1ex. gr. ex puncto A ad extremitatem stellulae G perveniens, et radius ex
puncto C ad extremitatem stellulae F refringantur vesus D et ut etiam alii
plures radii perveniant ad D, ex iis qui in illas incidunt quae sunt extra
circulum GG. Manifestum est praeter radios AD, CD et similes qui recta
linea tendentes solem naturali magnitudine repraesentant, alios refractos in
FE aerem comprehensum hoc circulo FF, satis lucidum reddituros, et cir
cumferentiam illius inter circulos FF, et GG, specie coronae Iridis colori
bus variegatae exhibituros. Ipsum etiam rubrum intrinsecus ad F et caeru
leum extrinsecus ad G visum iri plane quemadmodum observatur. Et si
duo aut plures ordines particularum glaciei congesti sint, dummodo radios
solares non ideo plane excludant, illi radiorum qui per duos ordines in
stellarum extremitatibus penetrant bis fere tantumdem incurvati, quan
tum alii qui per unum tantum, alium circulum coloratum producent ambitu
quidem priori longe maiorem sed minus lucidum ita ut tum duae coronae
quarum una alteram cingat, et quarum exterior interiori minus picta sit,
appareant, ut etiam interdum fuit observatum ” (Cap. IX, Metereorum cit.,
pag. 188, 89).
puncto C ad extremitatem stellulae F refringantur vesus D et ut etiam alii
plures radii perveniant ad D, ex iis qui in illas incidunt quae sunt extra
circulum GG. Manifestum est praeter radios AD, CD et similes qui recta
linea tendentes solem naturali magnitudine repraesentant, alios refractos in
FE aerem comprehensum hoc circulo FF, satis lucidum reddituros, et cir
cumferentiam illius inter circulos FF, et GG, specie coronae Iridis colori
bus variegatae exhibituros. Ipsum etiam rubrum intrinsecus ad F et caeru
leum extrinsecus ad G visum iri plane quemadmodum observatur. Et si
duo aut plures ordines particularum glaciei congesti sint, dummodo radios
solares non ideo plane excludant, illi radiorum qui per duos ordines in
stellarum extremitatibus penetrant bis fere tantumdem incurvati, quan
tum alii qui per unum tantum, alium circulum coloratum producent ambitu
quidem priori longe maiorem sed minus lucidum ita ut tum duae coronae
quarum una alteram cingat, et quarum exterior interiori minus picta sit,
appareant, ut etiam interdum fuit observatum ” (Cap. IX, Metereorum cit.,
pag. 188, 89).
Quanto a'Parelli parve al Cartesio non gli poter salvare col ricorso alle
rifrazioni fatte nelle stelline ghiacciate, e non vedendosi, come dianzi, da
nessuna parte aperta la via dell'esperienza, ritorna al gioco delle sue solite
109[Figure 109]
rifrazioni fatte nelle stelline ghiacciate, e non vedendosi, come dianzi, da
nessuna parte aperta la via dell'esperienza, ritorna al gioco delle sue solite
109[Figure 109]
Figura 44.
fantasie. Come tipo generale e rappresentativo del
fenomeno, prese in mancanza di osservazioni proprie
la descrizione de'Parelii osservati in Roma, il di
20 Marzo 1629, nella quale descrizione si diceva che
cinque soli apparvero, incastonati come gemme in
anello, in un gran circolo di color bianco. L'ap
parenza di quel circolo, secondo il Cartesio, era do
vuta alle riflessioni del sole in un anello di ghiaccio,
il quale, nella fantasia del Filosofo, aveva avuto ori
gine a questo modo:
fantasie. Come tipo generale e rappresentativo del
fenomeno, prese in mancanza di osservazioni proprie
la descrizione de'Parelii osservati in Roma, il di
20 Marzo 1629, nella quale descrizione si diceva che
cinque soli apparvero, incastonati come gemme in
anello, in un gran circolo di color bianco. L'ap
parenza di quel circolo, secondo il Cartesio, era do
vuta alle riflessioni del sole in un anello di ghiaccio,
il quale, nella fantasia del Filosofo, aveva avuto ori
gine a questo modo:
“ Sit ex. gr. A (fig. 44) meridies ubi Sol con
sistit comitatus vento calido tendente ad B et C Sep
tentrio, unde ventus frigidus etiam ad B nititur, et
ibi suppono hos duos ventos vel invenire, vel cogere
nubem, ex glaciei particulis compositam, quae tam
lata est et profunda ut non possint unus super, alius
subter, vel per eius medium labi, quemadmodum
alias solent, sed cursum suum circumcirca tenere
cogantur, qua opera non tantum illam circumdant,
sed etiam qui a Meridie calidus spirat, nivem eius
ambitus paululum liquefacit, quae statim iterum gelata, tam frigore venti
borealis, quam vicinia nivis interioris nondum liquefactae, magnum quen
dam velut annulum, ex glacie continua et pellucida, componit ” (ibi,
pag. 191).
sistit comitatus vento calido tendente ad B et C Sep
tentrio, unde ventus frigidus etiam ad B nititur, et
ibi suppono hos duos ventos vel invenire, vel cogere
nubem, ex glaciei particulis compositam, quae tam
lata est et profunda ut non possint unus super, alius
subter, vel per eius medium labi, quemadmodum
alias solent, sed cursum suum circumcirca tenere
cogantur, qua opera non tantum illam circumdant,
sed etiam qui a Meridie calidus spirat, nivem eius
ambitus paululum liquefacit, quae statim iterum gelata, tam frigore venti
borealis, quam vicinia nivis interioris nondum liquefactae, magnum quen
dam velut annulum, ex glacie continua et pellucida, componit ” (ibi,
pag. 191).