8965Liber Octauus.
Cap. IIII. Seu de numero Cælorum, & Magnitudine.
AN tota cæleſtis regio in plures cælos re ipſa diſtinctos diuidatur, haud ita facile eſt determinare, vt non-
nulli exiſtimant; qua de ie nonnullorum Philoſophorum rogatu, nonnulla ex aliorum ſententia, @n me-
dium afferam, non vt ego quidquam de ea ſtatuam, ſed vt ipſi, quorum id munus eſt, de ea ſententiam tãdem
aliquam ferre valeant. ſciendum igitur primo eſt veteres Aſtronomos, Hipparchum, Ptolomæu@n, & alios
de hac cælorum diſtinctione, nihil certi loquutos eſſe, vt videre eſt apud Ptolemæum, & alios; verum ipſi
hypotheticè loquebantur, nam poſita tali cælorum diuifione aut numero excuſantur apparentiæ, & obſer-
uationes. imo ipſi vt videre eſt apud Ptolemæum, & Proclum, haſce cælorũ fabricas hypotheſes vocabant,
hodieque eruditiores vocant. Hanc vero opinionem de reali cælorum diſtinctione in populum ſparſere
olim Eudoxus, & Calippus, & poſtea ſemipriſci, ac ſemibarbari ſcriptores tractatuũ de Sphęra, aut de Theo-
ricis planetarum, qui vt populo, atque alijs Aſtronomiæ ignaris res miras venditarent, tales cælorum con-
ſtructiones eccentricis, atque epicylis veris, & realibus refertas propalarunt; & quas veteres hypotheſes ap-
pellabant, ipſi ſucceſſu temporis tanquam aſſertiones ſine vlla euidenti ratione enunciarunt; ijſque ſimpli-
ciores, ac rudiores fidem vltro adhibuerũt, adeo vt Philoſophorum etiam complures ijſdem paulatim aſſen-
ſerint. Ex hac cælorum hypotheſi in aſſertionem transformata, factum eſt etiam, vt complures cælos ad in-
uicem non ſolum diuiſos, ſed etiam duros eſſe deduxerint: dum enim intelligebant cælorum diſtinctionem
atque eorum munia in aſtris deferen@is, conſequenter etiam de eorum ſoliditate philoſophati ſunt. Verum
enim vero antiquorum ac recentiorum doctiſſimi, vti ſunt Ptolemæus, Copernicus, Tycho, & al@j, per ſolas
lineas, aut circulos motus planetarum optimè explicarunt, vt in eorum monumentis videre eſt. Omnes ta-
men merito exiſtimant octauam Sphæram, ſeu Firmamentũ eſſe corpus ſolidum, ac conſtans, cum in eo ſy-
dera veluti confixa, eundem perpetuo ordinem, mutuas diſtantias, ac poſitiones tueantur, atq; in eo, ſeu po-
tius ab eo irrequieta vertigine reuoluantur. qua ratione putandum eſt Firmamentum ab inferiori planeta-
rum regione eſſe aliquo modo diſtinctum, & diuiſum: hæc itaq; ſunt huius ſententiæ fundamenta.
nulli exiſtimant; qua de ie nonnullorum Philoſophorum rogatu, nonnulla ex aliorum ſententia, @n me-
dium afferam, non vt ego quidquam de ea ſtatuam, ſed vt ipſi, quorum id munus eſt, de ea ſententiam tãdem
aliquam ferre valeant. ſciendum igitur primo eſt veteres Aſtronomos, Hipparchum, Ptolomæu@n, & alios
de hac cælorum diſtinctione, nihil certi loquutos eſſe, vt videre eſt apud Ptolemæum, & alios; verum ipſi
hypotheticè loquebantur, nam poſita tali cælorum diuifione aut numero excuſantur apparentiæ, & obſer-
uationes. imo ipſi vt videre eſt apud Ptolemæum, & Proclum, haſce cælorũ fabricas hypotheſes vocabant,
hodieque eruditiores vocant. Hanc vero opinionem de reali cælorum diſtinctione in populum ſparſere
olim Eudoxus, & Calippus, & poſtea ſemipriſci, ac ſemibarbari ſcriptores tractatuũ de Sphęra, aut de Theo-
ricis planetarum, qui vt populo, atque alijs Aſtronomiæ ignaris res miras venditarent, tales cælorum con-
ſtructiones eccentricis, atque epicylis veris, & realibus refertas propalarunt; & quas veteres hypotheſes ap-
pellabant, ipſi ſucceſſu temporis tanquam aſſertiones ſine vlla euidenti ratione enunciarunt; ijſque ſimpli-
ciores, ac rudiores fidem vltro adhibuerũt, adeo vt Philoſophorum etiam complures ijſdem paulatim aſſen-
ſerint. Ex hac cælorum hypotheſi in aſſertionem transformata, factum eſt etiam, vt complures cælos ad in-
uicem non ſolum diuiſos, ſed etiam duros eſſe deduxerint: dum enim intelligebant cælorum diſtinctionem
atque eorum munia in aſtris deferen@is, conſequenter etiam de eorum ſoliditate philoſophati ſunt. Verum
enim vero antiquorum ac recentiorum doctiſſimi, vti ſunt Ptolemæus, Copernicus, Tycho, & al@j, per ſolas
lineas, aut circulos motus planetarum optimè explicarunt, vt in eorum monumentis videre eſt. Omnes ta-
men merito exiſtimant octauam Sphæram, ſeu Firmamentũ eſſe corpus ſolidum, ac conſtans, cum in eo ſy-
dera veluti confixa, eundem perpetuo ordinem, mutuas diſtantias, ac poſitiones tueantur, atq; in eo, ſeu po-
tius ab eo irrequieta vertigine reuoluantur. qua ratione putandum eſt Firmamentum ab inferiori planeta-
rum regione eſſe aliquo modo diſtinctum, & diuiſum: hæc itaq; ſunt huius ſententiæ fundamenta.
