Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[3.] Capitulum tertium / in quo agitur de quibuſdam propor­tionalitatibus et modis argu­endi in eis.
Page: 31
[4.] Capitulum quartum / in quo agitur de ex-ceſſu cõpoſitione et diuiſione ꝓportionū.
Page: 32
[5.] Capitulum quintum / in quo reci-tatur paucis et impugnatur opinio baſani politi de proportione ſiue cõmenſurabilitate proportionum.
Page: 39
[6.] Capitulū ſextū / in quo agitur de pro-portionū proportione: cõmenſurabilita­te earūdem, et incõmenſurabilitate.
Page: 42
[7.] Capitum ſeptimū / in quo agitur de medie rei inuentione et proportione proportionuꝫ rationalis et irrationalis.
Page: 48
[8.] Capitulum octauū / in quo agitur decre-mento et decremento ꝓportionū.
Page: 50
[1.] Capitulum primum / in quo ponitur et improbatur vna opinio: de cauſa velocitatis motus.
Page: 58
[2.] Capitulum ſecundū / in quo recitantur et improbantur ſecunda et tertia opinio-nes. de cauſa velocitatis motuum.
Page: 60
[3.] Capitulum tertium / in quo ponitur alia opinio et vera.
Page: 60
[4.] Quartum capitulum / in quo ponunt̄̄ ſeptē regule de propor­tionalitate motus quas ponit philoſophus ſeptimo phiſico-rum quas etiam in preſenti ca-pite examinandas duxi.
Page: 62
[5.] Capitulum quintum / in quo ponuntur regule ſiue concluſiones velocitatis et tar­ditatis motus penes proportionem pro­portionum conformiter ad intentionem calculatoris.
Page: 63
[6.] Sextum capitulum / in quo ponūtur alique obiectiones contra aliquas concluſiones ſuperioris capitis.
Page: 67
[7.] Septimum capitulum / in quo inquiri­tur: vtrum aliqua potentia non varia-riata per medium vniforme aut diffor-me, vniformiter ad non gradum vel ad gradum ſuum motum remittere aut in­tendere valeat.
Page: 74
[8.] Capitulū octauū / in quo inquiritur an due potentie īequales idē mediū īuariatū tran-ſeūtes valeãt vniformiter remittere aut intē­dere motum ſuum per ambarū vel alterius earum variationem.
Page: 78
[9.] Capitulum nonum / quod obiicit cõcluſioni­bus duoꝝ p̄cedentium capitum.
Page: 89
[10.] Capitulum decimum / in quo oſten-ditur, et traditur noticia velocitatis motus penes cauſam in medio vni-formiter difformi quieſcente: poten-tia continuo variata.
Page: 96
[11.] Capitulum vndecimum / in quo pulchre admodum comparantur motus diuerſa-rum potentiarum in eodem medio vnifor­miter difformi inuariato mouentium per earum potentiarum vniforme crementum
Page: 103
[12.] Capitulum duodecimum: aliqui-bus predictarum concluſionum pre-cedentium capitum obiiciens.
Page: 108
[13.] Capitulum tridecimum / in quo ponū­tur alique concluſiones velocitatē mo­tus penes cauſam declarãtes in medio non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-titudinis reſiſtentie vniformiter diffor­mis: gradu intenſiori quieſcente.
Page: 113
[14.] Quartumdecimum capitulum: in quo ponuntur concluſiones de velo-citate motus in medio non reſiſtente, in quo eſt progreſſio ſiue extenſio la-titudinis reſiſtentie nõ gradu aut ex­tremo remiſſiori quieſcente inſequē-do ordinem et modum calculatoris.
