1axungia.
Et quae rota magna ſit: quoniam cum non rota, ſed axis traha
tur in æquali tempore & magna, & parua trahitur: utra que uerò una
conuerſione tantam lineam rectam ſuperat, quanta eſt rotæ periphe
ria. Quod ſi plures ſint rotæ celerius feruntur, quia axis minus tan
to rotam premit. Et ſi rectus ſit axis, & bene rotundus, & foramen ro
tundum, & latius, & è duriſsimo ligno, ut non poſsit in clinari: &
rota ipſa in ambitu æqualis, omnia hæc faciunt ad motus uelo cita
tem, unde Homerus.
tur in æquali tempore & magna, & parua trahitur: utra que uerò una
conuerſione tantam lineam rectam ſuperat, quanta eſt rotæ periphe
ria. Quod ſi plures ſint rotæ celerius feruntur, quia axis minus tan
to rotam premit. Et ſi rectus ſit axis, & bene rotundus, & foramen ro
tundum, & latius, & è duriſsimo ligno, ut non poſsit in clinari: &
rota ipſa in ambitu æqualis, omnia hæc faciunt ad motus uelo cita
tem, unde Homerus.
Co^{m}.
Propoſ. 40.
Iliad. 23.
ἴχνια τύπτε όδεοσι άρ & κόνιν ἀμφιχυθῡναι.
Id eſt, ueſtigia per cuſsit pedibus, ante que illa puluis pedibus ex
cuſſus (ueſtigia ſcilicet relinquentibus) ingrederetur. Principalis
autem cauſa uelo citatis eſt agens, uelut equi. Sed inter hunc motum
& priorem medius eſt Scitalæ uocatæ, nam ut in primo axis proci
dit & rotundum à ſuperficie circumagitur, licet axis etiam circum
ducatur, ut axis, & rota, aut ſphæra duplici motu moueantur, ſci
licet antrorſum, & circumcirca, in rota currus duo ijdem motus
ſint, axis quo que antrorſum moueatur, ſed non circumagatur: unde
impeditior eſt hic motus: ita in Scytala utrunque utro que motu mo
uetur, & circumcirca, & antrorſum, at que id commune eſt, cum pri
mo ita axis mouet rotas, non rotæ axem, quòd ſecundo motui ro
tarum in curru proprium eſt, ut tantum degenerent à primo motu,
quanto leuius uertuntur, quàm in ſecundo motu. Trahitur ergo
121[Figure 121]
iugum in ſcitala, uelut in rotis currus,
ſed eſt annexum rotis non in curri
bus. Propterea in primo motu trahi
tur, uel impellitur à ſuperficie: in ſe
cundo a b axe, ſed non affixo rotis, unde ægrè trahuntur in ſcyta
la ab axe affixo rotę. Quare leuius quàm in curru, difficilius quàm
in rota uel ſphæra à ſuperficie extima circumacta. Quartus modus
eſt, ut dixi, circumuecta rota ab axe, quum non progreditur, ut in
moletrinis, & rotis, quibus ferrum exacuitur. Eſt enim hic ſimilior
primo, quia contrarius, in primo enim procedit rota, & uertitur à
circumferentia, hic quieſcit rota, & mouetur ab axe. Proximus huic
eſt, qui fit in ſucculis ob firmitatem axis: nam axis eſt coniunctus
rotæ. Vltimus eſt trochlearum, qui & difficillimus: ſit enim à cir
cumferentia, & axis diſiunctus eſt à trochlea: quod ad dit difficulta
tem. Sed & trochlea caret colloppibus. Ergo uerum eſt, quod o
mnia rotunda facilius circumaguntur, ſed uaria ratione: nam plus
mota ſuper aliquo plano, ut in plauſtris & ſcytalis: minus in ſuccu
lis, & rotis acuentibus ferrum, & molis: nam & ſi rotunditatem iu
uet ob æqualitatem ad conuerſionem, non tamen in his eſt ad eò
cuſſus (ueſtigia ſcilicet relinquentibus) ingrederetur. Principalis
autem cauſa uelo citatis eſt agens, uelut equi. Sed inter hunc motum
& priorem medius eſt Scitalæ uocatæ, nam ut in primo axis proci
dit & rotundum à ſuperficie circumagitur, licet axis etiam circum
ducatur, ut axis, & rota, aut ſphæra duplici motu moueantur, ſci
licet antrorſum, & circumcirca, in rota currus duo ijdem motus
ſint, axis quo que antrorſum moueatur, ſed non circumagatur: unde
impeditior eſt hic motus: ita in Scytala utrunque utro que motu mo
uetur, & circumcirca, & antrorſum, at que id commune eſt, cum pri
mo ita axis mouet rotas, non rotæ axem, quòd ſecundo motui ro
tarum in curru proprium eſt, ut tantum degenerent à primo motu,
quanto leuius uertuntur, quàm in ſecundo motu. Trahitur ergo
121[Figure 121]iugum in ſcitala, uelut in rotis currus,
ſed eſt annexum rotis non in curri
bus. Propterea in primo motu trahi
tur, uel impellitur à ſuperficie: in ſe
cundo a b axe, ſed non affixo rotis, unde ægrè trahuntur in ſcyta
la ab axe affixo rotę. Quare leuius quàm in curru, difficilius quàm
in rota uel ſphæra à ſuperficie extima circumacta. Quartus modus
eſt, ut dixi, circumuecta rota ab axe, quum non progreditur, ut in
moletrinis, & rotis, quibus ferrum exacuitur. Eſt enim hic ſimilior
primo, quia contrarius, in primo enim procedit rota, & uertitur à
circumferentia, hic quieſcit rota, & mouetur ab axe. Proximus huic
eſt, qui fit in ſucculis ob firmitatem axis: nam axis eſt coniunctus
rotæ. Vltimus eſt trochlearum, qui & difficillimus: ſit enim à cir
cumferentia, & axis diſiunctus eſt à trochlea: quod ad dit difficulta
tem. Sed & trochlea caret colloppibus. Ergo uerum eſt, quod o
mnia rotunda facilius circumaguntur, ſed uaria ratione: nam plus
mota ſuper aliquo plano, ut in plauſtris & ſcytalis: minus in ſuccu
lis, & rotis acuentibus ferrum, & molis: nam & ſi rotunditatem iu
uet ob æqualitatem ad conuerſionem, non tamen in his eſt ad eò