipue pbænomena guttula-
              <lb/>
            rum aquearum, quæ in diverſis diſtantiis ſeſe attrabunt, diſtantiis vero
              <lb/>
            tantiſper auctis, ingentes vires repulſivas nanciſcuntur. </s>
            <s xml:space="preserve">Idem probant varia
              <lb/>
            experimenta Cbemica, quæ per notas mecbanicæ leges explicari nullatenus
              <lb/>
            poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XX. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad inveſtigandas corporum diverſas affectiones ſumme neceſſaria
              <lb/>
            eſt doctrina de motu. </s>
            <s xml:space="preserve">In motu æquabili S = C T & </s>
            <s xml:space="preserve">Q = M C. </s>
            <s xml:space="preserve">Mo-
              <lb/>
            bile impulſum duabus viribus, quarum directiones ſunt ut latera cujusdam
              <lb/>
            parallelogrami deſcribit diagonalem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XXI. </s>
            <s xml:space="preserve">Spatia motu æquabiliter accelerato confecta, ſunt ut quadrata tem-
              <lb/>
            porum vel celeritatum, atque ſi ab initio motus computentur, progrediuntur,
              <lb/>
            ut quadrata numerorum naturalium; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi vero ſpatia ſingulis temporibus con-
              <lb/>
            fecta conſiderentur, progrediuntur ut numeri impares.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XXII. </s>
            <s xml:space="preserve">Si mobile motu compoſito feratur, uno quidem accelerato, vel
              <lb/>
            retardato, agente directionibus parallelis, altero vero æquabili, parabolam
              <lb/>
            deſcribit. </s>
            <s xml:space="preserve">In planis inclinatis actio obliqua eſt ad actionem perpendicularem,
              <lb/>
            ut altitudo plani, juxta quod fit actio, ad ejus longitudinem. </s>
            <s xml:space="preserve">Vis vero ab-
              <lb/>
            ſoluta, & </s>
            <s xml:space="preserve">perpendicularis, ad vim reſpectivam, ut longitudo plani inclinati
              <lb/>
            ad ejusdem altitudinem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">XXIII. </s>
            <s xml:space="preserve">Centrum gravitatis in omni corpore datur, eſtque unicum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Pondera in æquilibrio ſunt, ſeu quieſcunt, ſi diſtantia a puncto ſuſpenſionis
              <lb/>
            ſit iisdem reciproee proportionalis. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex bac lege macbinarum effectus me-
              <lb/>
            tiri licet, in quibus diſpendium temporis ingenti virium compendio ſarcitur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>