Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (22) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="22" file="0074" n="74" rhead="THEORIÆ"/>
            omnes intermedias magnitudines progignatur velocitas, quod
              <lb/>
            quidem ita ſe habere optimi quique Phyſici affirmant. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ibi
              <lb/>
            quidem, qui momento temporis omnem illam velocitatem pro-
              <lb/>
            gigni, contra me affirmet, principium utique, ut ajunt, petat,
              <lb/>
            neceſſe eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Neque enim aqua, niſi foramen aperiatur, opercu-
              <lb/>
            lo dimoto, effluet; </s>
            <s xml:space="preserve">remotio vero operculi, ſive manu fiat, ſive
              <lb/>
            percuſſione aliqua, non poteſt fieri momento temporis, ſed de-
              <lb/>
            bet velocitatem ſuam acquirere per omnes gradus; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi illud ipſum,
              <lb/>
            quod quærimus, ſupponatur jam definitum, nimirum an in col-
              <lb/>
            liſione corporum communicatio motus fiat momento temporis,
              <lb/>
            an per omnes intermedios gradus, & </s>
            <s xml:space="preserve">magnitudines. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum eo
              <lb/>
            omiſſo, ſi etiam concipiamus momento temporis impedimen-
              <lb/>
            tum auferri, non idcirco momento itidem temporis omnis
              <lb/>
            illa velocitas produceretur; </s>
            <s xml:space="preserve">illa enim non a percuſſione ali-
              <lb/>
            qua, ſed a preſſione ſuperincumbentis aquæ orta, oriri uti-
              <lb/>
            que non poteſt, niſi per acceſſiones continuas tempuſculo
              <lb/>
            admodum parvo, ſed non omnino nullo: </s>
            <s xml:space="preserve">nam preſſio tempore
              <lb/>
            indiget, ut velocitatem progignat, in communi omnium ſen-
              <lb/>
            tentia.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:space="preserve">Illæſa igitur eſſe debet continuitatis lex, nec ad eam ever-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0074-01" xlink:href="note-0074-01a" xml:space="preserve">Tranfitus ad
                <lb/>
              metaphyſicam:
                <lb/>
              probationem:
                <lb/>
              limes in conti-
                <lb/>
              nuis unicus, ut
                <lb/>
              in Geometria.</note>
            tendam contra inductionem tam uberem quidquam poterunt
              <lb/>
            caſus allati hucuſque, vel iis ſimiles. </s>
            <s xml:space="preserve">At ejuſdem continuitatis
              <lb/>
            aliam metaphyſicam rationem adinveni, & </s>
            <s xml:space="preserve">propoſui in diſſer-
              <lb/>
            tatione De Lege Continuitatis, petitam ab ipſa continuitatis na-
              <lb/>
            tura, in qua quod Ariſtoteles ipſe olim notaverat, communis
              <lb/>
            eſſe debet limes, qui præcedentia cum conſequentibus conjun-
              <lb/>
            git, qui idcirco etiam indiviſibilis eſt in ea ratione, in qua eſt
              <lb/>
            limes. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic ſuperficies duo ſolida dirimens & </s>
            <s xml:space="preserve">craſſitudine ca-
              <lb/>
            ret, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſt unica, in qua immediatus ab una parte fit tranſi-
              <lb/>
            tus ad aliam; </s>
            <s xml:space="preserve">linea dirimens binas ſuperficiei continuæ partes
              <lb/>
            latitudine caret; </s>
            <s xml:space="preserve">punctum continuæ lineæ ſegmenta diſcrimi-
              <lb/>
            nans, dimenfione omni: </s>
            <s xml:space="preserve">nec duo ſunt puncta contigua, quo-
              <lb/>
            rum alterum ſit finis prioris ſegmenti, alterum initium ſe-
              <lb/>
            quentis, cum duo contigua indiviſibilia, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſa haberi
              <lb/>
            non poſſint ſine compenetratione, & </s>
            <s xml:space="preserve">coaleſcentia quadam in
              <lb/>
            unum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Idem in tem-
            <lb/>
          pore & in qua-
            <lb/>
          vis ſerie conti
            <lb/>
          nua: eviden-
            <lb/>
          tius in quibuſ-
            <lb/>
          dam:</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">49. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem autem pacto idem debet accidere etiam in tem-
              <lb/>
            pore, ut nimirum inter tempus continuum præcedens, & </s>
            <s xml:space="preserve">con-
              <lb/>
            tinuo ſubſequens unicum habeatur momentum, quod ſit in-
              <lb/>
            diviſibilis terminus utriuſque; </s>
            <s xml:space="preserve">nec duo momenta, uti ſupra
              <lb/>
            innuimus, contigua eſſe poſſint, ſed inter quodvis momen-
              <lb/>
            tum, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliud momentum debeat intercedere ſemper conti-
              <lb/>
            nuum aliquod tempus diviſibile in infinitum. </s>
            <s xml:space="preserve">Et eodem pacto
              <lb/>
            in quavis quantitate, quæ continuo tempore duret, haberi debet
              <lb/>
            ſeries quædam magnitudinum ejuſmodi, ut momento temporis
              <lb/>
            cuivis reſpondeat ſua, quæ præcedentem cum conſequente
              <lb/>
            conjungat, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab illa per aliquam determinatam magnitudi-
              <lb/>
            nem differat. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo in illo quantitatum genere, in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>