Page: 117
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
Page: 122
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
Page: 129
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
Page: 134
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
Page: 141
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
Page: 168
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
Page: 174
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
Page: 203
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
Page: 218
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
Page: 236
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
Page: 252
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N1C8AF" level="3" n="2" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1C8BC" level="4" n="1" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N1CF60">
                  <s xml:id="N1D024" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De motu locali quo ad effectum ſubiecto difformi." file="0134" n="134"/>
                  ſe extendit </s>
                  <s xml:id="N1D032" xml:space="preserve">In ea em̄ parte eſt abyſſus multa et huiꝰ
                    <lb/>
                  materie laborynthus a capacitate intellectus fini-
                    <lb/>
                  ta in extricabilis et incomprehenſibilis: vt ibi vide-
                    <lb/>
                  bitur in poſitione variorum caſuum varia mõſtra
                    <lb/>
                  et difformitates motuum difformiter difformiū ad
                    <lb/>
                  tempus ponentium. </s>
                  <s xml:id="N1D03F" xml:space="preserve">Et poſtremo aliquid quam bre­
                    <lb/>
                  uiſſime potero de velocitate motus difformis quo
                    <lb/>
                  ad tp̄s et quo ad ſubiectū ſimul et ēt motꝰ mixti deter­
                    <lb/>
                  minabo </s>
                  <s xml:id="N1D048" xml:space="preserve">Et ſic trimembris dūtaxat erit huius mate­
                    <lb/>
                  rie diſceptatio, et inquiſitio quibus determinatis
                    <lb/>
                  abſoluta fere erit.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N1D065" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N1D06A" xml:space="preserve">Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­
                  <lb/>
                tur diſputatiue et per modum queſtionis
                  <lb/>
                penes quid attendi habeat motus loca-
                  <lb/>
                lis difformis quo ad ſubiectum velocitas</head>
                <p xml:id="N1D073">
                  <s xml:id="N1D074" xml:space="preserve">COnſequenter ad primi puncti
                    <lb/>
                  expeditionem accedens </s>
                  <s xml:id="N1D079" xml:space="preserve">Queritur penes
                    <lb/>
                  quid tam̄ penes effectum motus diffor-
                    <lb/>
                  mis quod ad ſubiectum velocitas attendi habeat:
                    <lb/>
                  an videlicet penes lineam deſcriptam a puncto ve­
                    <lb/>
                  lociſſime moto: an penes lineam deſcriptam a pun­
                    <lb/>
                  cto in quo eſt gradus medius: an penes reductionē
                    <lb/>
                  ad vniformitatem.</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N1D088" xml:space="preserve">opinio
                  <lb/>
                hētiſberi</note>
                <p xml:id="N1D08E">
                  <s xml:id="N1D08F" xml:space="preserve">Et arguitur primo /  non debeat attē­
                    <lb/>
                  di penes primum / vt opinatur hentiſber in tracta-
                    <lb/>
                  tu de motu locali capite primo: quia ſi ſic ſequeret̄̄
                    <lb/>
                  pari ratione /  deberet attendi penes punctum tar­
                    <lb/>
                  diſſime motum: ſed hoc eſt falſum cum aliquãdo nõ
                    <lb/>
                  detur: igitur. </s>
                  <s xml:id="N1D09C" xml:space="preserve">Patet conſequentia / quia non vide-
                    <lb/>
                  tur maior ratio de vno ꝙ̄ de altero. </s>
                  <s xml:id="N1D0A1" xml:space="preserve">¶ Dices /  ar-
                    <lb/>
                  guens dat rationem dicens /  plerum non datur
                    <lb/>
                  punctus tardiſſime motus: et ideo non poterit con-
                    <lb/>
                  tinuo velocitas motus penes talem punctū attēdi.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D0AA">
                  <s xml:id="N1D0AB" xml:space="preserve">Sꝫ ↄ̨̨tra q2 etiã vt inferiꝰ videbit̄̄ da-
                    <lb/>
                  tur aliquis motus difformis quo ad ſubiectum cu-
                    <lb/>
                  ius non datur punctus continuo velociſſime motus /
                    <lb/>
                  vt patebit in rota rarefiente: igitur etiam non po-
                    <lb/>
                  teſt continuo attendi penes talem punctum: et ſi ta-
                    <lb/>
                  lis punctus continuo maneat non tamen linea quã
                    <lb/>
                  diſcribit adequate.
                    <note position="left" xlink:href="note-0134-01a" xlink:label="note-0134-01" xml:id="N1D0FE" xml:space="preserve">cõfirma-
                      <lb/>
                    tio.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D0BF" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur / quia tunc ſe­
                    <lb/>
                  queretur /  rota vniformiter difformiter mota mo­
                    <lb/>
                  ueretur continuo ita velociter ſicut medietas eius
                    <lb/>
                  que velocius mouetur: ſed hoc eſt falſum: igitur </s>
                  <s xml:id="N1D0C8" xml:space="preserve">Cõ­
                    <lb/>
                  ſequentia patet et falſitas conſequentis oſtenditur /
                    <lb/>
                  quoniam cum vtra medietas ſit equalis non va-
                    <lb/>
                  let ratio ſufficiens aſſignari quare potius ita velo­
                    <lb/>
                  citer mouetur tota rota ſicut medietas vna et non ſi­
                    <lb/>
                  cut altera (et volo /  ly ita et ſicut diſtribuat): igitur
                    <lb/>
                  ſi ita velociter ſicut vna etiam ſicut et altera vel ſi-
                    <lb/>
                  cut neutra. </s>
                  <s xml:id="N1D0D9" xml:space="preserve">¶ Dices /  ideo dicitur moueri ita velo-
                    <lb/>
                  citer ſicut medietas eius que velociꝰ mouetur: et nõ
                    <lb/>
                  ſicut illa que tardius mouetur:
                    <note position="left" xlink:href="note-0134-02a" xlink:label="note-0134-02" xml:id="N1D106" xml:space="preserve">phūs .2.
