235 tatis cū luminoſo agente.
Probat̄̄.
Sit a. lumino
ſum gradu c. agēs latitudinem luminis a .c. gradu
vſ ad non gradū: ſit .d. gradus in f. ꝓportione
remiſſior c. et ſit b. luminoſum equale ipſi a. quãtita
tiue in f. tamē ꝓportiõe remiſſius. Tūc dico / ſi b.
ponatur in puncto in quo eſt d. gradus: cõſeruabit̄̄
idem gradus q̇ cõſeruat̄̄ ab a. extenſiue et intenſiue
QꝪ ſic oſtēditur / q2 d. eſt in f. ꝓportiõe remiſſior ip̄o
c. et latitudo luminis eſt vniformiter difformis: igr̄
d. in f. ꝓportõe minus diſtat a nõ gradu / c. pꝫ hec
cõſequētia aſpicienti naturã qualitatis vniformiṫ
difformis ad nõ gradum terminate. Et ex ↄ̨ſequēti
ſeq̇tur / diſtãtia ꝑ quam agit a. eſt in f. ꝓportione
maior ꝙ̄ diſtantia inter d. et nõ gradū totius lumi
nis ꝓducti ab a. Et b. eſt equalis quãtitatis cū ip̄o
a. et in f. ꝓportiõe remiſſius: g̊ ſi ponatur b. ad pun-
ctum ī quo eſt d. gradus luminis ↄ̨ſeruabit̄̄ idē gra
dus luminis q̇ ↄ̨ſeruatur ab a. intenſiue et extenſiue
patet ↄ̨ña / q2 aget latitudinē a .d. vſ ad nõ gradū
per diſtantiã in f. ꝓportiõe minorē ꝙ̄ a. / vt ptꝫ ex .4.
fuppõne: et talis eſt diſtautia inter d. et nõ gradū lu
minis: igr̄ etc̈. Ptꝫ g̊ cõcluſio. plura in hac materia
dicerē niſi tota ip̄a in īteret̄̄ illis ſuppõnibꝰ q̈rū i-
tas ē ſuſpecta. vt ptꝫ ex dictis. Et ꝑ hoc pꝫ rḋſio ad
dubiū eſt em̄ prīa ꝓpõ cõcluſio reſponſiua. 11Soluit̄̄
2. dubiū. ¶ Ad ra
tiones ante oppoſitum patet reſpõſio ex dictis ſūt
enim pro ꝑte dubii quã ſuſtineo. ¶ Ad rationem in
oppoſitū pꝫ ſolutio ex dictis.
22Quid eſt ſum gradu c. agēs latitudinem luminis a .c. gradu
vſ ad non gradū: ſit .d. gradus in f. ꝓportione
remiſſior c. et ſit b. luminoſum equale ipſi a. quãtita
tiue in f. tamē ꝓportiõe remiſſius. Tūc dico / ſi b.
ponatur in puncto in quo eſt d. gradus: cõſeruabit̄̄
idem gradus q̇ cõſeruat̄̄ ab a. extenſiue et intenſiue
QꝪ ſic oſtēditur / q2 d. eſt in f. ꝓportiõe remiſſior ip̄o
c. et latitudo luminis eſt vniformiter difformis: igr̄
d. in f. ꝓportõe minus diſtat a nõ gradu / c. pꝫ hec
cõſequētia aſpicienti naturã qualitatis vniformiṫ
difformis ad nõ gradum terminate. Et ex ↄ̨ſequēti
ſeq̇tur / diſtãtia ꝑ quam agit a. eſt in f. ꝓportione
maior ꝙ̄ diſtantia inter d. et nõ gradū totius lumi
nis ꝓducti ab a. Et b. eſt equalis quãtitatis cū ip̄o
a. et in f. ꝓportiõe remiſſius: g̊ ſi ponatur b. ad pun-
ctum ī quo eſt d. gradus luminis ↄ̨ſeruabit̄̄ idē gra
dus luminis q̇ ↄ̨ſeruatur ab a. intenſiue et extenſiue
patet ↄ̨ña / q2 aget latitudinē a .d. vſ ad nõ gradū
per diſtantiã in f. ꝓportiõe minorē ꝙ̄ a. / vt ptꝫ ex .4.
fuppõne: et talis eſt diſtautia inter d. et nõ gradū lu
minis: igr̄ etc̈. Ptꝫ g̊ cõcluſio. plura in hac materia
dicerē niſi tota ip̄a in īteret̄̄ illis ſuppõnibꝰ q̈rū i-
tas ē ſuſpecta. vt ptꝫ ex dictis. Et ꝑ hoc pꝫ rḋſio ad
dubiū eſt em̄ prīa ꝓpõ cõcluſio reſponſiua. 11Soluit̄̄
2. dubiū. ¶ Ad ra
tiones ante oppoſitum patet reſpõſio ex dictis ſūt
enim pro ꝑte dubii quã ſuſtineo. ¶ Ad rationem in
oppoſitū pꝫ ſolutio ex dictis.
difficul-
tas actio
nis.
