Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[Figure 31]
[Figure 32]
[33] lapidis longitudo C E D A F B
[34] a k @ c d g f e b
[35] d b e c a f g
[36] a d b c
[37] a c b d e
[38] f a d b r c g
[39] f a d ſ b c g
[40] A L H F C E G D K M B
[Figure 41]
[42] Ecliptica ſept@t. linea refleya. Erratira @@ ſectio. Ecliptica merid. A B
[43] f m @ o e q h k l a n u c d g
[44] a k g b @ @ @ l e m f q p o n b
[45] a c d b
[46] C B A F D E G
[47] Axis primus. Axis terts. Axis ſecundg Turris horologij uicem prim@ axis gereus. cla@@s verſa @lis. Rota horologij principalis. Fums. Capſula molę. Mola XXXV Q P O VII N LXX III M L R H LXXXX VI K G XV F D C E A B
[Figure 48]
[49] f g d b a c e h m k
[50] l f e i g h
[51] a b c d
[52] Rotacochlearis.
[53] D C A E B
[54] D F C A B
[55] D D F F C E A A B B
[Figure 56]
[57] E C B A f D
[58] Meridies Oriens. Styl@ lap. Her. Arge@ cule us. Occidens Septentrio A B C D E F G H K L M N O P Q R S T V X Y Z ?? ℞ {στ} θ
[59] D C B A
[60] L H G H K
< >
page |< < (lxxxvij) of 997 > >|
143lxxxvijſachen/ Das dritt bůch. anfahend/ entſthond ettliche geſchmack in dem feüchten/ etliche in dem tro
ckenen/ etliche in dem getemperierten.
Deßhalben wöllend wir diſes zůhan
11vrſach des
vngeſchma-
ckten.
den nem̃en ſo gantz offenbar/ nam̃lich daß dz kalt ding kein geſchmack brin
get.
darum̃ hatt we{der} dz waſſer noch die erden eynerley geſchmack. man ſagt
diſer habe kein geſchmack/ ſo gar vngeſchmackt iſt/ darum̃b zeiget der vnge
ſchmack an daß die kelte übertreffe/ vnnd daß deſſen ſubſtantz/ ſie ſeye wäſſe
rig oder jrdiſch/ dick ſeye.
dañ es hatt kein werme etwas bey dem gewürcket.
Deßhalben weil alle element kalt/ ſind ſie auch on einen geſchmack/ nam̃lich
der lufft/ das waſſer/ vñ die erden.
Diſe ding ſtim̃en fein mitt vnſeren grün
den.
auß den vermiſcheten aber ſeind alle ding vngeſchmackt/ in wölche die
werme nitt gewircket/ oder in wölche die Elementen gewürcket habend/ als
die weiſſe Endiuien/ weil mã die mit erdẽ überſchüttet.
darum̃ ſind die ding
alle kalt vñ dick.
alſo iſt in denen kein treffenliche entpfindtligkeytt/ dañ die
kelte hatt nicht gewürcket/ võ wegen jrer dickẽ ſubſtãtz.
doch ſeind alle diſſe
ding faſt kalt vñ tödẽ aber nitt/ dañ ſie ſind einer dickẽ ſubſtãtz.
Es ſind a-
ber alle/ in welche ein treffenliche werme gewürcket/ auß not halbẽ ſubteyl.

dañ die grobẽ ding mögẽn nitt bey einer groſſen werme beſthon/ weil die wer
me ſubteil machet.
Darum̃ ſeind alle räſſe ding/ eintweders feücht/ als der
22Räſſen ge-
ſchmacks vr
ſach.
zwibel/ o{der} trocken als der pfeffer/ die Caſsia/ vnnd der mehrentheil/ ſo wol
ſchmeckend.
alſo ſeind alle ſcharpffe/ oder räſſe ding ſubteiler gſtalt/ vñ tref
fenlichẽ warm.
Darum̃ iſt keines auß diſen gar feücht. dañ die mechtige wer-
me wurde geminderet.
weil aber die vngeſchmackte nicht bey {der} zungen wirck
et/ wirt ſie nitt geurteilet.
Die räſſe thůt die zungen von einanderen/ vnd
ſpreittet ſie auß/ von wegen vnmäſſiger hitz/ darumb iſt die vnder allen ge-
ſchmacken die aller vnanmüetigeſte/ nitt von wegẽ des geſchmacks/ ſon{der} võ
wegẽ {der} qualitet/ ſo deren angehenckt iſt.
Wañ aber die zungen faſt zůſam̃en
zogen wirt/ zerthůt ſie ſich auch vñ entſthet ein ſchmertz/ doch nit ſo groß als
von {der} ſcherpffe vñd räſſe/ dañ die acerbiter vñ herbe entſthet von {der} kälte.
es
thůt aber die kelte nitt ſo vyl zů leyd als die werme/ wie wir in dẽ büecherẽ {der}
ſubtiliteten angezeigt habend.
Darum̃ entſthet ein herber geſchmack von
33Rauch vnd
härb.
einer treffenlichen kelte/ wie die räſſe von {der} werme.
vñ plagend die zungen
beyd/ doch nitt einerley geſtalt.
Aber in einer dickẽ ſubſtãtz mag er nitt ſein.
dañ {der} herbe geſchmack wurde vngeſchmackt/ vñ nit ſo faſt in dẽ ſubteilẽ wie
auch die treffenliche werme in dẽ groben nitt.
deßhalbẽ bleibt es/ dz der in ei
ner zimmlichen ſeye.
Es iſt aber diſer geſchmack auch in einer feiſten feüchte
nitt/ dañ ſolliches iſt warm vñ nitt treffenlichen kalt.
Vnd alſo auch nitt in
einer lauteren feüchte/ ſonder die mitt dem jrdiſchen vermiſchet iſt vñ mitt
dem getemperierten.
darnm̃ werden die herbe rauche ding mitt der zeytt {der}
mehrentheil von inen ſelbs ſüeß/ als die zůſam̃en geleſenẽ neſplẽ.
Wan aber
44Saur. die ſubſtantz faſt ſubteil/ wirt ein ſaurer vñ eſſiger geſchmack.
alles das ſub-
teil iſt/ wirt von einer ſubteilen werme/ alſo auch das einer zim̃lichen ſub-
ſtantz iſt.
darum̃ hatt die werme in die herbe vñ ſaure ſchon gewürcket. vñ da
rũb ſeind die ſaure kälter dañ die herbẽ/ als ettliche kirſẽ vñ die pomerãtzẽ/
die Limonẽ noch mehr.
Deßhalbẽ wirt {der} wein vñ die milch auß {der} ſüeſſe bald
ſaur võ {der} auſſerlichẽ werme/ wañ jr iñerliche verrochẽ iſt.
dañn ſie leidẽ võ {der}
kelte.
vñ weil die einer ſubteilẽ vñd dünnen ſubſtãtz/ ſo werdẽ ſie ſaur vñ nit
herb võ wegẽ {der} mittelmeſſigẽ ſubſtãtz.
darum̃ entpfindt die zũgẽ des ſaurẽ ge
ſchmacks baß dañ des herbẽ/ vñ iſt alſo dẽ räſſen mehr zů wi{der}.
dañ die wider

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index