Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
51
51 (XXXIX)
52
52 (xl)
53
53
54
54 (2)
55
55 (3)
56
56 (4)
57
57 (5)
58
58 (6)
59
59 (7)
60
60 (8)
< >
page |< < (2) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="2" file="0054" n="54" rhead="THEORIÆ"/>
            peculiaribus quibuſque præcipuis per accuratiſſimas demonſtra
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            tiones deducendis eſt profecto mirum in modum idoneum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:space="preserve">Habet id quidem ex Leibnitii Theoria elementa prima
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-01" xlink:href="note-0054-01a" xml:space="preserve">In quo conve-
                <lb/>
              niat cum ſyſte-
                <lb/>
              mate Newto
                <lb/>
              niano, & Leib-
                <lb/>
              nitiano.</note>
            ſimplicia, ac prorſus inextenſa: </s>
            <s xml:space="preserve">habet ex Newtoniano ſyſte-
              <lb/>
            mate vires mutuas, quæ pro aliis punctorum diſtantiis a ſe
              <lb/>
            invicem aliæ ſint; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quidem ex ipſo itidem Newtono non
              <lb/>
            ejuſmodi vires tantummodo, quæ ipſa puncta determinent ad
              <lb/>
            acceſſum, quas vulgo attractiones nominant; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed etiam ejuſino-
              <lb/>
            di, quæ determinent ad receſſum, & </s>
            <s xml:space="preserve">appellantur repulſiones:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">atque id ipſum ita, ut, ubi attractio deſinat, ibi, mutata di-
              <lb/>
            ſtantia, incipiat repulſio, & </s>
            <s xml:space="preserve">vice verſa, quod nimirum New-
              <lb/>
            tonus idem in poſtrema Opticæ Quæſtione propoſuit, ac ex-
              <lb/>
            emplo tranſitus a poſitivis ad negativa, qui habetur in alge-
              <lb/>
            braicis ſormulis, illuſtravit. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud autem utrique ſyſtemati
              <lb/>
            commune eſt cum hoc meo, quod quævis particula materiæ
              <lb/>
            cum aliis quibuſvis, utcunque remotis, ita connectitur, ut ad
              <lb/>
            mutationem utcunque exiguam in poſitione unius cujuſvis,
              <lb/>
            determinationes ad motum in omnibus reliquis immutentur,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">niſi ſorte elidantur omnes oppoſitæ, qui caſus eſt inſinities
              <lb/>
            improbabilis, motus in iis omnibus aliquis inde ortus habeatur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtat autem a Leibnitiana Theoria longiſſime, tum quia
              <lb/>
            nullam extenſionem continuam admittit, quæ ex contiguis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-02" xlink:href="note-0054-02a" xml:space="preserve">In quo differat
                <lb/>
              a Leibnitiano ,
                <lb/>
              & ipſi præftet.</note>
            ſe contingentibus inextenſis oriatur: </s>
            <s xml:space="preserve">in quo quidem difficultas
              <lb/>
            jam olim contra Zenonem propoſita, & </s>
            <s xml:space="preserve">nunquam ſane aut
              <lb/>
            ſoluta ſatis, aut ſolvenda, de compenetratione omnimoda in-
              <lb/>
            extenſorum contiguorum, eandem vim adhuc habet contra
              <lb/>
            Leibnitianum ſyſtema: </s>
            <s xml:space="preserve">tum quia homogeneitatem admittit
              <lb/>
            in elementis, omni maſſarum diſcrimine a ſola diſpoſitione ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">diverſa combinatione derivato , ad quam homogeneitatem
              <lb/>
            in elementis, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſcriminis rationem in maſſis, ipſa nos Naturæ
              <lb/>
            analogia ducit, ac chemicæ reſolutiones inprimis, in quibus
              <lb/>
            cum ad adeo pauciora numero, & </s>
            <s xml:space="preserve">adeo minus inter ſe di-
              <lb/>
            verſa principiorum genera, in compoſitorum corporum analyſi
              <lb/>
            deveniatur, id ipſum indicio eſt, quo ulterius promoveri poſſit
              <lb/>
            analyſis, eo ad majorem ſimplicitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">homogeneitatem de-
              <lb/>
            veniri debere, adeoque in ultima demum reſolutione ad homo-
              <lb/>
            geneitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimplicitatem ſummam, contra qua
              <gap/>
              <gap/>
            quidem
              <lb/>
            indiſcernibilium principium, & </s>
            <s xml:space="preserve">principium rationis ſufficientis
              <lb/>
            uſque adeo a Leibnitianis deprædicata, meo quidem judicio,
              <lb/>
            nihil omnino poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtat itidem a Newtoniano ſyſtemate quamplurimum,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-03" xlink:href="note-0054-03a" xml:space="preserve">In quo differat
                <lb/>
              a Newtoniano,
                <lb/>
              & ipſi præſtet.</note>
            tum in eo, quod ea, quæ Newtonus in ipſa poſtrema Quæ-
              <lb/>
            ſtione Opticæ conatus eſt explicare per tria principia, gravi-
              <lb/>
            tatis, cohæſionis, fermentationis, immo & </s>
            <s xml:space="preserve">reliqua quampluri-
              <lb/>
            ma, quæ ab iis tribus principiis omnino non pendent, per u-
              <lb/>
            nicam explicat legem virium, expreſſam unica, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex pluri-
              <lb/>
            bus inter ſe commixtis non compoſita algebraica formula,
              <lb/>
            vel unica continua geometrica curva: </s>
            <s xml:space="preserve">tum in eo, quod in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>