Ad ſecundū dubiū ſoluenduꝫ
Aduer-
tēdū eſt nõ eſt difficultas actiõis aliſi ꝙ̄ agēs vel
effectꝰ ſiue actio ipſiꝰ agētis. p̄t aūt ſic diffiniri diffi
cultas actõis eſt actio q̄ ꝓducit̄̄ cū reſiſtētia ab agē
te a finita ꝓportiõe. 331. correĺ. ¶ Ex hoc ſeq̇t̄̄ / deꝰ nõ ꝓducit
difficultatē actionis niſi vt forte cõcurrit cū creatu
ris q2 nichil duo reſiſtit. 442. correĺ. ¶ Sequit̄̄ ſcḋo luminoſum
nõ facere difficultatē actiõis / q2 nõ agit cū reſiſtētia
Itē nec aīa intelligēdo ꝓpter eandē rõnem. 553. correĺ. ¶ Seq̇-
tur tertio difficultatē actiõis nõ ꝓuenire a ꝓportio
ne equalitatis: nec minoris equalitatis. nulla em̄
actio ꝓducit̄̄ mediãte ꝓportiõe equalitatis aut mi
noris ineq̈litatis: igit̄̄ nec difficultas actõis cū dif
ficultas actõis ſit actio. 664. correĺ. ¶ Siq̇tur .4. / difficultas
actionis nõ eſt attēdenda penes potentiã agētis ſe
cundū vltimū. q2 tunc ſeq̄retur deū agentē in inſtã
ti facultatē in agendo: īmo maximã poſſibilē / quod
eſt abſurdū. Et miror de cal. quomõ nolluit cõcede
re difficultatē actionis intēdi cū diminuit̄̄ ꝓportio
cū vocabulū illud videat̄̄ importare: nec vn̄ vidi
aliquē in tali ſignificantia vtētē illo vocabulo: pau
lū venetū et ip̄m excipio. Itē dicit facilitatē defectū
poñe cõſignificare. Sꝫ ꝓfecto plurimū abuſus ē ter
mino. 77Marcus
īperator Nã facilitas ſiue facultas qḋ idem eſt facili-
tatē ſiue poteſtatē agendi ſignificat vnde 2.11. q. vi.
c. biduū et eſt verbū Marci imperatoris .ff. quando
appellandū ſit. Si q̇s ipſius a quo appelauit ad-
eundi facultatē nõ habuit etc. capitur facultas ꝓ co
pia et poteſtate aliq̇d faciēdi hinc diuitie facultates
dicuntur et ſimiliter poſſeſſiões: 88phūs pri
mo ethi. q2 illis mediãtibꝰ
magna facile poſſumus et ꝑ clara pḣs .1. ethi. impo
ſibile eī eſt vtis res ꝑ claras agat cui facultates de
ſunt inde facultates eccĺe. xiti. q. ii. huic cõtrariū eſt
verbū difficultas quaſi nõ facultas ſiue labore ope
randi. 99baptiſta
1. per the.
mari. inde difficile quod nõ ſiue labore fieri poteſt
Mantuanꝰ omne qḋ excellens etc. Difficiles ortus
incremēta tarda hꝫ. 1010Uirgiliꝰ Et virgiliꝰ difficiles primuꝫ
terre colleſ maligni. 11112. geor.
Eccle. 1. hinc difficile quod aliqñ ca-
pitur pro nõ vt in calce. d.c. biduū: nõnū̄ vero pro
vix eccle. primo preuerſi difficile corriguntur etc.
