Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (ccccxxxij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div608" type="section" level="1" n="56">
          <pb o="ccccxxxij" file="0488" n="488"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div611" type="section" level="1" n="57">
          <head xml:id="echoid-head71" xml:space="preserve">Hieronymi Cardani Doctors
            <lb/>
          der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/
            <lb/>
          derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/
            <lb/>
          Das zehendt Bůch.</head>
          <head xml:id="echoid-head72" xml:space="preserve">Von kunſtreichen feüwren.</head>
          <head xml:id="echoid-head73" xml:space="preserve">Von deß feüwrs krafft vnnd erhaltung/
            <lb/>
          Das xlix. Capittel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13965" xml:space="preserve">ES lernec vns die erfarũg/ daß
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0488-01" xlink:href="note-0488-01a" xml:space="preserve">wider kunſt
                <lb/>
              reiche feür.</note>
            deß angezündten feüwrs krafft nicht ehe hin-
              <lb/>
            nimmet/ dann das friſch läder/ wölches von
              <lb/>
            ſeiner wäſſerigen ſubſtantz har/ das feüwr nit
              <lb/>
            recht laßt anghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13966" xml:space="preserve">doch wirt es võ ſeiner leich
              <lb/>
            te hinweg geſtoſſen/ vñ mag nit beſthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13967" xml:space="preserve">Am-
              <lb/>
            mianus zeigt ſolliches an/ wöllicher auch deß
              <lb/>
            Alauns experiment vnnd erfarung beweret/
              <lb/>
            als er ſelbs in den ſtürmen vnnd erhaltungen
              <lb/>
            der ſtetten geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13968" xml:space="preserve">wir habend aber inn dem
              <lb/>
            bůch der Subtilitetẽ angezeigt/ daß dz feüwr
              <lb/>
            kein ſubſtantz ſeye/ ſonder ein treffenliche wer
              <lb/>
            me/ wölches die ſubſtantzẽ verzeert. </s>
            <s xml:id="echoid-s13969" xml:space="preserve">was wirt
              <lb/>
            dann für ein handlung der qualiteten ſein? </s>
            <s xml:id="echoid-s13970" xml:space="preserve">vnnd was wirt die werme ſein?
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s13971" xml:space="preserve">dann es ſchicket ſich nit daß man ſage es ſeye der qualitet werme/ die werme
              <lb/>
            ſeibs. </s>
            <s xml:id="echoid-s13972" xml:space="preserve">deßhalben iſt das eyſen vnnd das holtz warm. </s>
            <s xml:id="echoid-s13973" xml:space="preserve">ſolliches anzeigung iſt/
              <lb/>
            daß kein feüwr mehr vorhandenn/ wann das holtz oder eyſen auffgehöret/
              <lb/>
            auch kein hitz/ ſonder allein äſchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13974" xml:space="preserve">es iſt auch die wirckung nit deß eyſen o-
              <lb/>
            der holtzes/ ſo veerr es eyſen oder holtz iſt/ ſonder deß holtzes vnnd glüendẽ
              <lb/>
            eyſes. </s>
            <s xml:id="echoid-s13975" xml:space="preserve">Es iſt auch das glüend eyſen/ weder eyſen/ nach feüwr/ nach äſchen/
              <lb/>
            dann das eyſen iſt kalt/ vnnd das feüwr warm. </s>
            <s xml:id="echoid-s13976" xml:space="preserve">Es iſt auch nit äſchen/ dann
              <lb/>
            die äſchen wirt/ wann es auff höret zů brennen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13977" xml:space="preserve">Es iſt kein feüwr/ dann das
              <lb/>
            feüwr iſt ein Accidens vnd zůfellig ding/ das eyſen aber ein ſubſtantz. </s>
            <s xml:id="echoid-s13978" xml:space="preserve">Wie
              <lb/>
            dañ? </s>
            <s xml:id="echoid-s13979" xml:space="preserve">die ſubſtantz iſt durch die große hitz verzeert. </s>
            <s xml:id="echoid-s13980" xml:space="preserve">oder nach beſſer/ die gro-
              <lb/>
            ße hitz iſt in der ſubſtantz/ ſo verzeert wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s13981" xml:space="preserve">Alſo kom̃et das angezündet theil
              <lb/>
            nit wider/ es mag auch das gantz nit angezündet werden/ es komme dann
              <lb/>
            ein theil von ſtundan in die äſchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13982" xml:space="preserve">deßhalbẽ verkeert ſich die gantz ſubſtãtz
              <lb/>
            nit/ ſie brennet auch nit gar zůmal/ ſonder ein theil iſt angezündet/ vnd ein
              <lb/>
            theil nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s13983" xml:space="preserve">darumb iſt offenbar daß an dem glüenden eyſen ein theil brennet/
              <lb/>
            vnnd das ander nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s13984" xml:space="preserve">Es werden auch diſe theil nit nach dem orth vnderſchei
              <lb/>
            den/ ſonder nach der ſubſtantz/ vnnd lufftlöchlinen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13985" xml:space="preserve">dann der lufft iſt ange
              <lb/>
            zündet/ darumb ghet auß dem glüenden eyſen ein flam̃. </s>
            <s xml:id="echoid-s13986" xml:space="preserve">Wann es aber bren
              <lb/>
            net/ iſt ein vierfacher vnderſcheid an den theilen/ dañ der ein iſt geenderet/
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>