                      <lb/>
                    de aīa.</note>
                  quia iuxta dictū phi­
                    <lb/>
                  loſophi ſecundo de anima dignum eſt vnumquod-
                    <lb/>
                   a digniori denominari. </s>
                  <s xml:id="N1D0E9" xml:space="preserve">Tum etiam quia illd qḋ
                    <lb/>
                  deſcribitur a medietate / que velocius mouetur de-
                    <lb/>
                  ſcribitur a tota rota cathegorematice: et nullū ma-
                    <lb/>
                  ius ſpacium a tota rota deſcribitur: ſed quodlibet
                    <lb/>
                  minus vſ ad non gradum vel ad certum gradum
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D0F5" xml:space="preserve">Non autem ſic eſt de ſpacio deſcripto a medietate
                    <lb/>
                  tardius mota.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D10E">
                  <s xml:id="N1D10F" xml:space="preserve">Sed contra / quia plerum nõ datur
                    <lb/>
                  punctus extremus: vt poſito /  deus corrumpat in
                    <lb/>
                  rota omnia puncta extrema. </s>
                  <s xml:id="N1D116" xml:space="preserve">Item etiam nominali­
                    <lb/>
                  ſando non datur punctum extremum / quia termini­
                    <lb/>
                  ſta omnia talia indiuiſibilia negat: et ſigmentum re­
                    <lb/>
                  putat: igitur ſaltem ſecundum viam nominaliū nõ
                    <lb/>
                  poteſt ſumi velocitas motus difformis / quo ad ſub­
                    <cb chead="De motu locali quo ad effectum ſubiecto difformi."/>
                  iectum penes lineam a puncto velociſſime moto de­
                    <lb/>
                  ſcriptam.
                    <note position="right" xlink:href="note-0134-03a" xlink:label="note-0134-03" xml:id="N1D13C" xml:space="preserve">Dicitur</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D12B" xml:space="preserve">¶ Dices /  in tali caſu velocitas illiꝰ mo-
                    <lb/>
                  tus debet attendi penes lineam deſcriptam a pun-
                    <lb/>
                  cto imaginario poſito in peripheria / hoc eſt tota ro­
                    <lb/>
                  ta tantam lineam deſcribit et tam velociter moue-
                    <lb/>
                  tur / quam velociter mouetur vnus punctum qui eſſet
                    <lb/>
                  in peripheria talis rote.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D142">
                  <s xml:id="N1D143" xml:space="preserve">Sed contra capio vnam rotam / q̄ dif-
                    <lb/>
                  formiter mouetur quo ad ſubiectum / et cum incipit
                    <lb/>
                  moueri incipiat maiorari per rarefactionem ita 
                    <lb/>
                  punctus eius extremus continuo magis ac mgis di­
                    <lb/>
                  ſtat a centro ita  in principio totius rote diame-
                    <lb/>
                  ter ſit pedalis et in fine bipedalis. </s>
                  <s xml:id="N1D150" xml:space="preserve">quo poſito ſic ar­
                    <lb/>
                  guitur velocitas talis motus non poteſt attendi pe­
                    <lb/>
                  nes lineam deſcriptam a puncto velociſſime moto:
                    <lb/>
                  igitur propoſitum. </s>
                  <s xml:id="N1D159" xml:space="preserve">Arguitur antecedens / quia ta-
                    <lb/>
                  lis punctus nullam lineam deſcribit: quod proba-
                    <lb/>
                  tur ſic / quia nullam circularem vt notum eſt cū non
                    <lb/>
                  redeat ad idem punctum / a quo receſſit ſed ad pun-
                    <lb/>
                  ctum in duplo magis diſtans a centro. </s>
                  <s xml:id="N1D164" xml:space="preserve">nec etiam li­
                    <lb/>
                  neam rectam aliquam deſcribit: et non videtur quã
                    <lb/>
                  aliam lineam deſcribat: igitur non datur ibi linea
                    <lb/>
                  deſcripta a tali pnncto penes / quam poſſit veloci-
                    <lb/>
                  tas motus illius rote commenſurari
                    <note position="right" xlink:href="note-0134-04a" xlink:label="note-0134-04" xml:id="N1D196" xml:space="preserve">2. confir.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1D174" xml:space="preserve">¶ Et confirma­
