293281EPISTOL AE.
appellaretur tertia decima maior, vt exempli gratia, eſſet Gamaut cum ſecundo ela
mi, tunc talis tertiadecima valde odioſa eſſet ſenſui auditus, à qua, ſi dempta ſuerit
diapaſon, ſeu octaua, remaneret quoddam hexachordum maius, ſeu ſexta maior, au-
ribus valde inimica, ſub proportione .13. ad 8. ſed hæc proportio differret à propor
tione ſuperbipartientetertias perfecti hexachordi maioris, hoc eſt ſextæ maioris
conſonantis, per proportionem ſeſquioctuageſimam, hoc eſt per vnum comma,
quod quidem eſt etiam differentia aggregati trium ſeſquialterarum, à tertiadeci-
ma maiori conſonanti, hoc eſt exceſſus proportionis triplæ ſupertripartientis octa-
uas, ſupra triplam ſeſquitertiam, quæ eſt ſumma ipſius duplæ cum ſuperbi partien-
tetertias.
mi, tunc talis tertiadecima valde odioſa eſſet ſenſui auditus, à qua, ſi dempta ſuerit
diapaſon, ſeu octaua, remaneret quoddam hexachordum maius, ſeu ſexta maior, au-
ribus valde inimica, ſub proportione .13. ad 8. ſed hæc proportio differret à propor
tione ſuperbipartientetertias perfecti hexachordi maioris, hoc eſt ſextæ maioris
conſonantis, per proportionem ſeſquioctuageſimam, hoc eſt per vnum comma,
quod quidem eſt etiam differentia aggregati trium ſeſquialterarum, à tertiadeci-
ma maiori conſonanti, hoc eſt exceſſus proportionis triplæ ſupertripartientis octa-
uas, ſupra triplam ſeſquitertiam, quæ eſt ſumma ipſius duplæ cum ſuperbi partien-
tetertias.
A tali ſumma igitur trium ſeſquialterarum efficitur tertiadecima maior diſſonans
excedens conſonantem per vnum comma (cuius proportio eſt .81. ad .80.) quæ con-
fonans continetur in proportione .10. ad .3. vt ſupra dixi.
excedens conſonantem per vnum comma (cuius proportio eſt .81. ad .80.) quæ con-
fonans continetur in proportione .10. ad .3. vt ſupra dixi.
Hæcigitur eſt vera ratio, propter quam debemus comma diſtribuere in organis
& clauicymbalis, cum ab aggregato trium quintarum producatur talis exceſſus ſu-
pra perfectam, ſeu conſonantem tertiamdecimam maiorem, quod quidem aggre-
gatum, cum demptum fuerit à quintadecima, relinquet nobis tertiam minorem
diſſonantem, & mancam, per eundem exceſſum à conſonanti. quæ quidem tertia
minor diſſonans ſubtracta à diapente ſeu quinta perfecta, relinquet nobis tertiam
maiorem diſſonantem, qu@ conſonantem excedit per eundem exceſſum comma-
tis, & hæc demum tertia maior diſſonans, dempta ex diapaſon, ſeu octaua, relin-
quet nobis hexachordum minus, hoc eſt ſextam minorem diſſonantem, & muti-
lam à conſonanti per eundem exceſſum commatis. De huiuſmodi verò commatis
diſtributione doctiſſimè ſcripſit Excellentiſſimus Zarlinus in ſecunda parte Inſtitu-
tionum Harmonicarum.
& clauicymbalis, cum ab aggregato trium quintarum producatur talis exceſſus ſu-
pra perfectam, ſeu conſonantem tertiamdecimam maiorem, quod quidem aggre-
gatum, cum demptum fuerit à quintadecima, relinquet nobis tertiam minorem
diſſonantem, & mancam, per eundem exceſſum à conſonanti. quæ quidem tertia
minor diſſonans ſubtracta à diapente ſeu quinta perfecta, relinquet nobis tertiam
maiorem diſſonantem, qu@ conſonantem excedit per eundem exceſſum comma-
tis, & hæc demum tertia maior diſſonans, dempta ex diapaſon, ſeu octaua, relin-
quet nobis hexachordum minus, hoc eſt ſextam minorem diſſonantem, & muti-
lam à conſonanti per eundem exceſſum commatis. De huiuſmodi verò commatis
diſtributione doctiſſimè ſcripſit Excellentiſſimus Zarlinus in ſecunda parte Inſtitu-
tionum Harmonicarum.
Sed quia ſenſus auditus non poteſt exactè cognoſcere debitam quantitatem ex-
ceſſus, vel defectus, intendendo vel remittendo chordas inſtrumentorum, ideo hanc
viam ſequutus ſum.
ceſſus, vel defectus, intendendo vel remittendo chordas inſtrumentorum, ideo hanc
viam ſequutus ſum.
Sit exempli gratia, hic ſubſcriptus ordo lignorum tangentium ſeu pinarum inci-
piens ab .G. deſinens ad .g. ita quod inter ipſos terminos ſit ea conſonantia quæ vo-
catur vigeſimaſecunda, quæro primum .b. inter .D.E. quod eſt nigrum ipſius Ela-
mi grauiſſimum, quod groſſo modo facio conſonans cum .G. grauiſſimo per ſex-
tam minorem, deinde cum ipſo ptimo .b. ipſius elami concordo ſuum octauum & quin-
tumdecimum, quo perfectius poſſum, deinde accipio .b. molle ſecundum ipſius. b
fabmi quod concordo cum .b. primo ipſius Elami per quintam imperfectam, dein-
de cum hoc .b. ſecundo ipſius bſabmi concordo ſecundum .f. per quintam ſimiliter
imperfectam, cum quo .f. poſtea concordo tertium .c. per ſimilem quintam, quem
tertium .c. poſtea confero cum ſecundo .b. ipſius elami, ita quod inter ſe conſonent per
ſextam maiorem tolerabilem, & ſi ſic inuenio, tunc nihil muto has treschordas hoc.
piens ab .G. deſinens ad .g. ita quod inter ipſos terminos ſit ea conſonantia quæ vo-
catur vigeſimaſecunda, quæro primum .b. inter .D.E. quod eſt nigrum ipſius Ela-
mi grauiſſimum, quod groſſo modo facio conſonans cum .G. grauiſſimo per ſex-
tam minorem, deinde cum ipſo ptimo .b. ipſius elami concordo ſuum octauum & quin-
tumdecimum, quo perfectius poſſum, deinde accipio .b. molle ſecundum ipſius. b
fabmi quod concordo cum .b. primo ipſius Elami per quintam imperfectam, dein-
de cum hoc .b. ſecundo ipſius bſabmi concordo ſecundum .f. per quintam ſimiliter
imperfectam, cum quo .f. poſtea concordo tertium .c. per ſimilem quintam, quem
tertium .c. poſtea confero cum ſecundo .b. ipſius elami, ita quod inter ſe conſonent per
ſextam maiorem tolerabilem, & ſi ſic inuenio, tunc nihil muto has treschordas hoc.
| G A B b C * D b E F * g * a b b c * d b e f * g * a b b c * d b e f * g * |
| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4. |