Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of contents

< >
[31.] De duobus Circulis Polaribus. Cap. I X.
[32.] De Circulo ſecundi motus. Cap. X.
[33.] De alijs Circulis, qui in materiali Sphæra non ponuntur. Cap. XI.
[34.] De quinque Zonis, & Climatibus. Cap. XII.
[35.] Finis Libri Primi.
[36.] LIBER SECVNDVS DE TOTO MVNDO IN VNIVERSVM.
[37.] De Mundi loco. Cap. I.
[38.] De totius Mundi motu. Cap. II.
[39.] De Mundi fabrica. Cap. III.
[40.] De Mundi quantitate, & Magnitudine. Cap. IIII.
[41.] De mundano lumine, & vmbra. Cap. V.
[42.] Finis Libri Secundi.
[43.] LIBER TERTIVS DEPARTIBVS MVNDI, ET PRIMO DE PARTE ELEMENTARI.
[44.] De loco partis Elementaris. Cap. I.
[45.] Systema Mundi ſecundum Philolaum Phthagoricum, & eius ſectatores.
[46.] De figura partis Elementarijs. Cap II.
[47.] De motu Sphæra Elementaris. Cap. III.
[48.] De Magnitudine Sphæræ Elementaris. Cap. IIII.
[49.] Finis Libri Tertij@
[50.] LIBER QVARTVS DE TERRA De loco Terræ. # Cap. I.
[51.] De Motu Terræ. Cap. II.
[52.] De Terræ illuminatione, & vmbra. Cap. III.
[53.] PAGINAS 38. & 39.
[54.] EXPLANATIO, ETCONSTRVCTIO FIGVRAE PONENDAE INTER
[55.] De Terræ figura. Cap. IV.
[56.] De Mutatione rotunditatis terræ. Corrollarium.
[57.] Tantum æui mutare poteſt longæ@a vetuſtas.
[58.] De Magnitudine. Cap. V.
[59.] Terræ magnitudo abſoluta.
[60.] De altitudine Montium. Cap. VI.
< >
page |< < (16) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div35" type="section" level="1" n="23">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1815" xml:space="preserve">
              <pb o="16" file="0032" n="32" rhead="De Circulis Sphæræ."/>
            nos verſus orientem procedendo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1816" xml:space="preserve">Eſt igitur longitudo alicuius loci propriè loquendo, diſtantia meridia-
              <lb/>
            ni alicuius loci a meridiano Fortunatarum: </s>
            <s xml:id="echoid-s1817" xml:space="preserve">quæ diſtantia ſumenda eſt in Æquatore, per eum enim omnes
              <lb/>
            meridiani perpendiculariter tranſeunt, quare tanta eſt, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s1818" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s1819" xml:space="preserve">longitudo Parmæ, quantus eſt arcus Aequato-
              <lb/>
            ris à meridiano Fortunatarum, vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1820" xml:space="preserve">ad Parmæ meridianum numeratus in grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s1821" xml:space="preserve">v.</s>
            <s xml:id="echoid-s1822" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s1823" xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:id="echoid-s1824" xml:space="preserve">cauſa verò cur Geo-
              <lb/>
            graphi hanc diſtantiam appellarint longitudinem, fuit quia portio terræ tunc temporis cognitæ, longior
              <lb/>
            erit ab Occidente ad Orientem procedendo, quam ab Auſtroad Septentrionem, quapropter eam dimen-
              <lb/>
            ſionem meritò longitudinem appellarunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s1825" xml:space="preserve">quare hæc longitudo nihil aliud eſt, quam diſtantia a primo il-
              <lb/>
            lo meridiano ſecundum terræ longitudinem.</s>
            <s xml:id="echoid-s1826" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1827" xml:space="preserve">9 Inſeruit pariter meridianus latitudinibus locorum menſurandis, ac numerandis; </s>
            <s xml:id="echoid-s1828" xml:space="preserve">Eſt enim locus la-
              <lb/>
            titudo arcus meridiani eiuſdem loci ab Aequatore vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1829" xml:space="preserve">ad datum locum numeratus: </s>
            <s xml:id="echoid-s1830" xml:space="preserve">quæ dimenſio dicta eſt
              <lb/>
            latitudo: </s>
            <s xml:id="echoid-s1831" xml:space="preserve">quoniam dimenſio terræ antiquitus cognitæ, quæ ab Auſtro in Septentrionem patebat, anguſtior
              <lb/>
            erat altera, quæ ab Occidente in Orientem prætendebatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s1832" xml:space="preserve">dimenſio autem anguſtior in alijs huiuſmodi
              <lb/>
            rebus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1833" xml:space="preserve">latitudo ſolet appellari: </s>
            <s xml:id="echoid-s1834" xml:space="preserve">quare latitudo locorum eſt diſtantia eorum ab Aequatore ſecundum terræ
              <lb/>
            latitudinem. </s>
            <s xml:id="echoid-s1835" xml:space="preserve">porrò olim locorum omnium cognitionem latitudo erat tantum Borealis; </s>
            <s xml:id="echoid-s1836" xml:space="preserve">nunc autem poſt
              <lb/>
            Noui orbis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1837" xml:space="preserve">multarum aliarum prouinciarum detectionem, plurima ſunt loca vltra Aequatorem, quo-
              <lb/>
            rum latitudines in Auſtrum excurrunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1838" xml:space="preserve">Hæc breuius explicaui, quia fuſius, ea explicare munus eſt Geogra-
              <lb/>
            phi; </s>
            <s xml:id="echoid-s1839" xml:space="preserve">ego id præſtabo in Geographiæ introductione, ad finem operis: </s>