tēdū eſt nõ eſt difficultas actiõis aliſi ꝙ̄ agēs vel
effectꝰ ſiue actio ipſiꝰ agētis. p̄t aūt ſic diffiniri diffi
cultas actõis eſt actio q̄ ꝓducit̄̄ cū reſiſtētia ab agē
te a finita ꝓportiõe. 331. correĺ. ¶ Ex hoc ſeq̇t̄̄ / deꝰ nõ ꝓducit
difficultatē actionis niſi vt forte cõcurrit cū creatu
ris q2 nichil duo reſiſtit. 442. correĺ. ¶ Sequit̄̄ ſcḋo luminoſum
nõ facere difficultatē actiõis / q2 nõ agit cū reſiſtētia
Itē nec aīa intelligēdo ꝓpter eandē rõnem. 553. correĺ. ¶ Seq̇-
tur tertio difficultatē actiõis nõ ꝓuenire a ꝓportio
ne equalitatis: nec minoris equalitatis. nulla em̄
actio ꝓducit̄̄ mediãte ꝓportiõe equalitatis aut mi
noris ineq̈litatis: igit̄̄ nec difficultas actõis cū dif
ficultas actõis ſit actio. 664. correĺ. ¶ Siq̇tur .4. / difficultas
actionis nõ eſt attēdenda penes potentiã agētis ſe
cundū vltimū. q2 tunc ſeq̄retur deū agentē in inſtã
ti facultatē in agendo: īmo maximã poſſibilē / quod
eſt abſurdū. Et miror de cal. quomõ nolluit cõcede
re difficultatē actionis intēdi cū diminuit̄̄ ꝓportio
cū vocabulū illud videat̄̄ importare: nec vn̄ vidi
aliquē in tali ſignificantia vtētē illo vocabulo: pau
lū venetū et ip̄m excipio. Itē dicit facilitatē defectū
poñe cõſignificare. Sꝫ ꝓfecto plurimū abuſus ē ter
mino. 77Marcus
īperator Nã facilitas ſiue facultas qḋ idem eſt facili-
tatē ſiue poteſtatē agendi ſignificat vnde 2.11. q. vi.
c. biduū et eſt verbū Marci imperatoris .ff. quando
appellandū ſit. Si q̇s ipſius a quo appelauit ad-
eundi facultatē nõ habuit etc. capitur facultas ꝓ co
pia et poteſtate aliq̇d faciēdi hinc diuitie facultates
dicuntur et ſimiliter poſſeſſiões: 88phūs pri
mo ethi. q2 illis mediãtibꝰ
magna facile poſſumus et ꝑ clara pḣs .1. ethi. impo
ſibile eī eſt vtis res ꝑ claras agat cui facultates de
ſunt inde facultates eccĺe. xiti. q. ii. huic cõtrariū eſt
verbū difficultas quaſi nõ facultas ſiue labore ope
randi. 99baptiſta
1. per the.
mari. inde difficile quod nõ ſiue labore fieri poteſt
Mantuanꝰ omne qḋ excellens etc. Difficiles ortus
incremēta tarda hꝫ. 1010Uirgiliꝰ Et virgiliꝰ difficiles primuꝫ
terre colleſ maligni. 11112. geor.
Eccle. 1. hinc difficile quod aliqñ ca-
pitur pro nõ vt in calce. d.c. biduū: nõnū̄ vero pro
vix eccle. primo preuerſi difficile corriguntur etc.
Sed q2 diſputatio de ſignificãtis dictionum ad
grãmaticū ſpectat non ad pḣm: ſuperſedeo.
1212Soluit̄̄ grãmaticū ſpectat non ad pḣm: ſuperſedeo.
2. dubiū
Sit igitur cõcluſio reſponſiua ad du
bium. Difficultas actionis menſuranda eſt penes
paruitaten proportionis maioris inequalitatis:
Ita quanto proportio agētis ad paſſum eſt mi-
nor tanto difficultas actionis eſt maior. Nec ob-
ſtat argumentum calculataoris: et pauli ve. inferen-
tium / tunc ſeq̄retur / tãte difficultatis eſſet ꝓta-
re vnū granū milli ſicut vnum magnuꝫ molare: qm̄
illud nõ eſt incõueniēs: imo verum reſpectu potētie
maioris et minoris. Hec concluſio ex īprobationi-
bus aliorum modorum cõmēſurande difficultatis
actionis patet. illis em̄ īpugnatis ſolus hic relin-
quitur poſſibilis. Et ꝑ hoc patet ad dubium.
1313Soluit̄̄ bium. Difficultas actionis menſuranda eſt penes
paruitaten proportionis maioris inequalitatis:
Ita quanto proportio agētis ad paſſum eſt mi-
nor tanto difficultas actionis eſt maior. Nec ob-
ſtat argumentum calculataoris: et pauli ve. inferen-
tium / tunc ſeq̄retur / tãte difficultatis eſſet ꝓta-
re vnū granū milli ſicut vnum magnuꝫ molare: qm̄
illud nõ eſt incõueniēs: imo verum reſpectu potētie
maioris et minoris. Hec concluſio ex īprobationi-
bus aliorum modorum cõmēſurande difficultatis
actionis patet. illis em̄ īpugnatis ſolus hic relin-
quitur poſſibilis. Et ꝑ hoc patet ad dubium.
3. dubiū.
