Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
51
51 (XXXIX)
52
52 (xl)
53
53
54
54 (2)
55
55 (3)
56
56 (4)
57
57 (5)
58
58 (6)
59
59 (7)
60
60 (8)
< >
page |< < (7) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="7" file="0059" n="59" rhead="PARS PRIMA."/>
            aſymptoticum, qui nimirum ad partes BD, ſi indefinite pro-
              <lb/>
            ducatur ultra quoſcunque limites, ſemper magis accedit ad re-
              <lb/>
            ctam A B productam ultra quoſcunque limites, quin unquam ad
              <lb/>
            eandem deveniat; </s>
            <s xml:space="preserve">hinc vero verſus DE perpetuo recedit ab
              <lb/>
            eadem recta, immo etiam perpetuo verſus V ab eadem rece-
              <lb/>
            dunt arcus reliqui omnes, qum uſpiam receſſus mutetur in
              <lb/>
            acceſſum. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad axem C'C perpetuo primum accedit, donec
              <lb/>
            ad ipſum deveniat alicubi in E; </s>
            <s xml:space="preserve">tum eodem ibi ſecto progre-
              <lb/>
            ditur, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab ipſo perpetuo recedit uſque ad quandam diſtan-
              <lb/>
            tiam F, poſt quam receſſum in acceſſum mutat, & </s>
            <s xml:space="preserve">iterum
              <lb/>
            ipſum axem ſecat in G, ac flexibus continuis contorquetur
              <lb/>
            circa ipſum, quem pariter ſecat in punctis quamplurimis, ſed
              <lb/>
            paucas admodum ejuſmodi ſectiones figura exhibet, uti I, L,
              <lb/>
            N, P, R. </s>
            <s xml:space="preserve">Demum is arcus deſinit in alterum crus T p s V,
              <lb/>
            jacens ex parte oppoſita axis reſpectu primi cruris, quod alte-
              <lb/>
            rum crus ipſum habet axem pro aſymptoto, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad ipſum acce-
              <lb/>
            dit ad ſenſum
              <gap/>
            ta, ut diſtantiæ ab ipſo ſint in ratione recipro-
              <lb/>
            ca duplicata diſtantiarum a recta B A.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:space="preserve">Si ex quovis axis puncto a, b, d, erigatur uſque ad
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0059-01" xlink:href="note-0059-01a" xml:space="preserve">Abſciſſæ expri-
                <lb/>
              mentes diſtan-
                <lb/>
              tias, ordinatæ
                <lb/>
              exprinmentes
                <lb/>
              vires.</note>
            curvam recta ipſi perpendicularis ag, br, db, ſegmentum axis
              <lb/>
            Aa, Ab, Ad, dicitur abſciſſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">refert diſtantiam duorum
              <lb/>
            materiæ punctorum quorumcunque a ſe invicem; </s>
            <s xml:space="preserve">perpendicu-
              <lb/>
            laris ag, br, db, dicitur ordinata, & </s>
            <s xml:space="preserve">exhibet vim repulſi-
              <lb/>
            vam, vel attractivam, prout jacet reſpectu axis ad partes D,
              <lb/>
            vel oppoſitas.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:space="preserve">Patet autem, in ea curvæ forma ordinatam ag augeri
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0059-02" xlink:href="note-0059-02a" xml:space="preserve">Mutationes
                <lb/>
              ordinatarum,
                <lb/>
              & virium ſiis
                <lb/>
              expreſſarum.</note>
            ultra quoſcunque limites, ſi abſciſſa Aa, minuatur pariter ul-
              <lb/>
            tra quoſcunque limites; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ſi augeatur, ut abeat in A b, or-
              <lb/>
            dinata minuetur, & </s>
            <s xml:space="preserve">abibit in br, perpetuo imminutam in ac-
              <lb/>
            ceſſu b ad E, ubi evaneſcet: </s>
            <s xml:space="preserve">tum aucta abſciſſa in A d, mu-
              <lb/>
            tabit ordinata directionem in db, ac ex parte oppoſita auge-
              <lb/>
            bitur prius uſque ad F, tum decreſcet per il uſque ad G, ubi
              <lb/>
            evaneſcet, & </s>
            <s xml:space="preserve">iterum mutabit directionem regreſſa in mn ad
              <lb/>
            illam priorem, donec poſt evaneſcentiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">directionis mn ad
              <lb/>
            tationem factam in omnibus ſectionibus I, L, N, P, R,
              <lb/>
            fiant ordinatæ op, vs, directionis conſtantis, & </s>
            <s xml:space="preserve">decreſcentes
              <lb/>
            ad ſenſum in ratione reciproca duplicata abſciſſarum A o, A v.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem illud e
              <gap/>
              <gap/>
            manifeſtum, per ejuſmodi curvam expri-
              <lb/>
            mi eas ipſas vires, initio repulſivas, & </s>
            <s xml:space="preserve">imminutis in infini-
              <lb/>
            tum diſtantiis auctas in infinitum, auctis imminutas, tum eva-
              <lb/>
            neſcentes, abeuntes, mutata directione, in attractivas, ac ite-
              <lb/>
            rum evaneſcentes, mutataſque per vices; </s>
            <s xml:space="preserve">donec demum in
              <lb/>
            ſatis magna diſtantia evadant attractivæ ad ſenſum in ratione
              <lb/>
            reciproca duplicata diſtantiarum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc virium lex a Newtoniana gravitate differt in du-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0059-03" xlink:href="note-0059-03a" xml:space="preserve">Diſcrimen hu-
                <lb/>
              jus legis viri-
                <lb/>
              um a gravitate
                <lb/>
              Newtoniana:
                <lb/>
              ejus uſus in
                <lb/>
              phyſica: ordo</note>
            ctu, & </s>
            <s xml:space="preserve">progreſſu curvæ eam exprimentis, quæ nimirum, ut in
              <lb/>
            fig. </s>
            <s xml:space="preserve">2, apud Newtonum eſt hyperbola D V gradus tertii, ja-
              <lb/>
            cens tota citra axem, quem nuſpiam ſecat, jacentibus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>