Ex aduerſo autem multa ſunt quibus recentiores Aſtronomi ſuadent planetarũ regionem non eſſe reapſe
in varios cælos diſtinctam. in qua ſententia fuerunt etiam veterum nonnulli; nam vt Vitruuius, & Martia-
nus Capella ex veterum Aſtronomorum ſententias litteris mandarunt, Mercurium, ac Venerem circa So-
lem ita circulari, vt aliquando ſupra eum, aliquando vero infra ferantur, exiſtimarunt. quorum fundamenta
ſunt ſequentia: primo, qua ratione, hi duo planetæ in proprijs cælis à cælo Solis, necnon ad inuicem diſtin-
ctis ferrentur? potius aſſerendum videretur eos in eodem ſolis cælo, cum Sole ſpatiari. Martis ſtellam ali-
quando infra Solis circuitus deſcendere certum eſt ex Tychone, quo igitur iure in alienum cælum ingre-
ditur? quo modo illud perforat? 3. Nonne inquiunt in eodem Iouis cælo alij quatuor planetæ ipſius aſſeclæ
eum perpetuo comitantur? Demum eodem ſpectant Cometæ, qui ſupra Lunam in planetaria regione efful-
gent, atq; in tranſuerſum proprijs motibus gradiuntur: (Porrò quæ hic de Planetis, & Cometis aſſumũtur,
ſuis locis oſtendentur.) Quapropter ex prænotatis deducunt cælos planetarum eſſe tantummodo quaſdam
cæli regiones aut partes, in quibus ipſi ſuos circuitus ducũt, quas partes non neceſſe ſit eſſe re ipſa aliquo con-
finio inuicem diſtinctas, & diuiſas, quæ mutuo ob proprios motus perpetuo confricentur. Lectores igitur ex
his, atq; etiam alijs ſtatuant, quod mag is veritati conſonum videatur.
in varios cælos diſtinctam. in qua ſententia fuerunt etiam veterum nonnulli; nam vt Vitruuius, & Martia-
nus Capella ex veterum Aſtronomorum ſententias litteris mandarunt, Mercurium, ac Venerem circa So-
lem ita circulari, vt aliquando ſupra eum, aliquando vero infra ferantur, exiſtimarunt. quorum fundamenta
ſunt ſequentia: primo, qua ratione, hi duo planetæ in proprijs cælis à cælo Solis, necnon ad inuicem diſtin-
ctis ferrentur? potius aſſerendum videretur eos in eodem ſolis cælo, cum Sole ſpatiari. Martis ſtellam ali-
quando infra Solis circuitus deſcendere certum eſt ex Tychone, quo igitur iure in alienum cælum ingre-
ditur? quo modo illud perforat? 3. Nonne inquiunt in eodem Iouis cælo alij quatuor planetæ ipſius aſſeclæ
eum perpetuo comitantur? Demum eodem ſpectant Cometæ, qui ſupra Lunam in planetaria regione efful-
gent, atq; in tranſuerſum proprijs motibus gradiuntur: (Porrò quæ hic de Planetis, & Cometis aſſumũtur,
ſuis locis oſtendentur.) Quapropter ex prænotatis deducunt cælos planetarum eſſe tantummodo quaſdam
cæli regiones aut partes, in quibus ipſi ſuos circuitus ducũt, quas partes non neceſſe ſit eſſe re ipſa aliquo con-
finio inuicem diſtinctas, & diuiſas, quæ mutuo ob proprios motus perpetuo confricentur. Lectores igitur ex
his, atq; etiam alijs ſtatuant, quod mag is veritati conſonum videatur.
Quod ſpectat ad totius cæli magnitudinem, impoſſibile eſt eam hoc loco vllatenus determinare, cum ea
ex ſingulorum cęlorum tanquam partium magnitudinibus per partes inueſtigetur; inueſtigandæ igitur ſunt
prius ſingulorum craſſities, antequam totius cæli craſſitiem, ac proinde magnitudinem aſſequamur. Erit
autem craſſities eius ſemidiametr. terræ ſaltem 13,948,.
ex ſingulorum cęlorum tanquam partium magnitudinibus per partes inueſtigetur; inueſtigandæ igitur ſunt
prius ſingulorum craſſities, antequam totius cæli craſſitiem, ac proinde magnitudinem aſſequamur. Erit
autem craſſities eius ſemidiametr. terræ ſaltem 13,948,.
1 LVnam ſuas reuolutiones ſupra Sphæram Elementarem, atque etiam Aetherem proximè peragere, &
proinde eam inter planetas ordine primam ac citimam ſupra innuimus; nunc autem probare conten-
dimus. Et primo quidem euidentiſſima eſt illa ratio, quæ deſumitur ab eclypſibus, ſeu occultationibus plane-
tarum: manifeſtum enim eſt planetam illum qui alterum nobis occultat eo eſſe inferiorem, ideo enim
proinde eam inter planetas ordine primam ac citimam ſupra innuimus; nunc autem probare conten-
dimus. Et primo quidem euidentiſſima eſt illa ratio, quæ deſumitur ab eclypſibus, ſeu occultationibus plane-
tarum: manifeſtum enim eſt planetam illum qui alterum nobis occultat eo eſſe inferiorem, ideo enim