                    <lb/>
                  tur / qua illa rota non mouetur ita velociter ſicut pū­
                    <lb/>
                  ctus eius extremus mouetur in principio motus / vt
                    <lb/>
                  notum eſt / cum maiorem lineam deſcribat per totū
                    <lb/>
                  tempus / quam ſi rota maneret īuariata quo ad ma­
                    <lb/>
                  gnitudinem, nec tanta velocitate quanta mouetur
                    <lb/>
                  in fine motus nec in medio inſtanti motus / quia tūc
                    <lb/>
                  hoc eſſet coincidere cum alia opinione que commen­
                    <lb/>
                  ſurat penes gradum medium: igitur non videt̄̄ pe-
                    <lb/>
                  nes / quid attendi habeat velocitas talis motus. </s>
                  <s xml:id="N1D189" xml:space="preserve">Et
                    <lb/>
                  ſic habetur /  non omnis velocitas motus diffor-
                    <lb/>
                  mis quo ad ſubiectum attendi habeat penes veloci­
                    <lb/>
                  tatem puncti velociſſime moti.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D19C">
                  <s xml:id="N1D19D" xml:space="preserve">Secundo principaliter contra eandē
                    <lb/>
                  partem arguitur: quia ſi illud eſſet verum ſequere-
                    <lb/>
                  tur hec concluſio /  aliquod mobile continuo vnifor­
                    <lb/>
                  miter moueretur et tamen quilibet punctus eius in­
                    <lb/>
                  trinſecus continuo intenderet motum ſuuꝫ / ſed hoc
                    <lb/>
                  videtur impoſſibile / igitur illud ex quo ſequitur.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D1AA">
                  <s xml:id="N1D1AB" xml:space="preserve">Sequela tamen probatur: et capio vnam rotã quaꝫ
                    <lb/>
                  diuido in duas medietates circulares concentricas /
                    <lb/>
                  vt patet ſupra in figura et rarefiat continuo vnifor­
                    <lb/>
                  miter dum talis rota mouetur circulariṫ medietas
                    <lb/>
                  interior verſus circunferentiam condenſando me-
                    <lb/>
                  dietatem ſuperiorem verſus circunferentiam quieſ­
                    <lb/>
                  centibus continuo punctis circunferentialibus: ita
                    <lb/>
                   continuo equaliter diſtant a centro. </s>
                  <s xml:id="N1D1BC" xml:space="preserve">quo poſito il­
                    <lb/>
                  la rota continuo vniformiter mouetur / vt notum eſt
                    <lb/>
                  ex opinione et tamen quilibet punctus eius intrin-
                    <lb/>
                  ſecus continuo intendit motum ſuum (cum con-
                    <lb/>
                  tinuo magis ac magis diſtet a centro et ↄ̨tinuo ma­
                    <lb/>
                  iorem lineam deſcribat) igitur. </s>
                  <s xml:id="N1D1C9" xml:space="preserve">Poteſt vniuerſali-
                    <lb/>
                  ter inferri talis concluſio ſi in tali rota corrumpan­
                    <lb/>
                  tur extrema puucta. </s>
                  <s xml:id="N1D1D0" xml:space="preserve">¶ Dices /  hoc non eſt inconue­
                    <lb/>
                  niens / vt beue probat argumentum: </s>
                  <s xml:id="N1D1D5" xml:space="preserve">Imo etiã alia
                    <lb/>
                  opinio idem tenetur concedere.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1D1DA">
                  <s xml:id="N1D1DB" xml:space="preserve">Contra quia tunc pari pacto ſequere-
                    <lb/>
                  tur /  aliquod mobile continuo vniformiter moue-
                    <lb/>
                  retur: et tamen quilibet punctus eius intrinſecus cõ­
                    <lb/>
                  tinuo remitteret motum ſuum: ſed hoc videtur incõ­
                    <lb/>
                  ueniēs: igitur </s>
                  <s xml:id="N1D1E6" xml:space="preserve">Sequela probatur caſu poſito /  me­
                    <lb/>
                  dietas rote ſuperior rarefiat verſus medietatē in-
                    <lb/>
                  tenſiorem eam condenſando punctis extremis q̇e-
                    <lb/>
                  ſcentibus / quo poſito facile apparet propoſitum.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum