Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (lxviij) of 997 > >|
124lxviijVon mancherlei wunderbaren bey der erden. Der vierdt wañ er zů ſeinem dritteil kommet/ vñ widerumb
nach der lenge in mitten einen hoger hatt.
Der fünfft wann er gegen der
Sonnen ſthet vñ vollmon wirt/ vnd iſt der mon widerumb am kleineſten
anzůſchauwen/ vnnd meinet man er ſeye am aller weytteſt võ der erdẽ.
von
dannen iſt er in ſeinem trigono vnnd dritten theil in mitten der lenge wide-
rumb hogerecht/ vnnd demnach inn ſeinem viertheil halb/ in perigeo (wie
man ſagt) am aller gröſſeſt.
Zůletſt auch in den Sextil vnnd ſechßten theil
inn mitten der lenge gezeünet vnnd krumb.
darumb iſt er zweymal am klei
neſten/ vnnd wirt am weyteſten vonn der erden geſehen/ wann er bey der
Sonnen oder gegen der Sonnen ſteth/ vnd zweymalen am gröſten/ wann
er vnder den gefierten ſtreymen/ vnnd vns am aller nächſten zůſein ſchei-
net.
aber viermal inn den mittelſten lengenen. zweymal wann er inn dem
drittentheil gegen der Sonnen ſtehet/ vnnd ſchier voll iſt/ vnnd zwey mal
wann er in dem ſechßten theil iſt/ wann er ſich etwas mechtiger neiget/ vnd
eylet zů der zůſammenkommung.
Deß iſt ſich aber wol zůuerwunderen/ daß man meynet/ wann der Mon
neüw oder voll iſt/ er ſeye an gleichem theyl ſeines circkels/ vnnd habe ein
größe/ daß er doch faſt allwegen inn dem neüwen am ſchnelleſten/ vnnd in
dem vollen am langſammeſten geſpüret wirt.
ſollichs aber iſt nit allwegen
waar/ weil dz widerſpil begegnet.
es beſchicht aber darumb/ daß er in dem
vollen langſam iſt/ wann er inn dem neüwen ſchnell geweſen/ vnnd wann
er in dem neüwen langſam geweſen/ ſo iſt er in dem vollen ſchnell/ wölches
auch in den quarten beſchicht/ vnd in dem halben theil/ ſo man ſie inn dem
ſelbigen monat miteinanderen vergleichet.
Dann des anomalie vnnd or-
denlichen geſtirns lauff/ weil er vollbracht/ wie des mons/ kommet zů ſei-
nem gegentheyl.
deßhalben wo er ſich vor zů des Mons lauff gethan/ ſünde
ret er ſich hernach ab/ vnd das widerſpil der gleichen.
Die oberen Planeten kommend inn dem alle überein/ daß ſie ſo weit von
11Der Planeten
lauff.
jrem ordenlichen lauff abtretten/ ſo faſt die Sonn für ſie lauffet/ alſo wann
ſie am aller ſchnelleſten/ ſo ſeind ſie bey der Sonnen/ wañ ſie am aller mehr
ſten hinderſich farend/ ſo ſeind ſie gegen der Sonnen/ vnd vermeynet man
ſie ſeyend größer/ als wann ſie etwas herab geſtigen werend.
wann die auch
ſchnell ſeind/ vnnd zů der Sonnen tretten/ lauffend ſie ein klein gegen der
Ecliptica/ wañ ſie aber faſt gegen der Sonnen über ſthond/ weichend ſie
von Ecliptica/ vnd Sonnen ſtraß/ vnd habend ein große breite.
doch lauf
fet der Mars mehr gegen Mittag dann gegen Mitnacht/ alſo das es bey
zweyen graden vnnd einem neünten theyl felet.
er hatt auch diſes an ihm/
das er inn zweyen zircklen fahret.
dann zwen circkel die einãder zertheylẽd/
mügend nitt ob einem centro/ ſich mehr zů einem theyl dann zů einem an-
deren neygen.
Mercurius iſt am aller weiteſtẽ von der Sonnen/ zů abẽt bey den xxvj.
grad vnnd xxx. minutẽ/ wölches ſich auch faſt haltet wie mit Venus/ weil
Mercurius der größeſt geachtet wirt/ vnd am ſchnelleſtẽ lauffen mag.
Am
morgen aber iſt er nit ſo weit daruon/ ſonder ſtrecket ſich allein biß in fünff
vnd zwentzig grad/ vnd 50.
minuten/ wie auch die Venus. dann die beid ha
bend auch einen geleichen lauff mit der Sonnen/ vnnd vollbringend ihren
gang inn einem jar.
Wie aber auch der Mon in einem monat zweymalen
am gröſten/ vnd zweymalẽ am kleineſtẽ ſcheinet/ alſo erſcheint Mercurius

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index