            <s xml:id="echoid-s1840" xml:space="preserve">vbi etiam quoniam valde è re Aſtro-
              <lb/>
            nomica eſt, longitudinem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1841" xml:space="preserve">latitudinem præcipuorum locorum in promptu habere, dabo Tabellam eo-
              <lb/>
            rum longitudines, ac latitudinem continentem.</s>
            <s xml:id="echoid-s1842" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div40" type="section" level="1" n="24">
          <head xml:id="echoid-head26" style="it" xml:space="preserve">De Aequatore, ſeu Aequinoctiali circulo. # Cap. V.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1843" xml:space="preserve">ABſolutis duobus circulis pluralibus, ac fixis, reliqui ſunt ij, qui ſingulares, ac mobiles dicuntur, quorum
              <lb/>
            primus, ac omnium nobiliſſimus eſt Aequator, vel Aequinoctialis, ſic dictus, quod quando Sol ad eum
              <lb/>
            peruenit, æquantur dies noctibus, ideſt, dies artificialis noctibus artificialibus, ſeu Aequinoctium efficitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1844" xml:space="preserve">Eſt autem Aequator circulus maximus, quem cum Sol percurrit efficit vbique terrarum Aequinoctium. </s>
            <s xml:id="echoid-s1845" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Eius centrum eſt idem cum centro mundi, eiuſque poli ſunt etiam poli mundi, ac primi mobilis, ſuper qui-
              <lb/>
            bus motus diurnus peragitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1846" xml:space="preserve">quorũ alter qui nobis eleuatur dicitur Arcticus ab Arcto, ideſt, Vrſa conſtella-
              <lb/>
            tione illi proxima: </s>
            <s xml:id="echoid-s1847" xml:space="preserve">alter vero quod huic opponatur propterea Antarcticus appellatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1848" xml:space="preserve">Eſt autem vnicus in
              <lb/>
            mundo Aequator. </s>
            <s xml:id="echoid-s1849" xml:space="preserve">eſt præterea mobilis, motu ſcilicet diurno, totus reuoluitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1850" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1851" xml:space="preserve">Eius autem in mundo poſitionem ſic rectè concipiemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s1852" xml:space="preserve">Inuenta namq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1853" xml:space="preserve">linea meridiana, vti ſuperiori
              <lb/>
            capite docuimus, ducatur per centrum E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1854" xml:space="preserve">illius figuræ linea A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1855" xml:space="preserve">faciens angulos rectos cum meridiana, hęc
              <lb/>
            erit linea Aequinoctialis, ideſt, veſtigium Aequatoris in horizonte ſenſibili. </s>
            <s xml:id="echoid-s1856" xml:space="preserve">punctum A. </s>
            <s xml:id="echoid-s1857" xml:space="preserve">verum ortum C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1858" xml:space="preserve">vero occaſum verum monſtrabunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s1859" xml:space="preserve">vnde etiam apparet duas lineas Aequinoct alem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1860" xml:space="preserve">Meridianam ſecare
              <lb/>
            totum horizontem in æquales quatuor quadrantes.</s>
            <s xml:id="echoid-s1861" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1862" xml:space="preserve">Aliter Aequinoctialem lineam, abſque meridiana, inueniemus hoc modo; </s>
            <s xml:id="echoid-s1863" xml:space="preserve">tempore alterutrius Aequi-
              <lb/>
            noctij in plano quopiam horizontali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1864" xml:space="preserve">aprico, erigatur ſtylus, deinde interdiu notentur quotuis pun-
              <lb/>
            cta per quæ vmbræ apex inceſſerit, omnia enim illa puncta Aequinoctij die ſunt in linea recta, quoniam
              <lb/>
            tunc apex vmbræ incedit per lineam rectã in plano horizontali; </s>
            <s xml:id="echoid-s1865" xml:space="preserve">hęc igitur linea eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1866" xml:space="preserve">dicitur linea Aequa-
              <lb/>
            toris, per quam videlicet Aequator horizonti inſeritur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1867" xml:space="preserve">huius cauſam afferre Gnomonici eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1868" xml:space="preserve">vide igitur P.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1869" xml:space="preserve">Clauij Gnomoni cam lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1870" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s1871" xml:space="preserve">prop. </s>
            <s xml:id="echoid-s1872" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s1873" xml:space="preserve">corol. </s>
            <s xml:id="echoid-s1874" xml:space="preserve">2.</s>
            <s xml:id="echoid-s1875" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1876" xml:space="preserve">Imò quolibet die ſic eam breuiter reperies; </s>
            <s xml:id="echoid-s1877" xml:space="preserve">nam ſi in eodem circulo, quem ſpra adhibuimus pro inuen-
              <lb/>
            tione lineæ meridianæ, notaueris tantum duo puncta G H. </s>
