Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[111.] Warumb diſe bücher geſchriben/ vnnd von deren nutzbarkeit/ Das c Capittel.
[112.] Von Subtiliteten. Von ſeltzammen ſachen.
[113.] END.
[114.] Ein kurtzer außzug vnd inhalt aller fürnemmen vnd nutzlicher puncten vnd ar@@k/ len/ ſo in des hochgelerten Hieronymi Cardani/ artzet zů Meyland/ ein vnnd zwentzig bücheren von den ſubteylen hendlen begriffen. Allen liebhabern der nateürlichen vnd künſt-lichen ſachen/ gantz luſtig vnnd nutz-lich zůleſen. Verteütſchet vnnd geordnet durch D. Heinricum Pantaleonem/ in der Vniuerſitet zů Baſel ordenli-chen vnd beſtelten Phyſicum. Anno M. D. lix.
[115.] Dem Erſamen vnd Weiſen her ren Lucas Gebhart/ burger vnnd des Rath in der loblichen ſtatt Baſel/ ſeinem günſtigen lieben herren vnd gůten fründ/ gnad vnnd frid von Gott vnſerem Herren.
[116.] Außzug vonn dem erſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von anfen gen/ materi/ geſtalt/ vnnd nateürlichen bewegungen.
[117.] Außzug von dem anderen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Elementen vnd deren bewegung oder wirckungen.
[118.] Außzug vonn dem dritten bůch der Dubtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Himmel.
[119.] Außzug von dem vierdten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem liecht vnnd ſchein.
[120.] Außzug von dem fünfften bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von vermiſchung vnnd vnuollkommenlichen vermiſcheten oder metalliſchen dingen/ etc.
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
[131.] Außzug vom ſibenzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von rechten künſten/ vnd künſtlichen dingen.
[132.] Außzug von dem achtzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani DoC tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von wunderbarlichen dingen/ vnnd vngläublichen ſachen.
[133.] Außzug vom neünzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Teüfel vnnd ſei/ nem geſpenſt.
[134.] Außzug vom zwenzigeſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den höchſten verſtendtnuſſen vnd Englen.
[135.] Außzug vom ein vndzwentzige ſten bůch der Subtiliteten/ Hieron. Cardani Doc/ tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von Gott vnd der gantzen welt.
[136.] Getruckt zů Baſel durch Heinrich Petri im Mertzen Anno Domini M. D. Lix.
< >
page |< < (dxlix) of 997 > >|
605dxlixſachen/ Das dreizehend bůch. in mehrtheil abſünderen/ die kürtzere in weniger/ namlich in eine minder.
Wann wir auch lenger tiſch machen wöllen/ ſollẽ wir die lengere ſeytẽ in we
niger theil/ vnnd die kürtzere in mehrtheil/
117[Figure 117]a k l m b e q r g f ſ t h c n o p d 3118[Figure 118]a g h b e m n f c k l d 4119[Figure 119]a k b e m g f n h c l d 5120[Figure 120]a b c d 1121[Figure 121]a b c e d 2122[Figure 122]a b c e d 3 namlich eine mehr abtheilen.
Zům vierten/
wañ wir etwas wöllen zů der ſeyten thůn/
ſollen wir auß {der} ſeyten nem̃en.
ein exẽpel in
der erſtẽ figur.
der kurtzen ſeyten ſeyẽ zwo/
vnd {der} lengerẽ ſechs.
Ich wolt aber gern ein
figur machen die vier lenge vñ drey breitte
hette.
weil ich nun ein kürtzere ſeyten (nam
lich zwo) machen wolt/ daß es drey ſeyend/
vnd drey/ die zwey vm̃ eins übertreffen/ ſo
theil ich A C vnd B D in zwẽ geleiche theil/
alſo dz ein yeder eins ſeye.
darũb diuidier vñ
zertheil ich nach dẽ dritten gebott das A B
vnd C D in drey geleiche theil/ darnach ſetz
ich das richtſcheit (diſes iſt ein inſtrument
auß metall o{der} holtz von den werckmeiſterẽ
bereittet/ wölches ein grad eck haltet eigent
lich nach den geſtrackten linien/ breit vnnd
dick/ damit es ſich nit biege/ wölches gſtalt
wir vorhin an {der} ſeyten angezeigt) auff das
G vnd E/ vnd verzeichnen alſo den punc-
ten M in deß richtſcheit eck/ vnd ſetze dann
auch dz richtſcheit auff F vnd S/ vnd ver-
zeichnen N.
wañ man nun gerade linien G
M vnd M N/ vnd N L zeücht/ vnd die fi
gur G M N L/ D B abſchneidet/ wañ die
rechte linien M N ob dẽ A G zůſamen kom̃et/ wirt dz L D
mit derẽ auff M N fallen/ vnd haſt du alſo/ wañ diſe zůſa-
men kom̃en/ wz du gefragt haſt.
Alſo wañ du auch begerſt dz
in der fünfften figur auß A B C D/ wölches ſeyten A B vñ
C D ſechs ſeyen/ vnd A C auch B D vier/ jx lenge machen/
wirt der vnderſcheid zwiſchen jx vnd vj/ iij ſein.
weil ich auch diſes will len-
ger machen/ ſůch ich wie offt ich drey in ſechs haben möge/ nãlich A B vnd
C D {der} lengeren ſeytẽ/ vnd ſich dz es der halb theil iſt.
deßhalbẽ theil ich A B
vñ D C durch gleiche theil/ vñ durch dz dritt gebott A C vñ B D in iij theil
vñ ſetz dañ dz richtſcheit o{der} winckelmeß auff die punctẽ K vñ E/ deßgleichẽ
auff dz H vñ L/ vnd find die punctẽ M vñ N.
dañ zeüch ich liniẽ/ vnd theil
A B C D in zwo figur A C M N H B vñ E C D H N M.
vñ ſetz dañ EM
auff N H/ ſo fallet A K eigentlich auff E M/ vnd wirt ein figur die jx len
ge hat/ auch in {der} breite wie E C/ dz iſt ij vñ ein viij theil.
Dz fünfft iſt/ wã du
begerſt etwz zů einẽ rechtẽ quadraten zů bringẽ/ ſo můß die proportz {der} langẽ
ſeytẽ zů dẽ kurtzẽ/ wie zweyer quadratẽ zal ſein/ wölcher vrſprũg in einẽ vn-
derſcheiden.
Ein exempel in {der} dritten figur. A B ſeye vier vnd ein halbs/ A
C ſeye deren zwey/ ſo iſt die proportz wie neün zů vier.
deren zalen radices vñ
vrſprung ſeind zwey vnnd drey/ ſo an dem einen vnderſcheiden.
deßhalben
theilẽ wir nach dẽ drittẽ gebott A B vnd C D in drey theil/ A C vnd B D

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index