1meri iuuare poteſt, aut quàm afferre utilitatem?
nimis certè in dignum eſt
uti argumento à ſimilitudine ſumpto: tum maximè adeò leui. Sed quo
niam conſtat omnia quæ in mundo ſunt ordine coniuncta eſſe, & ne
ceſsitate uinciri, ideò cùm finis ipſe uerus ſit, non tam debemus Ptole
mæum damnare, quae non probauerit, quàm laudare, quod ueritatem ſine
ratione ſit aſſectus. Sæpe enim accidit huiuſmodi uiris adeò pręſtan
tibus ut ueritas detegatur, quam cùm illi, ut mos eſt hominum, rationi
bus adornare nituntur, tranſgredientes metam muneris, in abſurda &
ineptias incidunt. Ergo id modò declarare aggrediar, ſupponens quae ue
rum eſt, ſcilicet hanc muſicam concinnitatem cum diuinis connexam eſſe,
& ab illis originem ducere. Verùm dubium eſt, an ſoni propter nume
ros iucundi ſint, an propter aliud? & ſi propter aliud, cur ergo numeri
ad hoc ſunt neceſſarij? & cur obſeruare eos oportet ne ab illorum ordi
ne diſiungi poſsint? Hoc aut perfacilè intelligitur, & à nobis aliâs decla
ratum eſt, ſcilicet delectare nos, quæ percipiuntur quæque ratione facta
uidentur, quoniam in his naturæ uis relucet & imago uniuerſi, ergo dele
ctant nos, quoniam naturę ordine nos conſtamus. Illud difficilius lon
gè q̊d tamen diligenti obſeruatione dignum uidetur, ſcilicet, quonam pa
cto harmonia cum rebus cœleſtibus aut humanis coniuncta ſit. Forſan
& illud ab re non eſſet intelligere, cur nullum animal pręter hominem
capax ſit harmoniæ? an forſan quoniam ſolus homo ratione participet,
& ob id ſolus gaudet ratione? ordinata aut ratione conſtant aut ſola aut
maximè, numerus autem quid aliud eſt quàm ordinis ſeparatorum ima
go. Porrò hæc accipienda ſunt ex his quæ ſenſibus deprehenduntur,
qualia ſunt quae animus mouetur & uarios affectus induit iuxta harmo
niæ diuerſitatem lætitię, triſtitię, impetus, remiſsionis, timoris, ſpei, ira
cundiæ, & commiſerationis. Nos enim maximè octo affectus mouent
muſicæ modulationes. Secundum quid autem mouent? uel quia con
ſonæ aut diſſonæ, uel quia concitatę aut tardæ, uel quod maius eſt quae
tendant in acutum ad alacritatem, uel in grauem deſinant & remiſſum
ſonum ad commiſerationem, & lachrymas, aut etiam ex modo tetrachor
dorum. Illud ſanè non obſcurum eſt, animam cum ſono maximè eſſe con
iunctam, nam neque odoribus ut odores ſunt, neque ſaporibus, aut his quæ
tanguntur licet plurimum delectent, aut etiam lædant, anima mouetur
ad affectus, licet, ut dixi, magis homo delectetur, aut triſtitia afficiatur
quemadmodum ex ſonorum uaria natura, quod etiam in morſis à Ta
rantula (araneę genus eſt) deprehenditur. Quinimò nec à luce nec à co
loribus aut pictura, niſi ut hæc ad memoriam reuocant ea, propter quæ
ad hilaritatem aut triſtitiam uel iram, uel commiſerationem mouemur.
Vnde quoſdam reges ferunt iniurias acceptas iuſsiſſe depingi in aula ne
poſſent obliuiſci, at longè plures curarunt, ut potius eorum facta egregia
uti argumento à ſimilitudine ſumpto: tum maximè adeò leui. Sed quo
niam conſtat omnia quæ in mundo ſunt ordine coniuncta eſſe, & ne
ceſsitate uinciri, ideò cùm finis ipſe uerus ſit, non tam debemus Ptole
mæum damnare, quae non probauerit, quàm laudare, quod ueritatem ſine
ratione ſit aſſectus. Sæpe enim accidit huiuſmodi uiris adeò pręſtan
tibus ut ueritas detegatur, quam cùm illi, ut mos eſt hominum, rationi
bus adornare nituntur, tranſgredientes metam muneris, in abſurda &
ineptias incidunt. Ergo id modò declarare aggrediar, ſupponens quae ue
rum eſt, ſcilicet hanc muſicam concinnitatem cum diuinis connexam eſſe,
& ab illis originem ducere. Verùm dubium eſt, an ſoni propter nume
ros iucundi ſint, an propter aliud? & ſi propter aliud, cur ergo numeri
ad hoc ſunt neceſſarij? & cur obſeruare eos oportet ne ab illorum ordi
ne diſiungi poſsint? Hoc aut perfacilè intelligitur, & à nobis aliâs decla
ratum eſt, ſcilicet delectare nos, quæ percipiuntur quæque ratione facta
uidentur, quoniam in his naturæ uis relucet & imago uniuerſi, ergo dele
ctant nos, quoniam naturę ordine nos conſtamus. Illud difficilius lon
gè q̊d tamen diligenti obſeruatione dignum uidetur, ſcilicet, quonam pa
cto harmonia cum rebus cœleſtibus aut humanis coniuncta ſit. Forſan
& illud ab re non eſſet intelligere, cur nullum animal pręter hominem
capax ſit harmoniæ? an forſan quoniam ſolus homo ratione participet,
& ob id ſolus gaudet ratione? ordinata aut ratione conſtant aut ſola aut
maximè, numerus autem quid aliud eſt quàm ordinis ſeparatorum ima
go. Porrò hæc accipienda ſunt ex his quæ ſenſibus deprehenduntur,
qualia ſunt quae animus mouetur & uarios affectus induit iuxta harmo
niæ diuerſitatem lætitię, triſtitię, impetus, remiſsionis, timoris, ſpei, ira
cundiæ, & commiſerationis. Nos enim maximè octo affectus mouent
muſicæ modulationes. Secundum quid autem mouent? uel quia con
ſonæ aut diſſonæ, uel quia concitatę aut tardæ, uel quod maius eſt quae
tendant in acutum ad alacritatem, uel in grauem deſinant & remiſſum
ſonum ad commiſerationem, & lachrymas, aut etiam ex modo tetrachor
dorum. Illud ſanè non obſcurum eſt, animam cum ſono maximè eſſe con
iunctam, nam neque odoribus ut odores ſunt, neque ſaporibus, aut his quæ
tanguntur licet plurimum delectent, aut etiam lædant, anima mouetur
ad affectus, licet, ut dixi, magis homo delectetur, aut triſtitia afficiatur
quemadmodum ex ſonorum uaria natura, quod etiam in morſis à Ta
rantula (araneę genus eſt) deprehenditur. Quinimò nec à luce nec à co
loribus aut pictura, niſi ut hæc ad memoriam reuocant ea, propter quæ
ad hilaritatem aut triſtitiam uel iram, uel commiſerationem mouemur.
Vnde quoſdam reges ferunt iniurias acceptas iuſsiſſe depingi in aula ne
poſſent obliuiſci, at longè plures curarunt, ut potius eorum facta egregia