            <s xml:id="echoid-s1878" xml:space="preserve">eaque recta linea coniunxerit, erit ea Aequi-
              <lb/>
            noctialis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1879" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1880" xml:space="preserve">Verum non ſatis eſt Aequinoctialem lineam cognoſcere ad perfectam Aequatoris ſituationem percipien
              <lb/>
            dam, ſed præterea opus eſt cognoſcere, quomodo ſe habeat ad horizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s1881" xml:space="preserve">in Sphęra enim recta Aequator
              <lb/>
            erigitur ſupra horizontem ad angulos rectos & </s>
            <s xml:id="echoid-s1882" xml:space="preserve">per verticem tranſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s1883" xml:space="preserve">in Sphæra verò paralella horizonti
              <lb/>
            Aequator coincidit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1884" xml:space="preserve">poli eius ſant ijdem cum poli huius, ideſt, cum Vertice, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1885" xml:space="preserve">Imo: </s>
            <s xml:id="echoid-s1886" xml:space="preserve">in cæteris autẽ obli-
              <lb/>
            quis Sphæris Aequator facit cum horizonte angulos acutos qui varij ſunt pro varietate obliquarum Sphę-
              <lb/>
            rarum, hanc igitur Aequatoris ad horizontem habitudinem ſic indagabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1887" xml:space="preserve">Inueniatur primo, vt ſupe-
              <lb/>
            rius dictum eſt in poli altitudo, deinde huius altitudinis accipiatur complementum vſque ad 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1888" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s1889" xml:space="preserve">ideſt,
              <lb/>
            complementum quadrantis, nam iſtud complementum erit eleuatio, ſeu angulus Aequatoris cum horizon-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0032-01" xlink:href="fig-0032-01a" number="20">
                <image file="0032-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0032-01"/>
              </figure>
            te. </s>
            <s xml:id="echoid-s1890" xml:space="preserve">habetur autem hoc complementum, ſi gradus altitudinis polaris deman-
              <lb/>
            tur a gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s1891" xml:space="preserve">90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1892" xml:space="preserve">nam reſidui gradus erunt angulus Aequatoris quæſitus, exempli
              <lb/>
            gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s1893" xml:space="preserve">quia eleuatio poli Parmenſis eſt gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s1894" xml:space="preserve">44. </s>
            <s xml:id="echoid-s1895" xml:space="preserve">{1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s1896" xml:space="preserve">qui ſi a 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1897" xml:space="preserve">demãtur, remanet 45. </s>
            <s xml:id="echoid-s1898" xml:space="preserve">{1/2}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1899" xml:space="preserve">qui ſunt præd@ctum complementum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1900" xml:space="preserve">proinde ſunt eleuatio Aequatoris in
              <lb/>
            hoc Parmenſi horizonte. </s>
            <s xml:id="echoid-s1901" xml:space="preserve">Demonſtratio huius hæc eſt, quia dictum comple-
              <lb/>
            mentum eſt vbique æquale eleuationi Aequatoris. </s>
            <s xml:id="echoid-s1902" xml:space="preserve">ſit in præſenti figura me-
              <lb/>
            ridianus circulus A C F. </s>
            <s xml:id="echoid-s1903" xml:space="preserve">horizon A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1904" xml:space="preserve">æquator G D. </s>
            <s xml:id="echoid-s1905" xml:space="preserve">poli mundi B F. </s>
            <s xml:id="echoid-s1906" xml:space="preserve">arcus
              <lb/>
            A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1907" xml:space="preserve">eſt altitudo poli ſupra horizontem, arcus vero B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1908" xml:space="preserve">eſt complementum
              <lb/>
            eius: </s>
            <s xml:id="echoid-s1909" xml:space="preserve">arcus D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1910" xml:space="preserve">eſt altitudo æquatoris; </s>
            <s xml:id="echoid-s1911" xml:space="preserve">probandum eſt, arcum B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s1912" xml:space="preserve">eſſe æqua-
              <lb/>
            lem arcus D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1913" xml:space="preserve">quia igitur arcus B D. </s>
            <s xml:id="echoid-s1914" xml:space="preserve">eſt quadrans, ideſt, gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s1915" xml:space="preserve">90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1916" xml:space="preserve">tantum enim
              <lb/>
            diſtat polus a circulo maximo, qualis eſt æquator: </s>
            <s xml:id="echoid-s1917" xml:space="preserve">pariter arcus C E. </s>
            <s xml:id="echoid-s1918" xml:space="preserve">eſt </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>