Ad tertium dubium.
Reſpondetur ꝑ
talem concluſionem Agens naturale poteſt equeu
lociter agere in remotum et ꝓpinquum. hec conclu
ſio patet ex deductione tertii argumenti principa-
lis ante oppoſitum. 1414Cõtra pe
trū ḋ mã
tua: et Iõ
hannē de
caſali. Et hec cõcluſio eſt cõtra petruꝫ
mantuanū: et iohãnem de caſali. Sed contra / eã ſic
arguitur ioannes de caſali. Sit paſſum ita diſpoſi
tum vt per te agens d. equeuelociter agat in pun-
ctum eius a. propinquiorem et b. remotiorem. Et ſit
c. agens minus cuius actio in idem paſſū ṫminetur
ad a. punctū ita ꝓpinquiū ipſi c. ſicut d. Et augeat̄̄
ↄ̨tinuo c. quouſ ſit equale ipſi d. ita tñ ſemꝑ eiꝰ
actio terminet̄̄ ad nõ gradū quouſ deueniat eiꝰ
actio ad b. punctū. quo poſito argr̄ ſic / c. ↄ̨tinuo a-
get velociꝰ in ꝓpinquū ꝙ̄ in remotū quouſ actio
eiꝰ deueniat ad b. Et deinde ↄ̨tinuo aget in a. ꝓpī-
quū velociꝰ ꝙ̄ in b. remotū, et erit equale aliquãdo
ipſi d. agens ↄ̨tinuo in equalē reſiſtētiã oīno cete-
ris paribꝰ: igr̄ d. ↄ̨tinuo agit velociꝰ in a. ꝙ̄ in b. / qḋ
eſt oppoſitū dati: ↄ̨ña ptꝫ cū maiore ex hypotheſi.
Et minor ꝓbat̄̄ / q2 ↄ̨tinuo erit c. ꝓpinquiꝰ a. quã b.
et ↄ̨tinuo habebit maiꝰ iuuamē ex ꝑte effectꝰ ꝓducti
ad a. ꝙ̄ ad b. / igr̄ ↄ̨tinuo velociꝰ agit c. ad a. ꝙ̄ ad b. /
qḋ fuit ꝓbandū: hec eſt ferme vtriꝰ rationis ioãnis
de caſali. Ad hanc rationē rñdeo admiſſo caſu cõ-
cedēdo maiorem: et negando c. ↄ̨tinuo agat in eq̈
lem reſiſtentiam reſiſtentie in quã agit d. q2 cū c. in
cipit agere in tale paſſum: cū incipiat fortius age-
re in ꝓpinquū ꝙ̄ ī remotū ex hypotheſi: iã illud pa
ſum in quod agit c. incipit eſſe diſſimile illi in quod
d. natū eſt eque velociter agere reſpectu propinqui
et remoti. Et ſi dicas volo / iuuamime extrinſeco fi
at continuo tm̄ reſiſtat adequate paſſum ī quod
agit c. ſicut paſſum in qod agit d. admitto illud: et
tunc dico ad argumentū negando minorē vcꝫ cū
actio c. deuenerit ad b. continuo aget c. velociꝰ in a.
̄ in b. ymo cuꝫ c. fuerit equale ipſi d. incipiet agere
q̈liter ad a. et b. eſto aliqñ tardiꝰ cõtinuo egerit.
Nã cū primo eſt eq̈le ipſi d. incipit habere equalem
proportionē ad quolꝫ punctū. Stat eī platonē cõ-
tinuo per horã velociꝰ ſorte moueri: et tñ in fine eq̈li
ter moueri et ad ꝓbationeꝫ nego iſtã ↄ̨ñam cõtinuo
erit c. ꝓpinquiꝰ a. ꝙ̄ b. et ↄ̨tinuo habebit maius iu-
uamen ex parte effectus ꝓducti ad a. ꝙ̄ ad b. / igit̄̄ cõ
tinuo velocius agit c. ad a ꝙ̄ ad b. q2 ſicut iuuameu
tum eſt maius ad a. ꝙ̄ ad b. ita reſiſtentia eſt minor
ad b. ꝙ̄ ad a. / nec obſtat / cõtinuo equaliter corrum
pitur de reſiſtētia in ꝓpinquū et remotū: reſiſtentia
eſt minoris in remotū ꝙ̄ in ꝓpinquū: et qñ idem exceſ-
ſus demptꝰ ē a maiori et minori etc. q2 totalis reſi-
ſtentia intrinſeca videlicet et extrinſeca ad quodli-
bet pūctū eſt equalis: eſto intrīſeca ſit inequalis
Et ꝑ hoc pꝫ rñſio ad tertium dubium.
talem concluſionem Agens naturale poteſt equeu
lociter agere in remotum et ꝓpinquum. hec conclu
ſio patet ex deductione tertii argumenti principa-
lis ante oppoſitum. 1414Cõtra pe
trū ḋ mã
tua: et Iõ
hannē de
caſali. Et hec cõcluſio eſt cõtra petruꝫ
mantuanū: et iohãnem de caſali. Sed contra / eã ſic
arguitur ioannes de caſali. Sit paſſum ita diſpoſi
tum vt per te agens d. equeuelociter agat in pun-
ctum eius a. propinquiorem et b. remotiorem. Et ſit
c. agens minus cuius actio in idem paſſū ṫminetur
ad a. punctū ita ꝓpinquiū ipſi c. ſicut d. Et augeat̄̄
ↄ̨tinuo c. quouſ ſit equale ipſi d. ita tñ ſemꝑ eiꝰ
actio terminet̄̄ ad nõ gradū quouſ deueniat eiꝰ
actio ad b. punctū. quo poſito argr̄ ſic / c. ↄ̨tinuo a-
get velociꝰ in ꝓpinquū ꝙ̄ in remotū quouſ actio
eiꝰ deueniat ad b. Et deinde ↄ̨tinuo aget in a. ꝓpī-
quū velociꝰ ꝙ̄ in b. remotū, et erit equale aliquãdo
ipſi d. agens ↄ̨tinuo in equalē reſiſtētiã oīno cete-
ris paribꝰ: igr̄ d. ↄ̨tinuo agit velociꝰ in a. ꝙ̄ in b. / qḋ
eſt oppoſitū dati: ↄ̨ña ptꝫ cū maiore ex hypotheſi.
Et minor ꝓbat̄̄ / q2 ↄ̨tinuo erit c. ꝓpinquiꝰ a. quã b.
et ↄ̨tinuo habebit maiꝰ iuuamē ex ꝑte effectꝰ ꝓducti
ad a. ꝙ̄ ad b. / igr̄ ↄ̨tinuo velociꝰ agit c. ad a. ꝙ̄ ad b. /
qḋ fuit ꝓbandū: hec eſt ferme vtriꝰ rationis ioãnis
de caſali. Ad hanc rationē rñdeo admiſſo caſu cõ-
cedēdo maiorem: et negando c. ↄ̨tinuo agat in eq̈
lem reſiſtentiam reſiſtentie in quã agit d. q2 cū c. in
cipit agere in tale paſſum: cū incipiat fortius age-
re in ꝓpinquū ꝙ̄ ī remotū ex hypotheſi: iã illud pa
ſum in quod agit c. incipit eſſe diſſimile illi in quod
d. natū eſt eque velociter agere reſpectu propinqui
et remoti. Et ſi dicas volo / iuuamime extrinſeco fi
at continuo tm̄ reſiſtat adequate paſſum ī quod
agit c. ſicut paſſum in qod agit d. admitto illud: et
tunc dico ad argumentū negando minorē vcꝫ cū
actio c. deuenerit ad b. continuo aget c. velociꝰ in a.
̄ in b. ymo cuꝫ c. fuerit equale ipſi d. incipiet agere
q̈liter ad a. et b. eſto aliqñ tardiꝰ cõtinuo egerit.
Nã cū primo eſt eq̈le ipſi d. incipit habere equalem
proportionē ad quolꝫ punctū. Stat eī platonē cõ-
tinuo per horã velociꝰ ſorte moueri: et tñ in fine eq̈li
ter moueri et ad ꝓbationeꝫ nego iſtã ↄ̨ñam cõtinuo
erit c. ꝓpinquiꝰ a. ꝙ̄ b. et ↄ̨tinuo habebit maius iu-
uamen ex parte effectus ꝓducti ad a. ꝙ̄ ad b. / igit̄̄ cõ
tinuo velocius agit c. ad a ꝙ̄ ad b. q2 ſicut iuuameu
tum eſt maius ad a. ꝙ̄ ad b. ita reſiſtentia eſt minor
ad b. ꝙ̄ ad a. / nec obſtat / cõtinuo equaliter corrum
pitur de reſiſtētia in ꝓpinquū et remotū: reſiſtentia
eſt minoris in remotū ꝙ̄ in ꝓpinquū: et qñ idem exceſ-
ſus demptꝰ ē a maiori et minori etc. q2 totalis reſi-
ſtentia intrinſeca videlicet et extrinſeca ad quodli-
bet pūctū eſt equalis: eſto intrīſeca ſit inequalis
Et ꝑ hoc pꝫ rñſio ad tertium dubium.